زهرا حیدری در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا افزود: همه کودکان و نوجوانان با آغاز دوران مدرسه یک روند سازگاری را طی می‌کنند. در این فرآیند نقش خانواده بسیار حائز اهمیت بوده و در حقیقت والدین هم باید از این سازگاری حمایت و پشتیبانی کنند.
احساسات والدین به کودک منتقل می‌شود
وی تاکید کرد: احساسات والدین به طور مستقیم به کودک منتقل می‌شود؛ بنابراین پدر و مادر در صورت بروز عواطف و احساسات منفی نظیر اضطراب و استرس، نگرانی درباره سلامتی فرزندان و... موجب تبعات مخربی بر روان کودک و نوجوان خواهند شد.
وی توضیح داد: والدین باید با زبان ساده درباره محیط مدرسه با کودکان گفت وگو کنند. برای نمونه، درباره چگونگی رفتار در این محیط آموزشی، ساعت ورود و خروج، فرآیند استراحت در مدرسه، آموزش و مطالعه، ورزش و... با فرزندان صحبت کرده و برای کودک توضیح دهند که در این محیط چه اقداماتی انجام می‌شود و از طریق این شرح و گفت وگو، آرامش و انعطاف فرزندان را تقویت کنند.
والدین در بازدید از مدرسه کودکان را همراهی کنند
حیدری توصیه کرد: والدین همچنین قبل از آغاز مدرسه کودک را در بازدید از محیط آموزشی همراهی کنند؛ فرزندان را به معلمان خود معرفی کرده و بخش‌های مختلف مدرسه اعم از حیاط، بوفه، سالن غذاخوری و سرویس‌های بهداشتی را به کودکان نشان دهند. این اقدام باعث می‌شود که کودک (علیرغم تفاوت تفکر انتزاعی با بزرگسالان) با تجسم از چگونگی مدرسه و همچنین انتظارات این محیط از او احساس راحتی و امنیت کند.
پیام‌های روانی کودکان را دریابیم
وی تاکید کرد: والدین باید پیام‌های احساسی فرزندان همچون اضطراب و ترس را نیز به درستی دریابند. درک صحیح و پاسخ‌دهی به احساسات و نیازهای کودکان نقشی حیاتی در بهزیستی وی ایفاء می‌کند.
این روان‌درمانگر ادامه داد: پدر و مادر در گذار از فرآیند سازگاری، ابراز عواطف کودکان را نیز تشویق کنند. این اقدام می‌تواند از طریق بازی، ارائه عکس و کتاب هم انجام شود. در این فرآیند بیان احساسات والدین درباره بازگشایی مدارس نیز می‌تواند حائز اهمیت باشد؛ این امر که والدین (به عنوان نمادهای قدرت ذهن کودک) می‌توانند احساساتی مشابه با فرزندان را تجربه کنند، سبب احساس امنیت و آرامش در فرزندان خواهد شد.
وی افزود: پدر و مادر همچنین از بیان اغراق‌آمیز (مثبت یا منفی) در برقراری ارتباطات و اشتراک احساسات با کودک خودداری کنند. به عنوان مثال، جملاتی مانند «همه شما را دوست خواهند داشت» گاه با زندگی واقعی کودک مطابقت نداشته و بر این اساس، اعتماد و اطمینان فرزند به والدین را تضعیف می‌کند.
حیدری ادامه داد: آگاهی کودک از زمان حضور والدین جلوی درب مدرسه برای بازگرداندن او به خانه، محل انتظار پدر و مادر، آگاهی از محل سوارشدن تاکسی، اتوبوس و سرویس نیز به دانش‌آموزان در کاهش اضطراب و تقویت سازگاری کمک می‌کند.
سیستم پاداش و تنبیه ممنوع
این دکتری تخصصی روانشناسی با بیان اینکه حضور در مدرسه وظیفه کودک است، تاکید کرد: والدین از عبارتی نظیر «اگر به مدرسه بروی برایت بستنی می‌خرم» پرهیز کنند. سیستم پاداش و تنبیه در دوران سازگاری با مدرسه باید حذف شود؛ در غیر این صورت، گاه کودک از حضور در مدرسه به عنوان پاداش یا تنبیه برای والدین استفاده می‌کند.
وی اظهار داشت: خانواده همچنین خداحافظی را به موضوعی تحریک‌آمیز تبدیل نکند؛ زمان خداحافظی را کوتاه نگه داشته و بداند، کودکان و نوجوانان در صورت نگرانی، والدین را رصد می‌کنند و در صورت مشاهده این احساسات در پدر ومادر، در ذهن باور می‌کنند که ترس و نگرانی در مورد "مدرسه" بیجا نیست.
حیدری در ادامه با اشاره به بحران کرونا گفت: دستیابی به اطلاعات صحیح درباره ویروس کرونا و قوانین محافظتی نیز در این زمینه موثر بوده و والدین از طریق الگوسازی و آگاهی‌بخشی عملی در مورد استفاده از ماسک، حفظ فاصله فیزیکی و رعایت بهداشت فردی، فرزندان را در این زمینه یاری کنند.
وی توضیح داد: نگرش والدین یک هفته قبل از آغاز مدرسه و همچنین نوع نگاه خانواده به این بیماری نیز در گذار از دوران سازگاری نقشی اساسی خواهد داشت. برخی از والدین با نگرش محافظتی افراطی در مقابل کرونا، بیش از اندازه از فرزندان محافظت می‌کنند. به عنوان مثال، با خانه‌نشینی درازمدت، کودک و نوجوان را منزوی کرده و با حساسیت بیش از حد نسبت به بیماری، منجر به رشد ریشه‌های روانی نامناسب اجتماعی کودکان می‌شوند؛ این رفتارها بدون شک سازگاری با محیط مدرسه را دشوارتر خواهد کرد.
حیدری افزود: به طور کل، رشد کودکان در یک محیط بیش از حد محافظ، وابسته و حساس سبب اختلال در آرامش شده و این امر مانع از سازگاری کودک و نوجوان با محیط آموزشی به عنوان یک ساختار اجتماعی خارج از خانواده خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: آغاز مدرسه مستلزم آمادگی جسمی، ذهنی، عاطفی و اجتماعی است. این آمادگی می‌تواند برای هر کودک متفاوت باشد. به عنوان مثال، برخی از کودکان در سن ۵ سالگی به بلوغ مدرسه رسیده و برخی کودکان در سن ۷ سالگی به این رشد خواهند رسید. عدم دستیابی به این بلوغ نیز می‌تواند سازگاری با مدرسه را به ویژه در آغاز کلاس‌ها با دشواری مواجه سازد. بنابراین ارزیابی رشد روانی - اجتماعی کودک قبل از شروع مدرسه توسط روانشناسان و تقویت مهارت‌های وی با همکاری والدین نیز در این زمینه می‌تواند موثر باشد.
سخنی با مربیان؛
وی ادامه داد: معلمان و معاونین مدرسه هم می‌توانند در فعالیت‌های خلاقانه مانند بازی و نقاشی شرکت کرده و از این راه به کودکان کمک کنند تا احساسات منفی خود را در یک محیط امن و حمایتی بیان کرده و با مدرسین و آموزگاران ارتباط برقرار کنند.
حیدری اضافه کرد: این امر به دانش‌آموزان کمک می‌کند روش‌های مثبتی برای ابراز احساسات دشوار همچون خشم، ترس یا غم بیاموزند. در این بین، فرآیند یادگیری و سلامت جسمی و روانی کودک نیز باید توسط معلمان زیر نظر گرفته شود.
به گزارش ایرنا، یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش ۲ شهریورماه جاری تاکید کرد که مدارس سراسر کشور از اول مهر ماه ۱۴۰۱ حضوری خواهد بود.