حیدر سلیمانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا و در واکنش به مسایل و حاشیه‌های داوری در طی هشت هفته سپری شده از لیگ برتر فوتبال ایران تصریح کرد: اگر بخواهیم عملکرد داوران فوتبال کشورمان را در این هشت هفته بررسی کنیم باید به صراحت بگویم قضاوت‌هایی در حد فاجعه را شاهد بودیم که این به یک یا چند مساله معطوف نمی‌شود و باید ریشه‌ای و اساسی در مورد آن به بحث و واکاوی پرداخت.
خبرنگار ورزشی ایرنا در خصوص شرایط داوری فوتبال ایران، اشتباهات تاثیرگذار طی چند هفته گذشته و سایر مسایل با این کارشناس داوری گفت و گویی را انجام داده که مشروح آن را در زیر می‌خوانیم:
رفاقت یا سهم‌خواهی هیئت‌ها؟
به نظر من عملکرد داوران در لیگ امسال بسیار ضعیف بوده که این امر دور از انتظار و تصور هم نبود، وقتی در ابتدای فصل ۱۴۰ داور را معرفی می‌کنیم، یعنی از همان ابتدای کار، در مسیری اشتباه قدم گذاشته‌ایم. کجای دنیا شما با چنین آمار و ارقامی مواجه هستید که در ایران آن را در برنامه خود قرار دادید؟ وقتی این تعداد داور معرفی می‌شوند، خواسته یا ناخواسته سطح توقعات و انتظارها را بالا برده و برای همه به نوعی احقاق حق می‌کنیم.
به دلیل همین تعداد نفرات بالا، طبیعی است که خیلی دیر به داوران قضاوت می‌رسد و این یعنی عدم تمرکز و آمادگی ذهنی و بدنی داوران برای حضور در بالاترین سطح فوتبال و همین می‌شود که اشتباهات عجیب و غریبی را شاهد هستیم. همین الان اگر به فهرست داوران نگاه کنید خواهید دید، کمک داوری که هفته اول قضاوت داشته در هفته‌های بعدی اثری از او دیده نمی‌شود و این به دلیل تراکم نفرات پشت خط است؛ از آن سوی میدان، داوری در هفته اول اشتباه فاحش داشته اما در هفته‌های بعدی نیز سوت زده که باز هم شاهد اشتباهات او بوده‌ایم و این تعارض‌ها به فوتبال و داوری ما ضربه می‌زند.
فامیل‌بازی، رفاقت یا هر چیز دیگری که باشد، به جامعه داوری ما آسیب وارد خواهد کرد، هر چند اعتقاد دارم سهم‌خواهی هیئت‌ها عامل اصلی این مشکلات است و تا این مساله حل نشود، هیچ امیدی به برطرف شدن ایرادهای داوری نباید داشته باشیم.
داوران را سرخورده نکنیم
بدون تعارف باید بگویم وقتی داوران باتجربه، رفتارهایی نادرست را می‌بینند سرخورده شده و دیگر آن انگیزه قبلی را نخواهند داشت. از سویی دیگر داوران جوان، داوران قدیمی را الگوی خود قرار داده و سعی می‌کنند در مسیر آنها حرکت کنند اما وقتی رفتارها و آینده آنها را نظاره می‌کنند دچار یاس و بی‌انگیزگی شده و امیدی به آینده ندارند. همه این‌ها به داوری ضربه می‌زند، ممکن است برخی از این مشکلات در مدت زمان کوتاه خود را نشان دهد و برخی از آنها نیز در طول زمان به چشم بیاید اما در نهایت دود آن به چشم جامعه ما می‌رود.
متاسفانه ما داوران با تجربه خود را به راحتی حذف می‌کنیم. داورانی که به دلایل مختلف از جمله تست‌های ابتدایی فصل کنار گذاشته می‌شوند. قبل از آغاز رقابت‌های لیگ برتر فوتبال اعلام شده بود تا نیم فصل دیگر از داوران تست گرفته نخواهد شد اما شنیدم که در چند روز گذشته کمیته داوران با کوتاه آمدن از موضع قبلی خود، دوباره از برخی داوران تست‌های مربوطه را گرفته است. این مساله نشان می‌دهد کمیته داوران در برنامه‌های خود دچار مشکل شده و این هم مهر تاییدی است بر عملکرد بد داوران ما در لیگ امسال.
داوری فوتبال کجای برنامه‌های فدراسیون است؟
اگر بخواهیم منصفانه به این ماجرا نگاه کنیم باید قبول کرد که داوران ما آموزش‌های خوب و درستی را ندیده‌اند،. به انتخابات فدراسیون فوتبال باز گردیم، در کدام برنامه نامزدهای انتخاباتی این فدراسیون یک برنامه مشخص و مدون در خصوص داوری دیده می‌شد. اصلا داوری ما کجاست و قرار است به کجا برسد؟
داوران ما خودشان تلاش می‌کنند اما متاسفانه به دنبال قوی‌تر شدن و بهترشدن نیستند. در همین ۸ هفته لیگ، اشتباهاتی را دیدیم که در حد فاجعه بود اما آیا همان داوران در این مدت برای ارتقای خود و کاهش اشتباهاتی که داشتند،تلاش کردند؟
از سویی دیگر وقتی یک داور در طول فصل فقط چند دیدار را سوت می‌زند طبیعی است که از نظر بدنی و روحی، آماده قضاوت نیست، چرا که داوری نیازمند تمرین و حضور مستمر در زمین فوتبال است اما ما چون می‌خواهیم همه را راضی نگه داریم همین می‌شود که امروز در فوتبال ایران می‌بینیم.
تکنولوژی قابل چشم‌پوشی نیست
داور هم یک انسان است و مثل من و شما با دو چشم تمامی تصاویر را می‌بیند. در برخی از تصاویر داوری اتفاقاتی رخ می‌دهد که واقعا با دو چشم نمی‌توان آن را دید به خصوص اینکه در جریان یک بازی و با سرعت بالا هم باشد. به عنوان مثال در بازی استقلال تهران و فولاد خوزستان در دقیقه ۸۰ اتفاقی افتاد که داور با آنکه در زاویه مناسبی هم بود نمی‌توانست آن را ببیند چرا که کف پای سمت چپ مدافع به کف پای سمت راست مهاجم برخورد کرد و می‌بایست پنالتی اعلام شود اما چون این صحنه بسیار نادر است، داور هم نتوانست آن را به خوبی ببیند.
در بازی پرسپولیس و نفت‌مسجد سلیمان نیز داور می‌بایست ۴ پنالتی بگیرد که ۳ پنالتی آن نادیده گرفته شد. با همین تصمیم‌های داوری، نتایج لیگ تغییر می‌کند و طبیعی است که تیم‌ها هم متضرر خواهند شد. ما باید داوران باتجربه‌ای که شرایط و امکان قضاوت را دارند حفظ کنیم تا شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم.
فرصت‌سوزی یا نابودی اسطوره‌ها
داوری و قضاوت با برگزاری یک دوره محدود یا کلاس چندساعته به جایی نمی‌رسد، وقتی شما در تیم داوری خود فردی مانند علیرضا فغانی را دارید باید بدانید با او و افرادی مانند او چگونه برخورد کنید. هر برخوردی که شایسته نباشد بی‌شک تبعات و عواقب خود را دارد. در همه جای دنیا اسطوره‌های ورزشی خود را حفظ می‌کنند و فغانی هم از بزرگان داوری فوتبال ماست، اما آیا توانسته‌ایم فردی مانند او را به خوبی برای این فوتبال حفظ کنیم؟
از سویی دیگر نباید فراموش کرد، فردی مانند او از چه اعتباری در سطح بین‌المللی فوتبال برخوردار است، اگر مسئولان امر بتوانند برخورد مناسب و منطقی با افرادی مانند فغانی داشته باشند بدون شک برای داوران جوان نیز الگویی مناسب خواهد بود چرا که آنها می‌بینند وقتی با یک داور خوب و جهانی به درستی رفتار می‌شود آنها نیز به آینده کار خود و حرکت در مسیر موفقیت بیش از پیش امیدوار می‌شوند و تمام تلاش خود را خواهند کرد تا در این مسیر قدم بردارند.
کلاس‌های یک روزه داوری، اثری ندارد
داوری نیاز به تجربه، مدیریت، روانشناسی و مسایلی از این دست دارد، وقتی یک داور با تصمیم اشتباه خود یک گل مسلم را از بین می‌برد، یعنی قضاوت خوبی نداشته چرا که در نتیجه بازی تاثیرگذار بوده است. در همین ۸ هفته اشتباهات عجیب و غریب کم نداشتیم که برخی از آنها در حد فاجعه بوده است. به عنوان مثال در بازی پرسپولیس و تراکتورسازی شاهد یک صحنه پرحرف و حدیث بودیم، موعود بنیادی‌فر داور کوچکی نیست اما او هم اشتباهی کرد که قابل بخشش نبود. صحنه خطایی که او روی مهاجم پرسپولیس گرفت با همان نگاه اول هم مشخص بود هیچ برخوردی صورت نگرفته و داور به اشتباه ضربه پنالتی اعلام کرده است و اگر آن توپ گل می‌شد همین اشتباه نتیجه بازی را تغییر می‌داد.
در بازی و صحنه‌ای دیگر می‌بینیم خطایی روی مهاجم تیم حریف اتفاق می‌افتد و داور به سرعت اعلام پنالتی می‌کند اما در ادامه همان توپ به گل تبدیل می‌شود. این هم یعنی اشتباه داوری چرا که باید صبر می‌کرد تا وضعیت توپ مشخص شود. این‌ها همه به خاطر بعد روانی قضیه است. واقعیت این است که کلاس‌های یک روزه یا چند روزه داوری که از ایام قدیم مرسوم بوده دیگر کارایی ندارد، ۲۰ سال پیش هم همین شرایط بود و چند اسلاید برای داوران پخش می‌شد اما امروز دیگر این روند منطقی نیست و باید تغییر روش داد.
داوران ژاپنی و قطری کجا آموزش می‌بینند، داوران ما کجا؟
اگر بخواهیم داوری ما رشد کند باید کار کنیم و تعارف هم ندارد، به عنوان مثال برای آموزش داوران در کشور انگلیس بیش از ۲۰۰ مقاله تهیه شده که نشان می‌دهد این مساله تا چه حد برای آنها مهم است. از سویی دیگر همین کشورهای آسیایی نیز برای آنکه خودشان را با داوری روز دنیا همسو کنند نفرات خود را در دوره‌های روز دنیا شرکت می‌دهند تا با آخرین استانداردهای روز منطبق باشند. به عنوان مثال داوران ژاپنی در انگلیس و داوران قطری در دانمارک آموزش می‌بینند اما داوران ما کجا هستند؟
«هاوارد وب» داوری که فینال جام‌جهانی ۲۰۱۰ و دیدار هلند و اسپانیا را قضاوت کرد در یک دوره ۱۰ روزه در کشور ژاپن حاضر شد و داوران برتر این کشور را آموزش داد. این نوع نگرش موفقیت آمیز خواهد بود یا شیوه‌ای که ما در ایران دنبال می‌کنیم؟
داوران ما حامی و پشتیبان ندارند
و کلام آخر، وقتی داور می‌بیند که حامی و پشتیبان ندارد با ترس و استرس سوت می‌زند به ویژه در بازی‌هایی که یک طرف آن تیم‌های بزرگی از جمله استقلال و پرسپولیس است. وقتی این دیدارها پخش زنده هم باشد این فشارها دوچندان شده و او بیم آن دارد که با هر سوت چه اتفاق و واکنشی قرار است رخ بدهد. به هر حال داورای ما با همه جای دنیا فرق دارد و باید فکر اساسی برای آن بشود.