به گزارش ایرنا امسال برداشت انار در شهر انارخیز تفت به دلیل هجوم همه جانبه آفات مختلف و از جمله کرم گلوگاه، زودتر از موعد هر ساله آغاز شد؛ در حالیکه در شرایط عادی، برداشت این محصول از دهه اول آبانماه شروع میشود، امسال این برداشت تقریبا از دهم مهرماه یعنی یک ماه زودتر آغاز گردید و حالا صدای خوش الله الله از باغات انار این شهر به گوش می رسد، ذکری مقدس و دیرینه که باغداران تفتی برای برداشت انار بر زبان جاری می کنند.
یکی به بالای درخت رفته و انارها را از شاخه جدا می کند و دیگری در پایین درخت انارها را گرفته و آن را آرام روی زمین می گذارد تا مبادا محصول آسیب ببیند؛ آنکه در بالای درخت است وقتی انار را از شاخه جدا کرد می‌گوید «الله» و این در حقیقت، اعلام آمادگی به فرد پایین درخت است تا اناری را که روانه پایین می‌کند در دست فردی که در پایین درخت نشسته قرار دهد.
در حالیکه برداشت انار در تفت طی ۲ سال گذشته تحت تاثیر کرونا قرار داشت و کرم گلوگاه و دیگر افات هم به آن هجوم اورده بود امسال با وجود نبود کرونا اما آفت کرم گلوگاه با شدت بیشتری وارد باغات شده و محصول باغداران را نابود کرده است.
محصول انار تفت علاوه بر خسارات ناشی از کرم گلوگاه، امسال از سیل، سرمازدگی، گرمای تابستان و همچنین آفت مگس مدیترانه ای نیز در امان نمانده و خیل این آفات، ضرر و زیانهای هنگفتی بر انارکاران تفت تحمیل کرده است.
اضافه کنید به اینها، قیمت پایین انار، نبود مشتری قابل اتکا و کاهش بازار صادرات را که کمر انارکاران تفتی را شکسته و آنها را ناامید کرده است؛ امسال حتی باغداران تفتی با کمبود نیروی کار برای برداشت انار روبرو هستند که دلایل خاص خود را دارد.
استان یزد از جمله مناطق عمده تولید محصول انار در ایران به شمار می‌رود که عمده باغ‌های آن در شهرستان‌های یزد، تفت، مهریز، اردکان و میبد قرار دارند اما در این میان انار تفت، زبانزد خاص و عام بوده و انار «گل تفتی» مشتریان خاص خود در ایران و جهان را دارد.
حدود دو سوم شهر کوچک تفت را باغات انار تشکیل می‌دهد و شغل اول و دوم بسیاری از مردم این شهر کشاورزی و بخصوص کاشت، داشت و برداشت انار است؛ مهمترین ویژگی انار این منطقه اینکه قابلیت نگهداری بیش از پنج ماه در انبارهای معمولی را دارد به همین خاطر حتی در نوروز هم در بازار تفت انار پیدا میشود.
انار، سرشار از ویتامین‌های مختلف و یک داروخانه کامل است و فواید بسیاری برای سلامت پوست و مو، جلوگیری از کم خونی، بهبود سلامت قلب و درمان بیماری ها دارد و آنتی اکسیدان های موجود در این میوه نه تنها از قلب محافظت و از سرطان جلوگیری می کند بلکه سرشار از ویتامین ث است که می تواند به تاخیر علائم پیری کمک کند.
پای درد دل انارکار تفتی/ هجوم آفات به باغات
یکی از انارکاران عمده شهر تفت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با انتقاد از قیمت پایین محصول انار، از وجود آفت های مگس مدیترانه‌ای و کرم گلوگاه، خسارت سیل و سرما و گرما و قیمت پایین محصول بعنوان عمده مشکلات انارکاران تفتی یاد کرد.
"حسنعلی پورمساحیان" که مدرس دانشگاه نیز هست، می‌گوید: متاسفانه مبارزه با کرم گلوگاه و مگس مدیترانه‌ای، یک کار مستمر و برنامه‌ریزی شده همگانی نیست و شاید دلیل موفق نبودن طرح‌های مبارزه با آن هم همین باشد.
وی معتقد است که داروهای مورد نیاز مبارزه با آفات یا در بازار نیست یا از کیفیت لازم برخوردار نمی باشد و لذا اثر چندانی ندارند و از این رو صرف برپایی کلاسها و نشان دادن فیلم‌های آموزشی راه چاره انارکاران نیست هرچند متاسفانه مجموعه باغداران و انارکاران نیز همکاری لازم را برای مبارزه با این آفات از خود نشان نمی دهند.
این انارکار تفتی دلیل بخشی از مشکلات را هزینه های کاشت، داشت و برداشت محصول دانسته و می‌گوید لازم است انارکاران برای مبارزه با افات، انارهای افت زده را دفن کنند اما همت و همکاری لازم را به خرج نمی دهند ضمن آنکه باید روزانه ۳۰۰ هزار تومان دستمزد کارگر بدهند که برایشان به صرفه نیست.
پایین بودن قیمت انار یکی دیگر از گلایه‌های این باغدار است که به گفته او حتی در جشنواره انار تفت هم که همه ساله برگزار می شود انتظار انارکاران برآورده نمی شود در حالی که هزاران کیلوگرم انار همه ساله در انبارهای کشاورزان جاخوش کرده و مشتری ندارد.
پورمساحیان ادامه داد: همه ساله به همت جوانان تفتی، جشنواره انار برای معرفی انار تفت برگزار میشود اما با وجود همه تلاشها بواسطه این جشنواره در خوشبینانه ترین حالت کمتر از یکصد تن انار در این جشنواره به فروش می رسد اما برای بقیه که نزدیک به ۱۰ هزار تن انار است هیچگونه تمهیداتی اندیشیده نمیشود.
به گفته وی کارگر مورد نیاز برای برداشت انار در سالهای گذشته عمدتا اتباع خارجی و بعضا کارگران روستایی بودند اما امسال بنا به دلایل متعدد این تعداد نفرات به شدت کاهش یافته و آنهایی هم که هستند از مزد آن راضی نیستند.
وی در مورد صادرات انار تفت هم گفت: قبلا بازار کشورهای خلیج فارس به روی ایران باز بود اما صادرات در این چند سال فقط بخش بسیار اندکی از محصول را شامل شده است ؛ متاسفانه در چند سال گذشته کمترین میزان صادرات انار را داشتیم و در بازارهای داخلی نیز با توجه به افزایش تولید در سایر مناطق کشور مانند ساوه و نیریز، خریدار لازم برای انار تفت وجود ندارد.
وی اظهار داشت: انار تفت هر چند ماندگاری لازم را در انبار دارد اما از آنجا که مردم بیشتر انار قرمز را می پسندند و انار تفت سفید است، قدرت رقابت با انار سایر مناطق کشور را ندارد و هر گاه که به میادین ارسال می شود خریداران رغبت کمتری برای خرید آن دارند.
این باغدار یادآور شد: به دلیل هجوم مگس مدیترانه و طغیان شدید کرم گلوگاه، بسیاری از انارهای تولید شده در ماههای آخر منتهی به برداشت، گرفتار این افات شده و راهکارهای ارائه شده توسط دستگاههای مسوول به دلایل متعدد از جمله عدم همکاری و هماهنگی لازم توسط باغداران به نتیجه نمی رسد؛ باغداران لازم است علاوه بر استفاده از سموم رایج در بازار، انارهای آفت زده را به نحوی معدوم نمایند اما این موضوع به نحو شایسته اتفاق نمی افتد.
میوه بهشتی انار مانند هر محصول دیگری، آفت‌هایی دارد که باید با آن مبارزه کرد هرچند این مبارزه، اُفت و خیزهای فراوانی دارد اما گاهی با پیروزی همراه است و گاهی باید شکست را پذیرفت.
برخی از این آفت‌ها، از گذشته وجود داشته‌اند و برخی‌ها هم تازه به دوران رسیده هستند، آنهایی که از قدیم بوده‌اند مثل کرم گلوگاه انار و آفت مگس مدیترانه‌ای و آنهایی که تازه به دوران رسیده هستند مثل کرونا و آفت جدید و نوظهوری به نام تغییر کاربری باغات یا فروش آنها!
انار تفت در حلقه آفات ریز و درشت
رییس اداره تولیدت گیاهی جهاد کشاورزی تفت از سیل، سرمازدگی، کرم گلوگاه و تنش دمایی بعنوان آفاتی نام برد که امسال به جان محصول انار تفت افتاده است.
کاوه صالحی در گفت و گو با ایرنا افزود: سطح زیر کشت انار تفت حدود ۱۰۰۰ هکتار بوده و در سال های عادی، از هر هکتار باغ انار، ۱۵ تن محصول برداشت میشد که امسال کاهش یافته است.
وی اظهار داشت: در سیل اخیر که در زمان تشکیل میوه انار رخ داد، هم درختان خسارت دیدند و هم بر کیفیت و کمیت انار تاثیر نامطلوب گذاشته است.
وی در مورد آفت تنش دمایی هم گفت: گرمای تابستان و رسیدن دما به ۴۵ درجه موجب وارد شدن آسیب به آوندهای انار شد و وقتی آوند آسیب ببیند نمی تواند مواد غذایی را منتقل کند.
وی نرخ امسال انار را بسته به عرضه و تقاضا دانست و مناطق اسلامیه و دهشیر را مراکز اصلی تولید انار در شهرستان و ارقام معروف آن را گل تفتی ، زاغ، قرمز، ملس و شیرین شاهوار اعلام کرد و گفت: ۹۰ درصد انار تفت را گل تفتی تشکیل می دهد و بقیه آن سایر ارقام هستند.
کشت رقم جدیدی از انار که در برابر کرم گلوگاه مقاوم است
رئیس اداره تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی تفت از معرفی رقم جدید انار با نام "واندرفول" یاد کرد که طی پنج سال گذشته ۳۰ اصله آن با هدف جایگزینی ارقام جدید، کشت شده و امسال به مرحله برداشت رسیده است.
به گفته وی پوست این رقم جدید قرمز و دانه آن قرمز رو به مشکی است، آبدار و مقاوم در برابر کرم گلوگاه است.
کرم گلوگاه، مهمترین آفت انار تفت
صالحی در مورد آفت کرم گلوگاه هم گفت: این آفت همواره با انار تکامل یافته و همیشه همراه انار بوده و هست؛ اگر وضعیت آبدهی خوب باشد و تغذیه مناسب هم داشته باشد به درختان کمتر خسارت می زند اما متاسفانه باغهایی هستند که به حال خود رها شده اند و فقط آب می خورند و کارهای "به‌زراعی" و بهداشت در آنها انجام نمی شود و لذا بیشتر خسارت می بینند.
وی گفت: عقیده برخی بر این است که در باغهایی که گرفتار کرم گلوگاه شده اند نباید سم پاشی انجام داد و دلیل آن هم وجود حشرات مفید برای محصول است که اگر سم پاشی بشود از بین می روند.
وی پیشنهاد داد برای مقابله با این آفت، نسبت به خالی کردن تاج انار پس از گردویی شدن میوه اقدام و از لفاف برای دور میوه برای جلوگیری از افتاب سوختگی استفاده شود و البته استفاده از لفاف به دور انار زمانی مقرون به صرفه است که انار را بتوانیم به قرار هر کیلوگرم ۲۵ تا ۳۰ هزار تومان به فروش برسانیم زیرا لفاف هزینه بر است.
وی استفاده از پوشش پودر کائولن(خاک معدنی) به صورت ماهانه را راه حل دیگر خود برای مقابله با افت کرم گلوگاه اعلام کرد؛ همچنین تغذیه مناسب درختان هم موثر است.
صالحی ادامه داد: در حالی که انار هر هشت روز یکبار به آب نیاز دارد در تفت گاهی تا ۷۵ روز آبدهی انجام نمی شود .
وی یکی دیگر از راهکارهای افزایش تولید انار را استفاده از سایبان ذکر کرد که که باعث کاهش دما و ایجاد مرطوبیت مناسب و عدم ایجاد تنش در درخت می شود و تسهیلاتی هم در این زمینه داده شده است.
برای مقابله با افت مگس میوه مدیترانه و کرم گلوگاه برای اولین بار در کشور با اوقاف به تفاهم رسیدیم که ۴۰ تا ۵۰ درصد حق الاجاره باغ را اوقاف به صورت حواله برگرداند تا از آن برای خرید مواد مبارزه با کرم گلوگاه و سایر آفات استفاده شود.برگشت ۴۰ تا ۵۰ درصد حق اجاره اوقاف برای مقابله با آفات
این مسوول، خرده مالکی را مشکل دیگر باغات تفت دانست و گفت: برای مقابله با افت مگس میوه مدیترانه و کرم گلوگاه برای اولین بار در کشور با اوقاف به تفاهم رسیدیم که ۴۰ تا ۵۰ درصد حق الاجاره باغ را اوقاف به صورت حواله برگرداند تا از آن برای خرید مواد مبارزه با کرم گلوگاه و سایر آفات استفاده شود.
صالحی با بیان اینکه وظیفه ما آموزش و هشدار و اطلاع رسانی است، بر مشارکت دولت در این حوزه تاکید کرد و از برداشت زودهنگام محصول انار به دلیل جلوگیری از خسارت بیشتر آفت به آن در شهرستان خبر داد.
هر روز باغات تفت در حال کوچکتر شدن هستند؛ وقتی یک باغدار، باغ خود را می فروشد و پول آن را در بانک می گذارد و بدون دغدغه از سود آن استفاده می کند چرا باید مشکلات باغداری را به جان بخرد؟ سودی که اصلا قابل مقایسه با فروش انار نیست.
باغات انار تفت روی غلتک نابودی؟
کارشناس جهاد کشاورزی تفت تاکید کرد: آفت های قدیم و جدید، دست به دست هم داده اند تا باغات انار را نابود کنند و اگر این روند ادامه یابد، شاید تا ۲۰ سال آینده فقط خاطره‌ای از انارهای شهر انارخیز تفت باقی بماند.
وی با بیان اینکه بیش از ۵۰ نوع محصول از انار به دست می اید و از دانه، هسته، آب، پوست و دیگر ترکیبات آن استفاده می شود بر فروش «اناردانه» به جای خود انار به دلیل آنچه باصرفه تر بودن آن اعلام نمود، تاکید کرد.
وی اظهار داشت: آماده پذیرش سرمایه گذار با همراهی مردم برای ایجاد واحدهای فرآوری محصول انار هستیم.
نیاز به ۱.۵ میلیارد تومان برای راه‌اندازی خط تولید فرآوری انار/ کرم گلوگاه، بلای جان انار
فرماندار تفت هم با اشاره به برگزاری جشنواره انار از سوم تا ششم آبان در ۲ مکان در این شهرستان، از حضور وزیر میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری و مسوولان وزارت جهاد کشاورزی در این جشنواره خبر داد و افزود: در جشنواره یاد شده علاوه بر معرفی انار به عنوان محصول شاخص این شهرستان ، ظرفیت‌های تاریخی و گردشگری نیز به شرکت کنندگان معرفی می شود.
محمد دهشیری با بیان اینکه یکهزار هکتار باغات این شهرستان به محصول انار اختصاص دارد تصریح کرد: ۴۰۰ هکتار از این باغات در شهر تفت قرار دارد.
وی با اشاره به کاهش برداشت محصول انار در این شهرستان ادامه داد:در سال های اخیر آفت مگس مدیترانه ای و کرم گلوگاه اضافه شده و محصول انار تفت را دچار مشکل کرده است.
وی با اشاره به راه انداری یک واحد صنایع تبدیلی و فرآوری محصول انار در این شهرستان افزود: اگر یک تا ۱.۵ میلیارد تومان تسهیلات به صورت بلاعوض یا کم بهره از سوی دستگاههای مربوط به شرکت باغداران این شهرستان تزریق شود می توان یک خط تولید در زمینه فراوری انار راه اندازی کرد.
آفت جدیدی به نام تغییر کاربری و فروش باغات!
چند پیشه بودن کشاورزان از مشکلات این حوزه در تفت است چون باعث شده تا باغداران پای درختان انار خود نباشند، آنها شغل دیگری هم دارند و گاهی آنطور که شایسته هست به درختان رسیدگی نمی کنند.
وظیفه جهاد کشاورزی،آموزش، هشدار و اطلاع رسانی است و دولت هم باید در این زمینه مشارکت کند اما مشارکت باغداران در این زمینه کمرنگ است .
گران شدن زمین های باغی و طمع برخی افراد برای فروش یا تغییر کاربری آنها هم از دیگر مشکلاتی است که طی چند سال گذشته گریبان باغ های انار تفت را گرفته است و می توان گفت آفت «تغییر کاربری» در این شهر رواج یافته و قانون محکمی هم برای جلوگیری از آن نیست.
قیمت باغات تفت چندین برابر شده و همین موجب شده تا برخی‌ها به فکر فروش آن باشند زیرا وقتی قیمت انار، اندک است و درآمدی ندارد اما فروش آن درآمد میلیاردی نصیب باغداران می کند قطعا کسی دیگر رغبتی به تولید این محصول نشان نمی دهد.
هر روز باغات تفت در حال کوچکتر شدن هستند؛ وقتی یک باغدار، باغ خود را می فروشد و پول آن را در بانک می گذارد و بدون دغدغه از سود آن استفاده می کند چرا باید مشکلات باغداری را به جان بخرد؟ سودی که اصلا قابل مقایسه با فروش انار نیست.
لازم است مسوولان استان و شهرستان، کشاورزی و مخصوصا محصول انار تفت را دریابند و کشاورزان را حمایت کنند که ادامه این روند می تواند نابودی باغات و محصول منحصر بفرد انار تفت را به دنبال داشته باشد .
تفت در ۲۰ کیلومتری شهر یزد واقع شده است.