سیدحمید میرعلایی روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به نشست اخیر استان‌های درگیر با مساله کوچ بیان کرد: در این نشستمصوب شد بر اساس تقویم کوچ، دامداران مجاز نیستند قبل از ۱۵ آبان از مناطق ییلاقی (سردسیر) وارد مناطق قشلاقی (گرمسیر) شوند.
وی با تاکید بر همکاری سایر دستگاه‌ها از جمله نیروی انتظامی و پلیس‌راه و امور عشایر در رابطه با کوچ عشایر اضافه کرد: امور عشایر نیز مکلف شده است همکاری لازم را انجام داده و برای تامین نیازهای اولیه و علوفه دام عشایر در نقاط مرزی اقدام کند.
میرعلایی کوچ عشایر از مناطق سردسیر به گرمسیر در فصل پاییز (ییلاق) را یادآور شد و ادامه داد: با توجه به لزوم احیا و زادآوری طبیعی مراتع، برای دامداران «تقویم کوچ» تعریف شده که بر اساس آن از اول دی ماه تا ۱۰ فروردین (به مدت ۱۰۰ روز) می‌توانند طبق پروانه چرا، دام‌های خود را در مراتع تعلیف کنند.
وی تصریح کرد: عشایر از ۱۵ آبان مجاز هستند وارد خوزستان شوند، در این مدت نیز باید از علوفه دستی و پس‌چر استفاده کنند و از اول دی ماه مجاز هستند وارد مراتع استان شوند.
میرعلایی اظهار کرد: اکنون در گلوگاه ورودی عشایر به استان (در دهدز) شاهد هستیم که دامداران زیادی در حال ورود به خوزستان هستند که به ناچار مجبور هستیم آنها را به استان مبداء بازگردانیم یا در همانجا متوقف کنیم تا موعد مقرر ورود آنها به استان فرابرسد.
به گفته وی، استان‌های سردسیر، عشایر را زودتر از موعدی که توافق شده از مراتع خود بیرون می‌رانند و به آنها فشار می‌آورند که به مناطق قشلاقی بروند، از طرف دیگر به دلیل سرد شدن هوا و کم شدن علوفه، دامداران نیز تمایل دارند به سمت مناطق گرمسیر بیایند.
خوزستان پذیرای عشایر ۹ استان
معاون منابع طبیعی و آبخیزداری خوزستان همچنین گفت: هم اکنون عشایر ۹ استان شامل چهارمحال و بختیاری، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، فارس، اصفهان، کرمانشاه، کردستان، همدان و ایلام در فصول پاییز و زمستان به خوزستان کوچ می‌کنند.
وی چرای بی‌رویه دام را یکی از عوامل مهم در نابودی مراتع عنوان کرد که مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
میرعلایی تصریح کرد: در حال حاضر چهار برابر ظرفیت مراتع استان، دام وارد آن می‌شود که فشار زیادی به مراتع وارد می‌کنند و اگر وضعیت به همین صورت پیش برود تا کمتر از ۱۰ سال آینده همه مراتع خوزستان از بین می‌رود.
وی افزود: مراتع خوزستان در سال‌های گذشته به دلیل خشکسالی، کاهش بارندگی، اجرای پروژه‌های عمرانی و چرای بی‌رویه دام، تخریب شده و در حال بیابانی شدن است و توصیفی که از خوزستان بعنوان جلگه سرسبز وجود داشت به تدریج رنگ می‌بازد.
میرعلایی افزود: هر ۲ هکتار مرتع در خوزستان می‌تواند یک واحد دامی را به مدت یکصد روز به ازای هر روز ۱.۷ کیلوگرم علوفه تامین کند، این در حالی است که برخی از دامداران بصورت غیرمجاز از مراتع استفاده می‌کنند و بعضی از آنها نیز بیش از ظرفیت پروانه خود، چرا انجام می‌دهند.
وی با اشاره به مقاومت‌هایی که در مقابل کنترل چرای بی‌رویه دام صورت می‌گیرد، گفت: باید برای جلوگیری از چرای بی‌رویه برنامه‌ریزی شود، در حالیکه ما با مردم محلی طرف هستیم و همیشه برای جلوگیری از چرای بی‌رویه مورد نکوهش قرار می‌گیریم.
میرعلایی اضافه کرد: مشکل این است که ما با یک موج انسانی سر و کار داریم که آنها نیز افرادی رنج کشیده‌اند و شرایط سخت و عدم امکانات را تحمل می‌کنند به همین دلیل برای احیا و جلوگیری از تخریب مراتع با هجمه زیادی مواجه می‌شویم ولی چاره‌ای جز کنترل چرای دام نداریم چون نمی‌توانیم شاهد از بین رفتن مراتع باشیم.
وی ادامه داد: ریزگردهایی که امروز شاهدش هستیم ماحصل چند دهه بی‌توجهی به حفاظت از مراتع بوده که با چرای بی‌رویه دام، اجرای پروژه‌های عمرانی، تعریض جاده‌ها، خط آهن و توسعه چاه‌های نفت نابود شدند به طول مثال تصاویر گذشته هور شریفیه و هور منصوره (در شرق اهواز) که اکنون به کانون‌های گرد و غبار تبدیل شده نشان می‌دهد که در گذشته ارتفاع چمن در این مناطق تا کمر می‌رسید.
لزوم تحقق برنامه اسکان عشایر
این مقام مسئول در ادامه بر اجرایی شدن برنامه اسکان عشایر، نیز تاکید کرد که سال‌هاست مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه سبک زندگی عشایری نسبت به گذشته تغییرات زیادی داشته، توضیح داد: در گذشته روند کوچ از استان مبداء تا خوزستان حدود ۵۰ روز طول می‌کشید و به دلیل حرکت گله‌های دام، فشار کمتری به یک نقطه وارد می‌شد اما اکنون این روند تغییر کرده و با توجه به اینکه عشایر و دام‌ها به وسیله خودرو جابجا می‌شوند، کوچ از مقصد به مبداء ظرف ۱۵ تا ۲۰ ساعت اتفاق می‌افتد، در حالیکه در مراتع خوزستان هنوز گیاهان رشد نکرده و آماده پذیرش دام‌ها نیستند که این مساله منجر به نابودی مراتع می‌شود.
وی افزود: باید به این مساله نیز توجه داشت که اکنون بسیاری از عشایر در روستاها ساکن شده و برای خود خانه ساخته‌اند بنابراین اگر برای تامین علوفه دام‌ها و یارانه به عشایر برنامه‌ریزی شود می‌توان برنامه اسکان عشایر را اجرا کرد.
در استان خوزستان با ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مرتع سه و نیم میلیون راس واحد دامی وجود دارد.