به گزارش روز دوشنبه ایرنا از ساندی گاردین هند، نشست سران سازمان همکاری شانگهای (SCO) در شهر سمرقند قرار است یک رویداد دیپلماتیک سطح بالاست، به رهبران کشور عضو و سایر کشورهای ناظر و شرکای گفتگو خواهد پیوست تا مسیرهای جدیدی را برای صلح و رفاه منطقه ای در میان چشم انداز بین المللی که دوقطبی شده، ایجاد کنند.
جهان اجلاس سمرقند را از نزدیک تماشا خواهد کرد زیرا این نشست فقط در مورد سازمان همکاری شانگهای نخواهد بود، بلکه انتظار می رود بسیاری از دیدارهای دوجانبه مهم در حاشیه برگزار شود، از جمله گفت وگوهای بین ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و شی جین پینگ، رئیس جمهوری چین.
این اولین سفر خارجی رئیس‌جمهوری چین پس از همه‌گیری کرونا خواهد بود. احتمال دیدار دوجانبه نخست وزیر هند نارندرا مودی و پوتین وجود دارد. چشم انداز دیدار دوجانبه بین نخست وزیر هند و رئیس جمهور چین، که تنها چند روز پیش دور از ذهن به نظر می رسید، با توافق طرف های چینی و هندی برای خروج نیروهای خود از چشمه های آب گرم گوگرا در لدخ تا ۱۲ سپتامبر (۲۱ شهریور)، روشن شده است.
زمینه ژئوپلیتیکی اجلاس سازمان همکاری شانگهای به این نشست چندجانبه جذابیت و وزن بیشتری بخشیده است. این اجلاس در زمانی برگزار می‌شود که سه تحول اساسی، ارتباط کشورها را پیچیده تر کرده و جامعه بین المللی را به چالش کشیده است تا راه حل های نوآورانه ارائه دهد. اول، همه‌گیری کرونا که میلیون‌ها نفر را از میان برد و جهان را به شکلی که ما می‌شناسیم را به‌طور اساسی تغییر داده است. این بیماری همه گیر همچنین بر ضرورت تقویت همکاری های فراملی در انجمن هایی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای تاکید کرد. دوم، عملیات نظامی روسیه در اوکراین کانون توجه مسائل مربوط به حاکمیت ملی و تمامیت ارضی را تجدید کرده است. سوم، این اجلاس کمی بیش از یک سال پس از تسلط طالبان بر افغانستان در اوت ۲۰۲۱ برگزار می شود. این سه رویداد به درجات مختلف کشورهای آسیای مرکزی و منطقه بزرگتر اوراسیا را تحت تاثیر قرار داده است و پس زمینه نشست سازمان همکاری شانگهای در سمرقند را تشکیل می دهد.
اولویت های هند
برای هند، سه اولویت اصلی در این اجلاس وجود خواهد داشت. اول و مهمتر از همه، هند از سازمان همکاری شانگهای برای تعمیق همکاری های ضد تروریسم و تشدید فشار منطقه ای بر پاکستان برای کنار گذاشتن استفاده از تروریسم علیه هند برای اهداف سیاسی استفاده خواهد کرد. دوم، با توجه به منافع حیاتی امنیت ملی، هند با کشورهای همفکر خود دست در دست خواهد داد تا مشکلات طالبان را در افغانستان که شامل حقوق اقلیت ها و زنان باشد، برطرف کند. سوم، هند برای یکپارچگی اقتصادی منطقه ای که ارتباط مستقیمی با منافع اقتصادی این کشور در منطقه دارد، فشار خواهد آورد.
همکاری های ضدتروریسم
همکاری ضد تروریسم دلیل وجودی سازمان همکاری شانگهای است، هند رئیس کنونی ساختار منطقه ای ضد تروریسم سازمان همکاری شانگهای (RATS) است و بنابراین در موقعیتی قرار دارد که در تعمیق همکاری های منطقه ای در زمینه مسائل امنیتی پیشرو باشد. در این زمینه، نخست وزیر هند، نارندرا مودی قرار است نقش شبکه های تروریستی فرامرزی که بیرون از خاک پاکستان فعالیت می کنند را برجسته کند.
برای هرگونه گفتگو یا نزدیکی با اسلام آباد. هند نسبت به ادامه حمایت از شبکه های تروریستی ضد هند مانند لشکر طیبه (LeT) و جیش محمد (JeM) توسط حکومت فعلی پاکستان و فضاهای غیرقابل کنترل در افغانستان، ابراز نگرانی خواهد کرد. هند در ماه اکتبر (آبان) میزبان مانورهای ضدتروریستی سازمان همکاری شانگهای در منسار، هاریانا خواهد بود و با وجود تیرگی روابط، پاکستان احتمالاً به عنوان ناظر در مراسم پایانی این نشست شرکت خواهد کرد.
طالبان و افغانستان
در ارتباط با موضوع تروریسم، وضعیت دشوار در افغانستان است که در آن حاکمان جدید، طالبان هنوز به وعده خود مبنی بر قطع ارتباط با گروه های تروریستی عمل نکرده اند. حمایت شناخته شده طالبان از شبکه های تروریستی باعث نگرانی شدید کل منطقه شده است.
در این پس‌زمینه، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای برای شکل‌دهی یک دولت نماینده گسترده در افغانستان در راس برنامه های نشست سازمان همکاری شانگهای در سمرقند قرار خواهد گرفت. در این زمینه، هند باید تفاوت‌های رویکرد کشورهای سازمان همکاری شانگهای بر سر درگیری با رژیم طالبان را در نظر بگیرد. در حالی که روسیه، چین و پاکستان و برخی از کشورهای آسیای مرکزی با طالبان درگیر هستند، هند به شدت با هر گونه به رسمیت شناختن بین المللی طالبان مخالف است، مگر اینکه شرایط برای یک دولت فراگیر فراهم شود.
با این حال، هند سفارت خود را در کابل بازگشایی کرده و این نشان می دهد که آماده است در صورتی که طالبان تصمیم بگیرد راه خود را اصلاح کند، در پذیرش این حاکمیت بر افغانستان تجدیدنظر کند. مودی همچنین پیوند ارگانیک بین بی‌ثباتی و بنیادگرایی را که در افغانستان با ایدئولوژی‌های تروریستی و افراطی در منطقه و سراسر جهان ادامه دارد، برجسته خواهد کرد.
تجارت با آسیای مرکزی
هند، در تسریع یکپارچگی اقتصادی منطقه ای در جغرافیای اوراسیا، پیش رو خواهد بود. هند آسیای مرکزی را به عنوان یک فرصت استفاده نشده می بیند و از نشست سمرقند برای گسترش شبکه تجارت و پیوندهای سرمایه گذاری استفاده خواهد کرد. منطقه ای که پس از همه گیری و عملیات نظامی روسیه در اوکراین دچار رکود اقتصادی شده است، به شدت به ارتقای اقتصادی نیاز دارد و سازمان همکاری شانگهای می تواند نقشی محوری در این زمینه ایفا کند.
در اینجا نیز سرسختی پاکستان به عنوان یک مانع کلیدی باقی می‌ماند، زیرا به دلیل دشمنی ریشه‌دار، از دسترسی هند به آسیای مرکزی جلوگیری کرده است اما هند اجازه نخواهد داد که این امر مانع از نزدیک شدن به منطقه شود. انتظار می رود، مودی منطقه را برای پذیرش کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب (INSTC) و چابهار تحت فشار قرار دهد. معرفی ایران به عنوان عضو سازمان همکاری شانگهای و حضور ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران در نشست سمرقند به پیشبرد دستور کار اتصال کمک می کند.