به گزارش ایرنا و طبق اعلام مرکز لرزه نگاری موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران، زلزله ای به بزرگی ۵.۴ ریشتر ساعت ۳:۵۱ دقیقه بامداد چهارشنبه ۱۳ مهر در عمق ۱۰ کیلومتری زمین در شهرستان خوی روی داد، کانون این زمین لرزه هفت کیلومتری خوی، ۲۹ کیلومتری ایواوغلی و ۳۷ کیلومتری تسوج در آذربایجان شرقی بود.
در این زمین لرزه، یک هزار و ۱۲۷ نفر مصدوم شدند که از این تعداد فقط نزدیک به ۷۰ نفر در بخش‌های بستری بیمارستان ها تحت درمان قرار گرفتند و بقیه آنها پس از مداوای سرپایی، مرخص شده‌اند.
براساس اعلام بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، بیش از یک هزار و ۴۰۰ واحد روستایی در این منطقه نیازمند تخریب و بازسازی یا تعمیر شناخته شده که از این تعداد، بیش از ۴۵۰ واحد نیازمند تخریب و احداث مجدد و افزون بر ۹۵۰ واحد نیازمند تعمیر است.
هنوز آمار دقیقی در خصوص میزان خسارت‌های وارد شده به اماکن مسکونی، ابنیه‌ها و دیگر اماکن، تاسیسات زیربنایی شهری و روستایی این شهرستان اعلام نشده و بررسی‌ها در این خصوص ادامه دارد.
پس از گذشت حدود ۳۰ ساعت از این حادثه برای تهیه گزارش خبری از مهاباد به سمت شهرستان خوی در شمال استان آذربایجان غربی رفتم، البته قبل از من هم تعدادی از خبرنگاران و اصحاب رسانه استان به این منطقه اعزام شده بودند، برای طی این مسیر ابتدا باید مسیر ۱۱۰ کیلومتری مهاباد - ارومیه می‌گذشتم.
برای همین منظور قبل از طلوع آفتاب راهی شدم، جاده شلوغ بود، در راه تعداد زیادی از خودروهای سبک و سنگین را دیدم که بیشتر میوه تازه رسیده سیب و انگور از باغات این منطقه، علوفه و دستگاه‌های ترانزیتی را به مقاصد مختلف حمل می‌کردند.
بعد از حدود ۶۰ تا ۷۰ کیلومتر از طی این مسیر دریاچه نیمه جان ارومیه نمایان شد، با وجود اینکه بخش‌های جنوبی این دریاچه خشک شده اما تابش نور خورشید صبحگاهی بر زیبایی‌های این دریاچه همیشه زیبا افزوده بود و ناخودآگاه انسان را مجبور به توقف و خیره شدن در زیبایی خود می‌کرد.
بیکرانی تا بی‌نهایت سفیدی و نمک و البته بی آبی در این فصل، در برخی قسمت‌ها خشکی در دل دریاچه ورود پیدا کرده بود و بوته‌های کوچک از دور دیده می‌شد اما شکوه و عظم این شاهکار خلقت همچنان پابرجا بود.
حدود ساعت هفت صبح بود که به ارومیه رسیدم و از کمربندی که به آن مسیر جاده سلماس یا فرودگاه گفته می‌شود از شهر پرهیاهوی ارومیه گذشتم و بدون توقف به راهم ادامه دادم و تا رسیدن به خوی حدود ۱۳۰ کیلومتر دیگر را طی کردم.
مسیر جاده ارومیه - خوی هم زیبایی‌های خاصی داشت، گردنه قوشچی در سلماس، مزارع زیبای ذرت و آفتاب‌گردان، روستاهای حاشیه جاده، راه‌آهن بازرگان و قطارهای باری که در مسیر در حال تردد بودند، همه و همه بر جذابیت‌های این مسیر افزوده بودند.
به خوی که رسیدم پس از طی چند مسیر در داخل شهر، به کمربندی و راهی که به روستاهای کانون زلزله از جمله روستای مرتضی‌قلی‌کندی که بیشترین خسارت زلزله در این منطقه گزارش شده بود پیدا کردم.
روستای ۳۰۰ خانواری مرتضی‌قلی‌کندی حدود ۶ کیلومتر با شهر خوی فاصله داشت و در بخش مرکزی این شهرستان واقع شده بود، تعدادی از اهالی روستا در معبر و خیابان اصلی روستا دیده می‌شدند و در حاشیه خیابان چادرهای هلال احمر برپا شده بود.
برای تهیه گزارش به چندین خانه مسکونی روستا که بخشی از آن تخریب شده بود رفتم، درد دل‌های زلزله زدگان را گوش دادم، با وجود اینکه زبان ترکی رو هم خوب بلد نبودم اما می‌توانستم مفهوم آنها را درک کنم و هر جایی که متوجه نمی‌شدم درخواست می‌کردم که به فارسی تکلم کنند.
تهیه گزارش از مناطق زلزله زده را چند سال قبل در زلزله قطور خوی تجربه کرده بودم و می‌دانستم در میان این روستای زلزله زده و پر از سوژه‌های خبری به دنبال چه موضوعی بگردم تا اینکه به خانه یکی از اهالی روستا به نام قربان نشاطی رسیدم.
قربان و همسرش هر دو بیش از ۶۰ سال سن داشتند، قربان در قسمت چپ سرش زخمی هم داشت، سوزی جدا از اهالی این روستا داشتند و آن هم زیر آوار ماندن جهیزیه دخترشان رقیه بود.
جهیزیه دخترم زیر آوارها ماند
سرگرم گوش دادن به درد دل‌های این مردی که سختی زندگی و رنج‌های زمانه در چهره‌اش نمایان بود، که گفت: خرابی‌های زلزله را می‌توانم جبران کنم اما از این ناراحتم که جهیزیه دخترم رقیه زیر آوارها مانده و آن بخشی که هم بیرون آوردیم دیگه قابل استفاده نیست.
قربان نشاطی افزود: امسال به همراه خانواده با تمام سختی کار کشاورزی انجام دادیم تا بتوانیم جهزیه خوبی برای دخترمان تهیه کنیم و بعد از محرم و صفر در عروسی دخترمان شادی کنیم اما همه چیز خراب شد.
مادر رقیه هم با زبان ترکی گلایه‌هایش را بیان می‌کرد و از مسولان می‌خواست خانواده وی و سایر خانواده‌های زلزله زده را در این شرایط تنها نگذارند و سرپناه ایمن و وسایل گرمایشی در این فصل که هوا کم‌کم سرد می‌شود برای آنان تهیه شود.
رقیه نیز که در اطراف اسباب و اثاث خانه که گلی و خراب شده بود و در حیاط خانه قرار داشت می‌چرخید و در این شرایط سخت، سعی می‌کرد لیوان آبی برای پذیرایی از ما پیدا کند.
اما به گفته خودش به قولی که رییس سازمان جمعیت هلال احمر کشور در حاشیه بازدیدی که در روستا آنها انجام داده بود، خیلی امیدوار و خوش بین بود و از ما خواست در این گزارش قول پیرحسین کولیوند مبنی بر کمک برای تهیه جهیزیه به این عروس را دوباره یادآوری کنیم.
از چند خانه دیگر در این روستا بازدید کردم و به دنبال سوژه جهیزیه نوعروسان در مناطق زلزله زده نزدیک ظهر به روستای خنجرخان رفتم که فاصله زیادی نداشت، رفتم.
در این روستا هم تعدادی از خانه‌های روستایی تخریب شده بود و مسیر را تا وسط روستا طی کردم.
درب ورودی حیاط بزرگی که بخش‌های زیادی از دیوارهای آن فرو ریخته بود، نیمه باز بود، وارد شدم و چند نفری در داخل حیاط روی سفره‌ای نشسته بودند و مشغول صرف نهار بودند، با زبان ترکی تعارف کردند و من هم پس از یک نیمروز پرکار، گرسنه و خسته، پای سفره آنان نشستم.
کاسه‌های پر از آبگوشت و نان تازه که یکی از فامیل‌ها از داخل شهر برای آنان آورده بود، لذت بیاد ماندنی داشت.
شب نخست عروسی پسرم زلزله آمد
صاحبخانه ولی خنجرخانی نام داشت او گفت: شب قبل از زلزله عروسی پسرش محسن بود و در این خانه که حالا فقط ویرانه‌ای از آن باقی مانده غوغایی برپا بود.
با دست به اتاقی که در آن سوی حیاط بود، اشاره کرد و افزود: این خانه پسرم تازه دامادم بود و شب اول زندگی مشترک آنان این اتفاق افتاد و این چند نفری هم که اینجا هستند مهمانان عروسی محسن هستند.
مادر محسن هم در حالیکه با دست اشک‌هایش را پاک می‌کرد، گفت: یک دفعه تمام زندگی ما در زیر خاک و آوار دفن شد.
بغضی جلوی گلویش را گرفته بود و گریه می‌کرد، با وجود اینکه دیگر چیزی از حرفایش را نمی‌فهمیدم اما همچنان سر تکان می‌دادم و گویی می‌فهمیدم که از چه دردی می‌نالد.
در این روستا هم به چند خانه تخریب شده سر زدم و درخواست اهالی کمک فوری مسوولان دولتی برای بازسازی واحدهای تخریب شده بود.
پنج تیم سلامت روان در مناطق زلزله زده مستقر شدند
به روستای مرتضی‌قلی‌کندی برگشتم و در محوطه‌ای که چادرهای ارائه خدمات پزشکی و بهداشتی برپا شده بود توانستم با مسوول واحد سلامت روانی و اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت شهرستان خوی در خصوص خدمات روانشناسی به زلزله زدگان گفت وگو کنم.
مسوول واحد سلامت روانی و اجتماعی و اعتیاد مرکز بهداشت شهرستان خوی که به همراه همکارش در چادری مستقر شده بود، گفت: بعد از ۲۴ سات از وقوع زلزله پنج تیم سلامت روان ۲ و سه نفره در مناطق زلزله زده مستقر شده و با مراجعه خانه به خانه به مردم خدمات روانشناسی ارائه می‌دهند.
سمیه دادخواهی افزود: مداخلات گروه های روانشناسی از ساعت هشت صبح تا ۱۸ هر روز ادامه دارد و به صورت گروهی و فرد به فرد است و تمام اهالی این منطقه غربالگری می‌شوند.
وی اضافه کرد: در این بررسی‌ها هر گونه علایم بیماری از جمله ناراحتی گوارشی به دلیل آلودگی آب، آموزش‌های خود مراقبتی، مقابله با حوادث انفجار گاز شهری، برق گرفتگی، مصرف نکردن آب آلوده و استقرار در مکان‌ها امن آموزش داده می‌شود.
البته در بازدید از چادرهای خدمات پزشکی به مردم چند مصاحبه، فیلم و عکس را هم گرفته بودم اما به دستور یکی از مسولان شبکه بهداشت با توجه به اینکه مجوزی از علوم پزشکی نداشتم ناچار آنها را از دوربین گوشی پاک کردم.
بازدید مسوولان کشوری از مناطق زلزله زده خوی
پس از وقوع این زلزله علاوه بر مسوولان استانی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، گفت وگوی تلفنی رئیس جمهور با استاندار آذربایجان غربی، جمعی از مسوولان کشوری از جمله وزیر کشور، رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و رییس سازمان جمعیت هلال احمر کشور، رییس سازمان مدیریت بحران وزارت کشور از مناطق زلزله زده بازدید کردند.
رئیس‌جمهور در گفت‌وگوی تلفنی با استاندار آذربایجان غربی، بر لزوم اتخاذ تمهیدات لازم به منظور تامین سرپناه مناسب برای زلزله‌زدگان این استان پیش از آغاز فصل سرما تاکید کرد.
آیت الله سید ابراهیم رییسی روز چهارشنبه (۱۳ مهر) در گفت‌وگوی تلفنی با استاندار آذربایجان غربی، ضمن استماع گزارش آخرین وضعیت مناطق زلزله‌زده این استان، دستورات لازم را برای تسریع در فرآیند امداد و اسکان موقت مردم حادثه‌دیده صادر کرد.
وزیر کشور با اشاره به انجام کامل اسکان اضطراری و برنامه ریزی برای اسکان موقت زلزله زدگان خوی گفت: امکان اسکان دائم زلزله زدگان در سریعترین زمان ممکن در دستور کار است.
احمد وحیدی افزود: برای انجام مقدمات اسکان دائم، بررسی وضعیت تک تک واحدهای خسارت دیده توسط ارزیابان بنیاد مسکن انجام شده و آواربرداری نیز شروع شده است.
رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کشور روز جمعه در ۱۲ روستایی که بیشترین خسارت را از زلزله روز چهارشنبه خوی دیده بودند، حضور یافت و پای صحبت زلزله زدگان نشست.
اکبر نیکزاد در حاشیه این بازدیدها، در جمع حادثه‌دیدگان زلزله خوی این روستاها نیز حضور یافته و از نزدیک در جریان مسایل و مشکلات مردم این مناطق قرار گرفت.
در این بازدیدها، مردم این روستاها با ابراز رضایت از خدمات ارائه شده توسط دستگاه‌های خدماتی و امدادی، خواستار تسریع در عملیات آواربرداری و شروع ساخت و سازها شدند.
رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی هم قول داد تا در سریعترین زمان ممکن و با بسیج همه امکانات، آواربرداری انجام یافته و قبل از شروع فصل سرما، تکلیف ساخت و سازها نهایی شود.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه خدمات قابل توجهی از سوی اکیپ درمانی و بهداشتی به مصدومان زمین لرزه در خوی ارائه شد، گفت: بیش از یک هزار و ۱۰۰ مصدوم خدمات درمانی را در سه بیمارستان این شهرستان دریافت کرده‌اند.
بهرام عین اللهی افزود: از این تعداد، بیش از ۱۰۰ نفر نیاز به عمل جراحی داشته‌اند که عمل‌ها انجام شده و پس از بهبودی ترخیص می‌شوند.
وی اضافه کرد: در حادثه زلزله خوی، اورژانس با ۱۵ دستگاه آمبولانس و یک دستگاه اتوبوس آمبولانس به مصدومان خدمات ارائه داده و در صورت نیاز، از استان‌های همجوار هم اتوبوس درخواست می‌شد.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه ایران یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای منطقه در مدیریت حوادث است، ادامه داد: علاوه بر اینکه، اورژانس کشور، خدمات پیشرفته‌ای ارائه می‌دهد، در یک مرکز فرماندهی در تهران به صورت مانیتور، خدمات رسانی در مواقع حوادث رصد و بررسی می‌شود.
عین الهی همچنین با حضور در روستای «مرتضی قلی کندی» ضمن دیدار با مصدومان زلزله و بررسی وضعیت درمانی آنها، از اماکن مسکونی خسارت دیده نیز بازدید کردند.
وی همچنین با حضور در چادر برپا شده از سوی دانشگاه علوم پزشکی در این روستا که اقدام به ارائه خدمات درمانی از جمله تست فشار خون می‌کند، تاکید کرد همه امکانات و تجهیزات بهداشت و درمان شهرستان خوی و استان آذربایجان غربی برای خدمان رسانی به مصدومان آمادگی کامل دارند.
شهرستان خوی در ۱۳۰ کیلومتری شمال ارومیه مرکز استان آذربایجان غربی واقع شده است.