به گزارش ایرنا، روز ۲۷ شهریور ماه، سالروز درگذشت شهریار ، بزرگترین شاعر تاریخ معاصر ایران، با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، در تقویم کشورمان، روز ملی شعر و ادب فارسی نامیده شده است. به دلیل تقارن این روز با ایام سوگواری اربعین حسینی، به همین مناسبت امروز دوشنبه با حضور اهل فرهنگ و ادب، شعرا و ادبا، مراسمی در بزرگداشت شعر و ادب فارسی در تالار وحدت دانشگاه تبریز برگزار شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: زبان فارسی عامل وحدت ملی ایرانیان است
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی به آیین گرامیداشت استاد شهریار، با بیان اینکه زبان فارسی عامل مهم وحدت ملی ایرانیان و میراث مشترک همه فارسی زبانان است، گفت: تاریخ این کهن‌دیار از پندها، آموزه‌ها و لطایفی نهفته در نهاد این زبان فاخر سرشار گشته که در سالیان متمادی کام دوستداران فرهنگ و حکمت را شیرین و دلنشین ساخته است.
در این پیام که توسط سیدقاسم ناظمی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی قرائت شد آمده است:
"دلم جواب بلی می‌دهد صلای تو را
صلا بزن که به جان می‌خرم بلای تو را
زبان فارسی عامل مهم وحدت ملی ایرانیان و میراث مشترک همه فارسی زبانان است و تاریخ این کهن‌دیار از پندها، آموزه‌ها و لطایفی نهفته در نهاد این زبان فاخر سرشار گشته که در سالیان متمادی کام دوستداران فرهنگ و حکمت را شیرین و دلنشین ساخته است.
از این رو حفظ، تقویت و گسترش این زبان تمدن‌آفرین، وظیفه‌ای ضروری و ارزشمند برای پاسداری از استقلال و کیان سرزمین و ملت‌مان به شمار می‌رود.
هویت فردی و اجتماعی هر یک از ما در گرو زبان فارسی است که همچون منشوری اساس فرهنگی تمامی ایرانیان را شکل می‌دهد و باید پاسداشت و پیشبرد این گنجینه‌ی دیرپا به دور از هر گونه تنگ‌نظری و نگاه باستان‌گرایانه، قومی و نژادی دنبال شود.
در این میان نام ایران پیوسته با شعر، ادب و فرهنگ همراه و همزاد بوده و مردم این مرز و بوم در طول تاریخ و ادوار دیرین و کهن، همواره با نظم و نثر پیوند داشته‌اند و مرد و زن، کوچک و بزرگ، برنا و پیر و عالم و عامی، جان و دل خود را صفا و جلا می‌بخشیده‌اند و شعر در واقع در متن زندگی مردم ساری و جاری بوده است.
شاعر برجسته معاصر، استاد سیدمحمدحسین بهجت‌تبریزی معروف به شهریار، در گستره تاریخ ادبیات ایران جایگاه ممتازی دارد. آنچه شهریاری بلامنازع و صفت بی‌همتای او را بر اریکه‌ی شعر معاصر مسلم می‌کند و راز بزرگ شهرت و محبوبیتش، شاهکارهای ادبی او و تسلط و تبحرش بر هر دو زبان فارسی و آذری است.
شعر شهریار روشن‌ضمیر، روایت دغدغه‌های بشری فارغ از تعلق زمان و مکان و تجلی مکاشفات و دریافت‌های عمیق این شاعر عارف و جواهرکلام است که در کنار مردم باصفا و وفادار زیسته و از زبان آنان داد سخن داده است.
اینک بر ماست تا با همتی بلند، ستارگان درخشان آسمان شعر و ادب این سرزمین عظیم را بیش از پیش پاس بداریم و عقد ثریا را بر نظم شاعرانی چون شهریار شیرین سخن که غزل گفته و دُر سفته‌اند بیافشانیم.
ضمن گرامیداشت روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت است سیدمحمدحسین شهریار بر خود لازم می‌دانم که از مردمان قهرمان، نیکومرام و دین‌مدار آذربایجان و بویژه تبریز صمیمانه سپاسگزاری نمایم که این روزهای میزبان آیین گرامیداشت شعر و ادب فارسی و بزرگداشت منزلت عرفان و معنویت شهریار هستند و دست متولیان و دست‌اندرکاران برپایی این همایش خجسته را به گرمی بفشارم.
شعر فارسی راز صلح و وحدت ایرانیان است
استاندار آذربایجان شرقی با بیان اینکه شعر و ادب فارسی راز صلح و دوستی ایرانیان و شهریار، عصاره و نماد ملی شعر و ادبیات فارسی است، اظهار کرد: شهریار ظرفیت دارد تا در میان ملت‌های مسلمان به ویژه در حوزه قفقاز و آناتولی به نقطه اتصال فرهنگ ها و آغازگر تمدن نوین اسلامی تبدیل شود.
زین العابدین رضوی خرّم خاطرنشان کرد: به جرات می‌توان ادعا کرد که در دوران معاصر، هیچ شاعری به اندازه استاد شهریار، مردمی نشد، این نشان مردمی بودن استاد است که در یک چنین روزی بعد از سالها یاد او را گرامی می دارند.
وی با بیان اینکه آثار ماندگار استاد حکیم همواره در حافظه ملت باقی ماند، ادامه داد: علت را باید در این گزاره جستجو کرد که شهریار هیچ گاه از حوادث مهم زمانه غافل نشد و دیوان او، ردّ پای مهم تاریخ ایران و آذربایجان است.
خرّم گفت: رمز موفقیت او همان بود که خود روایت می‌کند؛ "عمده شانس من این است که از اول با قرآن و حافظ شروع شد و هنوز هم ادامه دارد." این نکته برای تمام اعصار، درس زندگی است که نظام آموزشی ما و محیط زندگی فرزندان خود را با معجزه الهی قرآن و مکتب شیرین حافظ مانوس کنیم.
وی ادامه داد: شهریار معتقد به تحول و تجدید حیات در شعر ادبی بود و آثار این نوگرایی در بیشتر اشعارش دیده می شود، او از کاربرد مضامین نو، پروایی نداشت و در این زمینه نوآوری های فراوانی دارد.
استاندار آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: شخصیت راستین و پایه معنوی استاد شهریار را بهتر از مقام معظم رهبری، کسی توفیق ارزیابی نداشته است؛ ایشان شهریار را با اتکا به ادله و براهین علمی، «حکیم» خوانده‌اند.
رضوی خرم گفت: زبان و شعر قطعا مهمترین عامل برای ارتباطات فرهنگی و انتقال ارزش‌های الهی است، مرحوم استاد شهریار با عنایات خاصه حضرت امیرالمومنین (ع) به نیکی این وسیله گران‌بها را طراوت بخشید و دل‌های آماده را دگرگون ساخت.
وی با بیان اینکه طبق فرموده حکیمانه مقام معظم رهبری حفظ زبان و ادبیات فارسی پس از اسلام و مکتب اهل بیت(ع)، دومین رکن هویت ملی ایرانیان است، افزود: فارسی زبان گسترش و تبلیغ تمدن بزرگ اسلامی بوده و در روزگار اوج و شکوه، این زبان از شرقی‌ترین نقطه یعنی هند و چین تا غربی‌ترین نقطه یعنی آلبانی گسترش پیدا کرده است.
رضوی خرم گفت: در همین تبریز، شهریار بزرگ ضمن آنکه بزرگترین شاهکارهای تاریخ معاصر یعنی "حیدربابایه سلام" و "سهندیه" و "خان نه نه" را در ترکی آذربایجانی آفریده، یکی از بزرگترین شاعران تاریخ ادبیات فارسی نیز به شمار می‌رود.
استاندار آذربایجان شرقی اضافه کرد: این همزیستی خارق العاده فارسی با زبان‌های اقوام و داد و ستد آنها با یکدیگر از ویژگی های بارز تمدن ایران اسلامی است که در هیچ یک از مللِ به اصطلاح متمدن یافت نمی‌شود.
وی گفت: ویژگی ارزشمند ایران است که شاعر ملی زبان فارسی، بزرگترین شاعر زبان قومی خود نیز محسوب می‌شود و این ثروت ملی ماست.
استاندار آذربایجان شرقی تاکید کرد: این مسئله همراستا بودن قومیت هر قوم با ملیت ایرانی بعد از دین و مذهب، بیش از همه توسط ادبیات فارسی که ادبیات عشق و صلح و حماسه است، رقم می‌خورد.
وی افزود: حاصل این همزبانی، تمدنی است با شکوه و وحدتی ملی و ناگسستنی است؛ مگر می شود، وحدت ملیِ ترک و عرب و لُر و تهرانی و اصفهانی و شیرازی و خراسانی و سیستانی را که دارایی‌های مشترکی چون فردوسی، حافظ، سعدی، مولوی، نظامی و شهریار دارند، از هم گسست.
خرّم ادامه داد: شهریار به همه مراتب و مناسبات ملی، دینی و تاریخی ما پرداخته است؛ از اساطیر کهن ایرانی تا پیشوایان مذهبی؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، هم عاشقانه برای زبان مادری و رسوم محلی خود سروده و هم با کمال عشق به ساحت ایران ابراز ارادت کرده است.
وی گفت: شهریار طبیعت ایران‌دوستی و اسلام‌خواهی آذربایجان است و در یک کلام؛ شهریار، ایران با لهجه آذربایجان و تبریز است.
استاندار آذربایجان شرقی ادامه داد: او همزمان با بیت های متعدد خود که عشق اصیل به زبان ترکی آذری را فریاد می زند در عین حال مسیر خود را از تجزیه‌طلبان جدا می کند.
استاندار آذربایجان شرقی اضافه کرد: آثار استاد حکیم برای دفاع مقدس، شاهکارترین شعرهاست، شهریار زیر بمباران برای رزمنده‌ها، با گریه و اشک اخلاص برای جوانانی که عازم جبهه‌ها هستند، نیز شعر می خواند.
خرّم گفت: این ابیات آنقدر زیبا و متفاوت هستند که حتی کسانی که آشنایی زیادی هم با فن شعر ندارند تفاوت آنها را با شعرهای معمولی درک می کنند؛ باید این درّ ثقیل را ارج نهاد و شجره طیبه‌ای از شاگردان خلف او تربیت کرد.
وی خاطر نشان کرد: امروز دولت مردمی، عزم خود را جزم کرده تا روح تازه‌ای بر کالبد ملت بزرگ ایران بدمد، این مهم با فرهنگ میسور خواهد بود و فعال‌سازی ظرفیت‌ها و استعدادهای درخشان هنری در اولویت بخش فرهنگ قرار دارد تا مفهوم پرتلالو انقلاب اسلامی با تکمیل آثار به عرضه جهانیان برسد.
شعر و ادب فارسی، نگین درخشان ایران در سطح جهانی است
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی با بیان اینکه برای تبریز و ادبیات آذربایجان افتخار بزرگی است که روز ملی شعر و ادب فارسی به نام یکی از قلندران معاصر، «شهریار» بزرگ نامیده شده است، افزود: برای ما که در حوزه شعر و ادبیات علاقه های مشترکی داریم باز افتخار ارزشمندی است و امیدواریم که تبریز و آذربایجان بتواند از این فرصت برای نشان دادن ظرفیت های ادبی و ذوقی خود استفاده کند.
سیدقاسم ناظمی خاطرنشان کرد: ما افتخار داریم که معاصر با شهریار بودیم و بسیاری از ما خاطرات زیادی با این شاعر شوریده داریم. امروز ما به عمد تالار وحدت دانشگاه تبریز را انتخاب کرده ایم که این سالن صدای استاد شهریار را در لابه لای آجرهای خود دارد؛ چون استاد شهریار در این سالن شعر خوانده و در هشتادمین سال زندگی خویش در این سالن تجلیل شدند.
وی با بیان اینکه بدون شعر و ادبیات ما در حوزه فرهنگ در سطح ملی و جهانی مقوله اندکی داریم، ادامه داد: برای ما افتخار بزرگی است که جامعه ایرانی با شعر زندگی می کند و با شعر می خوابد و با شعر طلوع می کند و این کفایت می کند که شعر را پاس بداریم و برای شعر قیام کنیم.
ناظمی خاطرنشان کرد:- شعر پارسی و در کنار آن ترکی آذربایجانی و عربی، کردی و زبان های دیگر در یک چیز مشترکند و این محل اشتراک، اهمیت دادن به شعر و ادبیات است و به همین ارزش ما هم مفتخریم و باید تلاش کنیم و از این فرصت برای طرح مباحث معنوی و انسانی در سطح جهانی بکوشیم.
وی دلیل عدم حضور برخی از مهمانان داخلی و خارجی دعوت شده به این همایش را لغو پروازهای برنامه ریزی شده عنوان کرد و گفت: وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز از جمله این مهمانان بود که از مدت ها قبل برای حضور ایشان برنامه ریزی شده بود اما به دلیل لغو پرواز امروز از حضور در این همایش ملی بازماند.
ناظمی در پایان سخنان خود پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را خطاب به همایش ملی روز شعر و ادب فارسی قرائت کرد.
محبوبیت و معروفیت استاد شهریار محدود به ایران نیست
شاعر و ادیب اهل جمهوری آذربایجان نیز در این مراسم گفت: ما در کشور آذربایجان شهریار را نه چهره ای ادبی بلکه شخصیتی انقلابی می دانیم و چنان که در انقلاب مردم ایران هر کس از داشته های خود به نوعی گذشت، شهریار نیز به گفته مقام معظم رهبری از قلم خود به عنوان سلاح برای دفاع از این انقلاب استفاده کرده است.
ماهیر شریف زاده افزود: استاد شهریار محدود به ایران نیست و در همه کشورهای پیرامونی آن که به زبان آذری تکلم می کنند، از وی در حوزه میهن پرستی و تعلق خاطر دینی و معنوی الگو می گیرند که نمونه چنین شاعرانی را کم داریم.
وی ادامه داد: استاد شهریار در حوزه دینی نیز با عشق و محبتی وصف نشدنی عشق زمینی را سمت و سوی معنوی می دهد و در رسای امیرالمومنین علی (ع) و امام حسین (ع) شعر می سراید و جز نمونه های محدود در این حوزه محسوب می شود چرا که استاد در رسای اهل بیت همه اشکال شعر کلاسیک را به کار می گیرد.
این شاعر و ادیب اهل جمهوری آذربایجان تصریح کرد: به واسطه همین غناست که امروز در هر مجلس اهل بیتی سخنران و متکلم و استاد دانشگاهی به سخنان استاد شهریار متمسک می شود و وی جز شعرایی است که اگر آثار وی از ادبیات حذف شود، جای خالی آن در ادبیات ایران و کشورهای پیرامونی به واسطه غنا و وزن به وضوح دیده و لمس می شود.
وی خاطرنشان کرد: ما در کشور آذربایجان شهریار را نه چهره ای ادبی بلکه شخصیتی انقلابی می دانیم و چنان که در انقلاب مردم ایران هر کس از داشته های خود به نوعی گذشت، شهریار نیز به گفته مقام معظم رهبری از قلم خود به عنوان سلاح برای دفاع از این انقلاب استفاده کرده و این امر نیز از ایمان و دلبستگی شهریار به اهل بیت می جوشد.
شریف زاده گفت: هر ملتی ویژگی هایی متمایز از دیگر ملت ها دارد و ادبیات غنی و شاعران پرآوازه نیز وجه تمایز فرهنگ ایرانی است و ابیات حافظ و سعدی در سطح جهانی مطرح است اما اگر از شاعران و ادبای دوران معاصر بپرسید، بدون شک نام استاد شهریار در سطح جهان به عنوان نمود شعر ایرانی در بین ادبای جهان به ویژه حوزه قفقاز مطرح می شود و نامگذاری سالروز درگذشت استاد به عنوان روز ملی شعر و ادب فارسی به حق زیبنده این ادیب و شاعر بزرگ است.
به گزارش ایرنا، نزدیک به دو دهه از تصویب نام گذاری روز ملی شعر و ادب فارسی می گذرد، اما این امر مهم فرهنگی هنوز از سوی مسئولان فرهنگی و متولیان امر فرهنگ جدی گرفته نشده و با نهایت تاسف هنوز عده ای درصددند که این مناسبت را با یک مناسبت دیگر و شخص شهریار را با یک شخص دیگر جایگزین کنند؛ با اینکه شهریار یک شاعر ملی است و در دو زبان فارسی و ترکی شعر سروده است، اما غنای اشعار فارسی اش چنان بلند است که ادبا و اهل قلم، او را به حق حافظ زمان نامیده اند.
در بیان نام گذاری این روز همین بس که این پیشنهاد اگرچه بار اول توسط یکی از نمایندگان مجلس ششم شورای اسلامی و به بیانی یکی از دوستان صمیمی این شاعر بزرگ مطرح شد، اما به تایید شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و مصوبات این شورا لازم الاجراست.
شهریار علاوه بر اینکه بزرگ ترین شاعر دوران ما و یکصد سال اخیر است، می توان گفت درخشان ترین وجه شهریار به تعبیر رهبر معظم انقلاب شناختن رسالت اجتماعی و عمل کردن به آن است؛ شهریار در حوزه ادبیات، شاعری است که تفوق او بر سایر شاعران سده اخیر بی هیچ چشم و چراغی قابل مشاهده است.
انصافا کدام‌یک از شاعران معاصر به اندازه شهریار از شهرت و محبوبیت عام برخوردار است؟ به قول شاعر بزرگ معاصر، هوشنگ ابتهاج (سایه)، سالروز تولد یا مرگ هر شاعر و ادیبی را هم جز شهریار برمی‌گزیدند، بالاخره کسانی می گفتند چرا او و شاعری که من معتقدم نه؟ اما در این که شهریار محل اجماع خواص و عموم مردم است، دیگر جای بحث و اختلافی نمی‌تواند باشد.
علی اصغر شعردوست، پیشنهاد دهنده نامگذاری سالروز مرگ استاد شهریار به نام روز ملی شعر و ادب فارسی، درباره چرایی این انتخاب گفته است: « در این انتخاب و پیشنهاد من به معاصرت توجه داشتم؛ به عبارتی برای توجه بایسته به شعر و شاعران امروز باید شاعر مورد نظر مناسبتی با دوران ما می داشت، از سوی دیگر همگاهی این مناسبت با هر کدام از شعرای متقدم گذشته بحث برانگیز بود، همان پیش بینی که بعد از تصویب این موضوع در انتقادها مطرح بود. عده ای معتقد بودند مناسبت شعر و ادب فارسی باید پیوند با حکیم ابوالقاسم فردوسی داشته باشد و عده ای از منتقدان به تناسب آن به حافظ یا سعدی اعتقاد داشتند، به همین ترتیب برخی به همگاهی روز شعر و ادب با مولوی معتقد بودند و هرکدام استدلال هایی داشتند که به فرض قبول پیشنهاد هر کدام، باز هم جای مجادله و مباحثه باز بود. اما به دلایل گفته‌شده و بسیاری دلایل دیگر به شاعر بزرگی از شاعران هم‌روزگار نظر داشتم و در میان شاعران و بزرگان شعر معاصر کشور استاد سید محمد حسین شهریار، به گواهی بسیاری منتقدان و محققان برجسته و به تصریح همگنانش، همچنین تأیید ذوق عمومی، درخشان ترین چهره شعر معاصر ایران است».