به گزارش خبرنگار حوزه سیاست خارجی ایرنا، انتشار تازه‌ترین بیانیه سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس، علیه برنامه هسته ای ایران در کنار تحریم وزیر و وزارت اطلاعات ایران، نشان می‌دهد در غرب بر همان پاشنه سابق «چماق و هویج» می‌چرخد. در این میان اروپا پس از ۴ سال بی‌تعهدی به تعهدات خود در، مدعی به خطر افتادن مذاکرات و تیره شدن چشم‌انداز آن شده است.آمریکا هم پس از خروج یک‌جانبه از توافق هسته‌ای و اعمال شدیدترین تحریم‌ها علیه ایران، بار دیگر و خلاف ادعاهای «جو بایدن» تحریم‌های جدید علیه ایران وضع می‌کند.
با وجود تمام این زیاده‌خواهی‌ها اما این دو طرف در تقلای این هستند که با بهره‌گیری از هجمه رسانه‌ای، جمهوری اسلامی را مقصر بن‌بست موجود در مذاکرات جلوه دهند. ادعاهایی از این دست که ایران مذاکرات را برای رسیدن به زمستان اروپا و آغاز بحران سوخت این قاره، متوقف کرده، شوخی‌های تلخی است که غرب برای فرار از مسئولیت‌های جدی خود به آنها دست می‌یازد.
بیانیه و تحریم یا مذاکره و پیش‌نویس؟
دور جدید مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۴ با ایده تازه سه کشور حاضر در برجام آغاز شد، ایران هم بر اساس حسن‌نیت خود، این ایده را که به پیش‌نویسی تبدیل شده بود، با دقت بررسی و دیدگاه‌های خود را به طرف‌های غربی انتقال داد؛ تبادل دیدگاه‌ها اگرچه در ارزیابی خود آنها به خوبی پیش می‌رفت اما از یازدهم شهریور که آخرین دیدگاه‌های ایران به رابط اروپایی و سپس به آمریکا منتقل شد، متوقف مانده و شواهد نشان می‌دهد، تروئیکای اروپا و آمریکا خواب تازه‌ای برای مذاکرات و احیای توافق دیده‌اند. بیانیه روز شنبه (۱۹ شهریور) سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس و نیز تحریم وزارت و وزیر اطلاعات ایران به بهانه های واهی از سوی آمریکا نشانه‌هایی از همین شواهد هستند.
تروئیکای اروپا در بیانیه خود از خواسته ایران در مذاکرات احیای توافق هسته‌ای مبنی بر این که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحقیقاتش درباره ذرات اورانیوم یافت‌شده در سه سایت هسته‌ای را به پایان برساند، ابراز نارضایتی کرده و مدعی شدند «این خواسته چشم انداز بازگرداندن برجام را به خطر می‌اندازد». وزارت خزانه‌داری آمریکا هم روز جمعه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که «سید اسماعیل خطیب»، وزیر و وزارت اطلاعات ایران را در لیست تحریم‌های خود قرار داد و دلیل اعمال این تحریم را «کمک به حمله سایبری» ادعایی علیه آلبانی عنوان کرد.
گفت وگوها هم درباره ایران همچنان ادامه دارد؛ وزیر خارجه آمریکا جمعه گذشته در کنفرانس خبری به همراه ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو درباره مذاکرات برای احیای برجام به خبرنگاران گفت که پاسخ اخیر ایران به آمریکا «ما را به عقب می‌برد». «آنتونی بلینکن» همچنین در سفر شامگاه جمعه خود به بروکسل با کاترین کولونا، جیمز کِلِورلی و آنالنا بربوک، همتایان خود از فرانسه، انگلیس و آلمان دیدار کرد. وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای چالش‌های ایران را مهمترین محور این دیدار اعلام کرده است. «راب مالی» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران هم پنج‌شنبه گذشته با روسای گروه‌های صهیونیستی، مانند آیپک دیدار کرد. پیش از این هم «جوزپ بورل» هماهنگ‌کننده مذاکرات وین و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته بود که مذاکرات بر سر توافق هسته‌ای ایران به جای نزدیک‌شدن نظرات، در حال فاصله‌گرفتن آراست».
هشدار درباره تاثیرات طرف‌های ثالث مذاکرات
با کنار هم گذاشتن مجموعه این اقدامات و تحولات، پرسش اصلی این خواهد بود که آیا غرب واقعا به دنبال احیای برجام و توافق است؟ این ابهام در واکنش سخنگوی وزارت خارجه هم مشهود بود و «ناصر کنعانی» نوزدهم شهریور در واکنش به این بیانیه گفت: باعث تعجب و تأسف است که در شرایطی که تعاملات دیپلماتیک و تبادل پیام میان طرف‌های مذاکره و هماهنگ‌کننده گفتگوها برای نهایی کردن مذاکرات جریان دارد، سه کشور اروپایی در اقدامی انحرافی و به دور از رویکرد نتیجه‌بخش در مذاکرات، اقدام به صدور چنین بیانیه‌ای می‌کنند.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان با اشاره به حسن نیت و اراده جدی جمهوری اسلامی ایران برای نهایی کردن توافق رفع تحریم و با یادآوری این موضوع که پیشرفت مذاکرات در بسیاری از مقاطع از جمله مقطع اخیر، نتیجه ابتکارات و ایده‌های جمهوری اسلامی ایران بوده است، به طرف‌های اروپایی درباره تأثیرپذیری از فضاسازی طرف‌های ثالثی که از ابتدا مخالف روند مذاکرات بوده و اکنون نیز با همه توان به دنبال به شکست کشاندن مذاکرات هستند، هشدار داد.
کنعانی همچنین در واکنش به تحریم وزیر و وزارت اطلاعات ایران؛ این برچسب جدید تحریمی را نیز همچون تحریم‌های غیرقانونی قبلی آمریکا علیه وزارت اطلاعات دانست که هرگز نخواهد توانست کوچکترین خللی در عزم خدمتگزاران امنیت مردم ایران در این نهاد سرافراز ایجاد کند.
«محمد مرندی» مشاور تیم مذاکره کننده ایران در مذاکرات وین در گفت وگو با شبکه المیادین هم تصریح کرد: «تروئیکای اروپا و واشنگتن می‌دانند که برنامه هسته‌ای ایران مسالمت‌آمیز است. ایران خواهان رسیدن به توافقی است که منافعش را حفظ کند. ما نمی‌توانیم به آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها اعتماد کنیم و سه کشور اروپایی بی طرف نیستند بلکه هم پیمان آمریکا هستند و نباید فریب پروپاگاندا را بخوریم».
تروئیکای اروپا و واشنگتن می‌دانند که برنامه هسته‌ای ایران مسالمت‌آمیز است. ایران خواهان رسیدن به توافقی است که منافعش را حفظ کند. ما نمی‌توانیم به آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها اعتماد کنیم و سه کشور اروپایی بی طرف نیستند بلکه هم پیمان آمریکا هستند و نباید فریب پروپاگاندا را بخوریم
کدام طرف چشم انداز برجام را تیره کرد؟
بیانیه های تهدیدآمیز و تحریم‌های غیرقانونی در حالی علیه جمهوری اسلامی از سوی طرف‌های غربی صادر می‌شود که آنها خود ایران را پای میز مذاکره آورده‌اند و تهران هم با حسن نیت پیشنهادات آنها را بررسی کرده است. شاید به همین دلیل است که «میخائیل اولیانوف» نماینده روسیه در مذاکرات این اقدام سه کشور اروپایی را «خیلی بی موقع» و درست در زمان حساس مذاکرات وین و در آستانه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توصیف کرده است.
با این همه ادعاها در رسانه‌ها اینگونه روایت می‌شود که جمهوری اسلامی تعمدا مذاکرات را کند و متوقف کرده است تا زمستان در اروپا آغاز شود و ایران از اهرم انرژی خود برای اثرگذاری در مذاکرات استفاده کند! این تحریف و تقطیع در تحلیل در حالی از صورت می‌گیرد که پاییز سال جاری انتخابات کنگره آمریکا هم در پیش است و هر تحلیلگر مسائل بین‌الملل هم می‌داند که بایدن و دموکرات‌ها برای حفظ دست برتر خود در برابر جمهوری خواهان و شانس پیروزی، امضای برجام را متوقف کرده است.
فشارهای لابی‌های رژیم صهیونیستی هم متغییر غیرقابل انکاری است که هر زمان مذاکرات جدی و توافق نزدیک می‌شود، شدت یافته و مذاکره‌کنندگان آمریکا را به عقب‌نشینی وادار می‌کنند. لائیر یاپید، با توافق هسته‌ای، عرصه را به نتانیاهو در داخل خواهد باخت و برای پیشگیری از این باخت به هر ابزاری متوسل می‌شود.
حاشیه و اصل مذاکرات برای ایران
بحران انرژی در اروپا و ذخایر نفت و گاز ایران، گرچه واقعیاتی غیرقابل انکار در جهان امروز هستند اما تصمیم و اقدام دولت و مذاکره‌کنندگان هسته‌ای بر اساس اصول و واقعیات دیگری است. جمهوری اسلامی به خوبی می‌داند که حتی در صورت امضای توافق با غرب، ماهیت اجرایی آن چندمرحله‌ای و زمان‌بر خواهد بود و بیش از ۶ ماه زمان می‌برد تا ایران بتواند به شرایط نرمال در تولید و عرضه انرژی به بازارهای جهان بازگردد.
بر همین اساس، هرچند نباید از بعد روانی امضای برجام در بازارهای انرژی غفلت کرد اما ادعای اهرم سازی از انرژی برای فشار به غرب در پرونده هسته‌ای، چندان معقول به نظر نمی‌رسد. طرح این موضوع در شرایط کنونی جز در راستای ایجاد حاشیه برای ایران نیست و تهران بی توجه به این حاشیه‌سازی‌ها، در پی اصول خود در مذاکرات است.
مذاکره کنندگان هسته‌ای ایران، به صورت صریح و شفاف اعلام کرده‌اند که تن به زیاده‌خواهی‌ها و نظارت‌های فراتر از تعهدات در پرونده پادمانی نخواهند داد و طبق مفاد همان برجام موضوعاتی چون «منشا ذرات اورانیوم در سایت‌های هسته‌ای» پیش از این مختومه شده و گشایش دوباره آن با فشارها توهمات رژیم صهیونیستی شدنی نیست و تهران در زمین بازی سیاسی غرب گرفتار نخواهد شد.
تهران در طول مذاکرات تا هر اندازه که ممکن بود و مصالحش اجازه می‌داد از خود انعطاف نشان داد، منطقی و معقول برخورد کرد اما اینکه بخواهد درباره مهمترین انگیزه مذاکرات را که لغو تحریم‌ها و بسته شدن مسیر زیاده‌خواهی‌های غرب است، مسامحه به خرج دهد، چندان معقول و پذیرفتنی نیست.