به گزارش حوزه سیاست خارجی ایرنا، به مناسبت روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد محمد حسین شهریار غزل سرای نامدار ایرانی همایش باشکوهی با حضور گسترده پررنگ شخصیت‌ها و نخبگان علمی، ادبی و هنری تاجیکستان در محل تالار «سعدی» سفارت جمهوری اسلامی ایران در شهر دوشنبه برگزار شد.
در آغاز این همایش، «محمدتقی صابری» سفیر فوق‌العاده و نماینده تام‌الاختیار جمهوری اسلامی ایران روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد محمدحسین شهریار را به تمامی علاقه‌مندان زبان پارسی، به ویژه هموطنان ایرانی و مردم هم فرهنگ و هم زبان تاجیک شادباش گفت.
صابری اظهار داشت: خوشحالم که در جمع اصحاب دانش و فرهنگ کشور دوست و برادر تاجیکستان، با خویشاوندان تاریخی خود با زبان شیرین پارسی که میراث هزار و چندی ساله نیاکان ماست، سخن می‌گویم.
وی با بیان اینکه «زبان و ادب پارسی میراث گرانبهای تاریخ و نیاکان ماست»، تبیین کرد: مناسبت امروز بهانه‌ای است برای گرامیداشت بزرگان زبان و ادبیات پارسی و اندیشه‌های مفاخری همچون ابو الشعرا ابوعبدالله رودکی، حکیم ابوالقاسم فردوسی، سعدی شیرازی، حافظ شیرازی، مولوی، نظامی، میرسیدعلی همدانی، ناصرخسرو، کمال خجندی و دیگر شاعران ناموری که در تعالی آرمان‌های والای انسانی سهم سترگی داشتند.
سفیر ایران در تاجیکستان ادامه داد: مفاخر زبان و ادب پارسی پیام آوران فرهنگ و ادب دیرینه مشترکمان در گوشه و اکناف جهان هستند که مهرورزی، صلح، اندیشه و کرامت انسانی را فریاد می‌زنند و اهتمام همه استادان بزرگوار و چهره‌های برجسته فرهنگ و ادب و هنر ایرانی، تاجیکستانی و افغانستانی که دل در گرو زبان نیاکان دارند، در راه پاسداشت و بالندگی زبان و ادب مشترکمان سعی و تلاش فراوان به خرج داده و کام تشنگان معرفت را با اندیشه‌های والا و قلم‌های سبزشان سیراب کرده‌اند.
صابری در بخش دیگری از سخنان خود، گفت: امروز زبان مشترک ما درخت باروری را می‌ماند که ریشه‌های عمیق و شاخه‌های آن مظهر یگانگی فرهنگی ایران زمین است. وظیفه همه ماست که این درخت را از گزند و آفات زمانه حفظ کرده و برای آیندگان به میراث بگذاریم چنان که نیاکان برای ما تلاش کردند و آن را به دست ما سپردند.
وی در پایان صحبت خود از آن خبر داد که ۳ تن از فرهیختگان تاجیک «گلرخسار صفی»، «عبدالنبی ستارزاده» و «رستم وهاب زاده» به عنوان اعضای پیوسته و افتخاری فرهنگستان زبان و ادب فارسی جمهوری اسلامی ایران انتخاب شده اند. سفیر ایران احکام عضویت این افراد را که از سوی رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی صادر شده است به آنان اهدا کرد.
سفیر ایران در تاجیکستان یادآور شد: پیش از این نیز فرهیختگانی همانند استادان مرحوم «محمدجان شکوری بخارایی»، «عبدالقادر منیازف» و «سیم‌الدین دادخدایف» در این فرهنگستان عضویت داشتند.
صابری در ادامه ابیاتی از «نظام قاسم» رییس اتحادیه نویسندگان تاجیکستان را قرائت کرد.
دو مزرع گُل افشان، ایران و تاجیکستان
دو مُلک عشق و اَرمان، ایران و تاجیکستان
دو راهجوی دانا، دو رَهرو توانا
در راه عهد و پیمان، ایران و تاجیکستان
دو همقِران و همگِل، دو همزبان و همدل
یادی زِ آل سامان، ایران و تاجیکستان
سفیر ایران سخنان خود را با چکامه‌ای زیبا از غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به پایان برد:
ای زبان فارسی، ای دُرّ دریای دَری / ای تو میراث نیاکان، ای زبان مادری
در تو پیدا فَرِّ ما، فرهنگ ما، آیین ما / از تو برپا، رایتِ دانایی و دانشوری
کابل و تهران و تبریز و بخارا و خُجند / جمله، مُلک توست تا بلخ و نَشابور و هَری
جاودان زی، ای زبان دانش و فرزانگی / تا به گیتی، نور بخشد آفتاب خاوری
فارسی را پاس می‌داریم، زیرا گفته‌اند / قدر زر، زرگر شناسد، قدر گوهر گوهری
سپس «نظام قاسم» رئیس اتحادیه نویسندگان تاجیکستان صصحبت خود را با این ابیات آغاز کرد:
ای پارسی امروز من، آینده من
ای در دو جهان، جهان پاینده من
از عالم فانی من امیدی نیست
امید ابد توی، ابدزنده من
و سپس روز شعر و ادب فارسی بر همه حضار تبریک گفت و یادآور شد: زبان و ادب فارسی برای تعالی بشر خدمات بسیار بزرگ و جاودانه‌ای انجام داده است.
وی عنوان کرد: در آثار شعرای معاصر تاجیک موضوع زبان نیاکان (تاجیکی، فارسی، دری) و اهمیت آن برای بقای ملت، فرهنگ و تمدن از جایگاه رفیعی برخوردار بوده و بزرگان شعر تاجیک مانند استادان «مومن قناعت»، «بازار صابر» و «لایق شیرعلی» در این راستا اشعار والا و ارزشمندی سروده‌اند.
نظام قاسم بابت پذیرش سه تن از شخصیت‌های نامی علمی و ادبی تاجیکستان به عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی قدرانی کرد و این اقدام را در راستای تحکیم و گسترش روابط و همکاری‌های علمی و فرهنگی دو کشور و ملت برادر دانست و سخنانش را با قرائت این شعر خود به پایان برد.
تا که یزدان چرخ را گردنده داشت
داشت هر خلقی زبان، آینده داشت
خلق ما را خود زبان ارزنده داشت
تاب و تب بخشیدش و تابنده داشت
بال و پر بخشیدش و بالنده داشت
زیب و فر بخشیدش و زیبنده داشت
دائمش از گنج دل آگنده داشت
داشت آزاد و بمعنی بنده داشت
دوست را شهد زبان پرخنده داشت
خصم را تیغ زبان افکنده داشت
خوشدلان را فرخ و فرخنده داشت
بددلان را گند و شرمنده داشت
این زبان ما را چنین پاینده داشت
زنده داریمش که ما را زنده داشت
«گلرخسار صفی» شاعر نامور تاجیک در ابتدای کلام خود خطاب به محمدتقی صابری سفیر ایران، از این بیت حکیم ابوالقاسم فردوسی «فرستاده باید که دانا بود؛ به گفتن دلیر و توانا بود» یاد کرد و گفت این دانشی است که جاودانه است و برای صلح، امنیت و محبت و دوستی به‌کار گرفته می‌شود.
وی عضویت فرهنگستان زبان و ادب فارسی را برای خود شرف بزرگ عنوان کرد و گفت: تلاش‌های لازم را برای شایستگی این جایگاه به‌کار خواهد گرفت.
گلرخسار صفی روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد شهریار را اقدامی شایسته توصیف کرد و گفت که استاد شهریار بهترین اشعار فارسی را سروده است.
وی به این مناسبت از چند رباعی خود یاد کرد که پس از بازدید از روستای «خشکناب» زادگاه استاد شهریار در آذربایجان شرقی سروده است.
دل را ز ره دیده به تاب آوردیم
از حسرت دیرینه کتاب آوردیم
در کوزه شعر شهریار تشنه
از چشمه خشکناب آب آوردیم
***
شعر است که خشکناب دارد چشمه
هر چشمه ز چشم آب دارد چشمه
هر دفتر کوه سبز حیدر بابا
هر زره ای آفتاب دارد چشمه
«عبدالنبی ستارزاده» پژوهشگر برجسته و عضو آکادمی ملی علوم تاجیکستان طی سخنانی دو ملت تاجیکستان و ایران را خوشبخت خواند که میراث بر چنین یک ادبیات بزرگی می‌باشند که در دنیا نظیر ندارد.
وی فرهنگستان زبان و ادب فارسی را یکی از مراکز اصلی تحقیق و ترغیب زبان و ادب فارسی در سطح دنیا نامید و گفت: این نهاد بسی ارزشمند بهترین دانشمندان عرصه زبان و ادبیات را از ایران و کشورهای همزبان در ترکیب خود دارد.
ستارزاده به عضویت این فرهنگستان پذیرفته شدن خود را افتخاری بزرگ دانست و گفت که چنین موقعیت ها فرصت‌های جدیدی را فراهم می کند تا ما یکدیگر و همچنین زبان و ادبیاتمان را در ایران، تاجیکستان و افغانستان بهتر بشناسیم.
این دانشمند تاجیک نقش رهبران دو کشور همزبان و هم‌فرهنگ تاجیکستان و ایران را در توسعه تعاملات علمی و فرهنگی مهم توصیف کرد.
«رستم وهاب‌زاده» شاعر و عضو اتحادیه نویسندگان تاجیکستان نیز با تبریک روز روز شعر و ادب فارسی و بزرگداشت استاد شهریار، با اشاره به زبان واحد و مشترک بودن فارسی، تاجیکی و دری، این بیت را خواند که «همه مستی باده ای شد که تو اش به جام داری؛ تو یگانه‌تر از آنی که هزار نام داری» و تصریح کرد: بزرگترین مظهر یکتایی و توحید خداوند متعال است که هزار نام دارد، چه رسد به آنکه زبان ما به سه نام یاد می‌شود که در اصل یکی است.
وهاب‌زاده عضویت خود در فرهنگستان زبان و ادب فارسی را افتخاری بزرگ و فرصتی برای انجام وظیفه دانست.
وی با ابراز امیدواری به گسترش هرچه بیشتر دامنه زبان و ادب فارسی، شعری را تقدیم حضار کرد که سال‌ها قبل سروده بود:
خط مرز ما
مرز خط ماست
مرز خط پیر پنج رود*
مرز خط پیر توس*
مرز خط پیر غژدوان*
مرز خط استاد میرزا*
مرز خط بی خطاست
مرز خط استواست
بی حدود و منتهی است
این زمان که بهر هر وجب زمین
نعل مردم جهان در آتش است
حرف آخرین ما
زبان ما
تیر آرش است
در ادامه این همایش شاعران و ادبیان نامی تاجیک «عبدالحمید صمد»، «عطا میرخواجه»، «محترم حاتم»، «دارا نجات»، «لطافت کنجه آوا»، «بزرگ‌مهر بهادر» و «شاعره رحیمجان»، «بوری کریم» و «بانو پروازآوا» در مورد اهمیت بزرگداشت شعر و ادب فارسی مطالبی را بیان و اشعاری سرودند.
همچنین هنرمندان سرشناس تاجیک «مریم عیسی آوا» و «عبدالمومن شریفی» پاره های از اشعار بزرگان ادب فارسی و شاعران معاصر قرائت کردند.
شایان ذکر است که تعدادی از فرزندان بزرگان علم، ادب، فرهنگ و هنر تاجیکستان از قبیل میرزا تورسون زاده، میر سعید میر شکر، مومن قناعت، بازار صابر، طغرل احراری و محی الدین عالم پور که دار فانی را بدرود گفته اند، در این همایش حضور یافتند و از این طریق وارثان این مفاخر اراده خود را نسبت به تداوم تعامل و همکاری های فرهنگی با ایران ابراز کردند.
«آرتیق قادر» هنرمند سرشناس تاجیک مجری این همایش بود که با اجرای عالی و قرائت اشعار زیبای شعرای ایرانی و تاجیک موجب ایجاد شور خاصی در این نشست معنوی شد.
در حاشیه همایش فوق بمناسبت روز شعر و ادب فارسی، نمایشگاه عکسی از مفاخر و مشاهیر بزرگ زبان و ادبیات فارسی به نمایش گذاشته شد و مورد استقبال گرم میهمانان این همایش قرار گرفت.
*پیر پنج رود استاد رودکی
*پیر توس حکیم فردوسی
*پیر غژدوان «صدرالدین عینی» پایه گذار ادبیات معاصر فارسی - تاجیکی
* «میرزا ترسون‌زاده» شاعر شهیر تاجیک