هر ساله وقتی فصل برداشت انگور در جلگه سیوکانلو می رسید، تکاپوی عجیب در بین مردمانش ایجاد می شد به گونه ای که زن و مرد، پیر و جوان سطل به دست مشغول برداشت انگور بودند و با پهن کردن انگورهای فرآوری در تپه های باغات هنامه مرکز دهستان سیوکانلو جلوه ای رنگارنگ به این جلگه می بخشیدند.
از کنار باغات که می گذشتی نواهای محلی به گوش می رسید که توسط بانوان و مردان کرمانج زبان منطقه به یُمن جمع آوری برداشت انگور و بابت این برکت خدادادی نجوا می کردند و شادمانه تاک ها را یکی پس از دیگری جمع آوری می کردند.
اما انگار این روزها خبری از برداشت آنچنانی دست رنج حلال تاکداران سیوکانلو نیست و با سرباز کردن زخم سفیدک انگور شاهد تکاپویی برای برداشت یاقوت های زیبای تاک و پهن شدن آن برای تبدیل به کشمش ناب در تپه های هنامه نیستیم.
امسال بر خلاف سال های گذشته خبری از جنب و جوش مردمان این روستا برای برداشت یاقوت های سبز، قرمز و زرد نیست و گرمای شدید تیرماه به همراه بارش های ناهماهنگ موجب شیوع بیماری سفیدک در این خطه شد و تاکداران آن طور باید و شاید این برکت را بر سفره های خود به اشتراک گذارند.
شرایط آب و هوایی و خاک حاصلخیز جلگه سیوکانلو شیروان موجب شده بود تا همه ساله انگور باکیفیت و با مرغوبی در این شهرستان تولید شود، اما امسال با توجه به محدودیت های منابع آبی و خشکسالی تاکداران شهرستان دچار آفات و بیماری هایی همچون سفیدک در باغ های انگور شدند طوری که به گفته تاکداران این موضوع خسارت های بسیاری را به آنان تحمیل کرده و هنوز بسیاری از آنها تمایلی به جمع آوری محصولات خود ندارند.
خشکسالی و گرما عامل سفیدک
برای پیگیری این موضوع نزد یکی از تاکدارانی می رویم که سه هکتار باغ انگور دارد، و این روزها به جای تبدیل دسترنجش به کشمش ناب همچنان منتظر بازدید کارشناسان بیمه از سطح باغ ها و برآورد خسارت ها است.
محمود زراعتکار می گوید: خشکسالی و گرمای تیرماه فرصت مناسبی را برای قارچ و آفت فراهم کرد به گونه ای که با این وضعیت کیفیت محصول امسال در مقایسه با پارسال بسیار پایین آمده است و شاهد کاهش تولید و خسارت زیادی خواهیم بود.
وی می افزاید: پارسال از هر هکتار ۳.۵ تن محصول برداشت می شد ولی امسال نباید انتظار چنین برداشتی را داشته باشیم.
این تاکدار با بیان اینکه امسال فقط یک نوبت آبدهی در تیرماه صورت گرفته است، می گوید: کارشناسان جهاد کشاورزی باید اقدام به اطلاع رسانی به موقع و برگزاری کلاس آموزشی در این زمینه می کردند و اگر تاکداران اطلاعات کافی در این زمینه داشتند متحمل خسارت کمتری می شدند.
این باغدار عنوان می کند: کارشناسان کشاورزی در واقع باید جدای از کلاس های آموزشی برای مبارزه با آفات، نوع خشک کردن انگور را هم آموزش دهند تا هر گونه خسارت به محصول تازه به حداقل برسد.
یکی دیگر از تاکداران این منطقه می گوید: با وجود سم پاشی و کود دهی مناسب، امسال در باغات شاهد آفات و بیماری سفیدک انگور و کرم خوشه خوار هستیم.
حسین معصومی می افزاید: امسال با توجه به محدودیت منابع آبی، گرمای هوا و در پی آن خشکسالی یک سوم محصول باغ خشک شده است این درحالی است که در این زمینه هیچگونه همفکری بین تاکدار و جهاد کشاورزی انجام نشده است.
تاکداران منتظر خسارت بیمه
رییس هیات مدیره باغ های انگور شهر زیارت شیروان که خود از تاکداران این خطه است در این زمینه می گوید: هنوز نتوانستم اقدامی برای جمع آوری دسترنج سالانه ام داشته باشم و همچنان منتظر برآورد خسارت از سوی بیمه و کارشناسان جهاد کشاورزی هستم.
حمزه علی کلامی می افزاید: پارسال از یک و نیم هکتار باغ در حدود هشت تن انگور و کشمش خشک جمع آوری شد اما با توجه به وضعیتی که پیش آمده، محصول به یک تن هم نخواهد رسید.
وی تصریح می کند: به تازگی چند نفر جهت خرید محصول به باغات مراجعه کردند اما با وضعیتی که محصولات داشتند، کسی حاضر به خرید انگور از باغات نشد.
کلامی می گوید: سال های گذشته انگور تولیدی شهرستان از کیفیت، عطر، طعم و مزه بسیار مطلوبی برخوردار بود که علاوه بر تازه خوری و ارسال به استان‌های همجوار، به مصرف تولید کشمش، شیره و سرکه انگور می‌رسید.
سم پاشی اشتباه
کارشناس مسوول حفظ نباتات اداره جهاد کشاورزی شیروان نیز در این خصوص می گوید: با بارندگی اردیبهشت ماه برخی باغداران تناوب سم پاشی با سموم مختلف را رعایت نکردند به گونه ای که نوع سم باید در این دوره تغییر می کرد ولی این کار انجام نشد.
انیسه رنجبر می افزاید: همچنین در هنگام بارندگی، باید به ازای هر یک هکتار هفت تا ۱۰ روز یک دوره سم پاشی داشته باشند که باغداران آن را انجام ندادند و با هرس سبز دیر موقع موجب شیوع سفیدک انگور شدند.
وی با بیان اینکه گرمای هوا و آبیاری بی موقع باغ ها با آب سیل باعث ریزش گل انگور و عدم تلقیح گل می شود، می گوید: زمانی که گل انگور در تنش هوایی عدم تلقیح باشد غوره ای شکل نمی گیرد و ریزش گل به وجود می آید.
رنجبر می افزاید: این شهرستان سه هزار هکتار باغ انگور دارد که ۷۰ درصد باغ ها سم پاشی شده اند.
کارشناس مسوول حفظ نباتات اداره جهاد کشاورزی شیروان در خصوص بهترین زمان مبارزه با آفات، گفت: پس از برداشت انگور، قارچ کشی حفاظتی، سم پاشی و هرس لازم است.
رنجبر با اشاره به برگزاری کلاس های آموزشی می گوید: چندین مرتبه کلاس توجیهی در شهر زیارت و روستاهای اطراف برگزار و اطلاعیه های برای سم پاشی بین باغداران توزیع شده است.
معاون فنی جهاد کشاورزی شیروان نیز با بیان اینکه باران بی موقع و گرمای بیش از حد هوا از دلایل اصلی آفت سفیدک انگور است، می گوید: هنوز آماری از سطح باغ های آسیب و خسارت دیده جمع آوری نشده است ولی باغ هایی که بیمه باشند با بازدید و تایید کارشناسان خسارت آن جبران می شود.
اسماعیل سیاح زمان برداشت این محصول ۱۵ شهریورماه تا ۲۰ مهرماه عنوان می کند و یادآور می شود: این شهرستان سه هزار و ۱۰۰ هکتار باغ انگور دارد که عمده ارقام آن کشمشی، عسگری و صاحب است و میانگین برداشت در هر هکتار بین ۱۴ تا ۱۲ تن و کشمش خشک سه یا ۲.۵ تن است.
وی گوید: هر ساله از سطح باغ های این شهرستان ۴۸ هزار تن انگور برداشت می شود که رتبه دوم این محصول را در استان از لحاظ مساحت به خود اختصاص داده است.
شیروان ۱۰۵ هزار هکتار عرصه کشاورزی و باغی و ۱۲ هزار بهره بردار کشاورزی دارد.
شهرستان شیروان ۳ هزار و ۱۰۰ هکتار تاکستان بارور دارد که که با توجه به شرایط آب و هوایی محصول با کیفیت و مرغوبی هر ساله تولید می شود.
استان خراسان شمالی از نظر تولید انگور در سطح کشور جایگاه ششم را دارد، پرورش انگور از قدیم در این خطه معمول بوده است که سازگاری خوبی با اقلیم منطقه دارد و تاکداران استان فراورده های متنوعی از این محصول تولید می کنند که بسیار بازارپسند است و کشمش، سرکه و شیره از آن جمله است.