به گزارش ایرنا، معلولان مثل دیگر اشخاص جامعه دارای حس و هیجان هستند و در کنار محدودیت‌های مختلف گفتاری، شنوایی، بینایی، جسمی و حرکتی با اتکا به سایر حواس بدن خود می‌توانند در محیط اجتماعی حضور یافته و در اجرای امور مختلف مشارکت موثری داشته باشند که از جمله این اقشار نابینایان محسوب می‌شوند.
به اعتقاد کارشناسان، اشخاص دارای معلولیت مثل افراد عادی، جزیی از جامعه هستند و طبق وظیفه شهروندی لازم تا مردم روش ارتباطی درست با این اشخاص را در هنگام برخورد در کوچه، خیابان و یا مجالس و نشست‌ها بدانند تا عزت نفس آنان حفظ شود و احساس تفاوت با دیگر اقشار و دوری گزینی از جامعه نداشته باشند.
نحوه درست برخورد با افراد معلول باید از سنین پایه با همکاری نهادهای آموزشی برای کودکان فرهنگ‌سازی شود و بدانند که معنی عصای سفید و عینک سیاه، ویلچر و زبان اشاره چیست تا در سنین بالاتر به دور از نگاه ترحم‌برانگیز، رفتاری عادی با آنان داشته باشند و این مهم با همراهی بیشتر دولتمردان در اجرای قانون حمایت از معلولان تحقق می‌یابد.
لزوم توجه بیشتر دستگاه‌های مرتبط در اجرای قوانین حمایت از معلولان
دستگاه‌های اجرائی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۸ /۷ /۱۳۸۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی آن، قوه قضائیه، قوه مقننه، مجمع تشخیص مصلحت نظام و شورای نگهبان و سازمان‌ها و مؤسسات وابسته و تابعه آنها، شهرداری‌ها و تمام سازمان‌ها و شرکت‌هایی که شمول آنها مستلزم ذکر نام است و یا به نحوی از انحاء از بودجه عمومی دولت استفاده می‌کنند و یا قسمتی از بودجه آنها توسط دولت تأمین می‌شود دستگاه‌های مشمول قانون حمایت از حقوق معلولان مصوب ۲۰ اسفند ماه ۱۳۹۶ هستند.
مناسب‌سازی، دسترس‌پذیری و تردد و تحرک از جمله مواد این قانون است که براساس آن تمام وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظف هستند در طراحی، تولید و احداث ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل کنند که امکان دسترسی و بهره‌مندی از آنها برای افراد دارای معلولیت همچون سایر افراد فراهم شود.
اختصاص ۳۰ درصد از پست‌های سازمانی تلفنچی (اپراتور تلفن) و متصدی دفتری و ماشین نویسی دستگاه‌ها، شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی به افراد نابینا و کم‌بینا و افراد دارای معلولیت جسمی، حرکتی، لزوم تخصیص حداقل سه درصد از مجوزهای استخدامی (رسمی، پیمانی و کارگری) دستگاه‌های دولتی و عمومی به افراد دارای معلولیت واجد شرایط و مکلف شدن سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به اختصاص حداقل پنج ساعت از برنامه‌های خود در هفته به صورت رایگان به برنامه‌های سازمان و تشکل‌های مردم نهاد حامی افراد دارای معلولیت به منظور آشنایی مردم با حقوق، توانمندی‌ها و مشکلات این افراد از جمله مصوبات قانون حمایت از معلولان شامل ۳۴ ماده و ۲۹ تبصره است.
معلول ترحم نمی‌خواهد
تعدادی از اعضای انجمن نابینایان میلاد گنبدکاووس به مناسب (۲۳ مهر ماه) به عنوان روز جهانی عصای سفید در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به بیان آلام و مشکلات خود پرداختند که از جمله خواسته‌های آنها رعایت قوانین قانون حمایت از معلولان است و معتقدند با اجرای این قوانین بیش از ۷۰ درصد مشکلات نابینایان که از جمله آن «مناسب‌سازی نشدن معابر برای تردد معلولان، فراهم کردن زمینه اشتغال و پرداخت تسهیلات ساخت مسکن و از افزایش آگاهی جامعه در نحوه درست برخورد با فرد معلول به‌دور از ترحم است» برطرف خواهد شد.
شعر سروده شده توسط «بنیامین آق آتابای» هنرمند، نویسنده و گیتاریست نابینای گنبدی عضو ارکستر ملی معلولان ایران وصف حال امروز معلولان در جامعه است:
بس صبورم همتم چون کوه محکم استوار ** از تلاشم در عجب انگشت بر لب روزگار
گرچه در چشمم نباشد نور قلبم روشن است ** زندگی در باورم خرم بهاری گلشن است
گرچه عمرم رفت با صد خستگی درماندگی ** جز گرفتاری مرا قسمت نشد از زندگی
گرچه سهمم از جهان شد بخت شوم اقبال بد ** با ترحم با دلم نامهربانی می‌شود
گرچه دستم را نمی‌گیرد کسی جز کردگار ** روز و شب اندیشه‌ام دنبال طرحی ماندگار
در خیالم زندگی یعنی که خود را ساختن ** طرح زیبا نقشه‌ای نو در جهان انداختن
دفتر نقاشی ذهنم جهانی بی نظیر ** من برآنم کهشان را با تلاش آرم به زین
آمدم تا ناامیدان را به چالش آورم ** آمدم تا جمله عالم را به کرنش آورم
من برآنم خواستن را در عمل معنا کنم ** گر بخواهم می‌توانم زهر را حلوا کنم
چشم نابینایی من را از اعتلا منع‌ام نکرد ** بلکه یار و یاورم شد در عبور از فصل سرد
با عصایم کوه را چون کاه از جا می‌کنم ** سنگ اگر باشد موانع نشکنم چون من آهنم
من سلحشور قوی‌ام در کشاکش‌های درد ** از میان کوه راهی می‌شکافم مثل نهر
خیر اندیشی شعارم مذهبم آدم شدن ** آرزو دارم به نیکی شهره عالم شدن
گرچه با دستان دوران بال پروازم شکست ** من یقین دارم هزاران راه در پرواز است
آق آتابای در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در برنامه زنده تلویزیونی یکی از مسوولان اعلام کرد که ۵۲ درصد از معابر کشور مناسب‌سازی شده در صورتی که در شهر گنبدکاووس خودمان خیلی از خیابان‌ها مناسب‌سازی نشده و همواره شاهد زخم شدن بدن رنجور معلولان هنگام تردد در معابر هستیم.
وی افزود: خیلی از ساختمان‌های اداری در کشور نیاز به مناسب‌سازی برای تردد معلولان دارد و تحقق درخواست پرکردن چاله‌های کوچه و معابر نیازمند چندین ماه پیگیری و رفت و آمد است.
این هنرمند نابینا، اجرای قوانین حمایت از معلولان را در شهرهای بزرگی مثل تهران خیلی بهتر از شهرهای کوچک دیگر دانست و گفت: خیلی از افراد جامعه حتی قشر تحصیل کرده و یا افرادی که به صورت مستقیم با معلولان سر و کار دارند نحوه رفتار با یک معلول را نمی‌دانند.
وی افزود: به عنوان مثال به یکی از مدارس استثنایی مراجعه و با مدیر آن در رابطه با مشکلات در حال صحبت بودم که این فرد بدون گفتن حرفی از پیش من رفت و بعد از گذشت نیم ساعت از صحبت‌هایم با سوال شخص دیگری مبنی بر اینکه با چه شخصی کار داری و در حال صحبت هستی از رفتن وی مطلع شدم که احساس بدی پیدا کردم و دلم شکست.
آق آتابای با تاکید بر لزوم فرهنگ‌سازی در رابطه با نحوه درست رفتار با معلولان، گفت: براساس قانون حمایت از حقوق معلولان صدا و سیما موظف است حداقل پنج ساعت از کل برنامه‌های خود در هفته را به معلولان اختصاص دهد که نتیجه آن افزایش آگاهی جامعه خواهد بود، اما متاسفانه این مساله محسوس نیست.
وی گفت: انجمن نابینایان ایران برای همه مردم پیامکی با این مضمون که «عبور نابینایان با عصای سفید در خیابان‌ها در حکم چراغ قرمز است» فرستاده که همه باید رعایت کنند اما فقط شاهد اجرای آن در شهرهای بزرگ هستیم.
مهران پیمان یکی دیگر از نابینایان عضو انجمن میلاد با مدرک کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی و داشتن چندین مدرک مرتبط با رایانه هم مهمترین نیاز معلولان را اشتغال دانست و گفت: با وجود داشتن مدارک مختلف دانشگاهی و تخصصی به ادارات مختلف مراجعه کردم و درخواست کار دادم اما به دلیل مشکل نابینایی هنوز جایی استخدام نشدم.
وی رفت و آمد را از دیگر مشکلات نابینایان اعلام و بیان کرد: تردد در خیابان‌ها با وجود چاله‌ها، موانع ساختمانی، پربودن محل عابر پیاده از اجناس فروشگاه‌ها و خیلی از موارد دیگر برای افراد معلول به ویژه با مشکل نابینایی سخت است و مجبور به استفاده از تاکسی تلفنی و یا ماشین شخصی با همراهی یکی از اعضای خانواده هستند که ماهانه چندین میلیون هزینه بر دوش معلولان می‌گذارد.
محمدامین باراج کهن از دیگر نابینایان هنرمند گیتاریست و دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی هم گفت: بزرگترین آرزویم استخدام به عنوان معلم و خدمت به افرادی با مشکل نابینایی است و در کنار آن علاقمندم فعالت هنری خود را هم ادامه دهم.
وی افزود: همچنین از مسوولان درخواست دارم زمینه جذب بیشتر جامعه معلول به بازار کار به مانند افراد عادی و تامین مسکن با پرداخت تسهیلات را فراهم کنند.
نبود فرهنگ‌سازی در برخورد با معلولان
مسلم کریمی عضو هیات مدیره انجمن نابینایان میلاد گنبدکاووس که حدود هزار و ۵۰۰ نفر از نابینایان شرق گلستان را تحت پوشش خود دارد هم بیان کرد: مشکلات معلولان هرساله به مناسبت‌های مختلف از جمله روز جهانی عصای سفید مطرح می‌شود و همه مردم به آن واقف هستند که از جمله بزرگترین آن رعایت نکردن قانون حمایت از معلولان توسط مسوولان ذیربط در کشور است.
وی از همراهی فرمانداری، امام جمعه و شهرداری گنبدکاووس در کنار مسوولان سایر ادارات با انجمن نابینایان قدردانی کرد و خواستار افزایش این تعامل برای اجرای قوانین حمایت از معلولان در سطح شهرستان، استان و کشور شد.
کریمی با انتقاد از رفتار مردم همراه با نگاهی ترحم‌انگیز در سطح شهر و جامعه با معلولان، از آنان خواست به‌جای خندیدن به افتادن فرد نابینا در برخورد با اجسام و چاله‌ها، به این فکر کنید که ممکن بود خودشان الان جای این معلول بودند و بهتر است به‌جای تمسخر به وی کمک کنید.
وی تاکید کرد: لازم است در مدارس قانون حمایت از معلولان به دانش آموزان آموزش داده شود تا کودکان ما بدانند در هنگام برخورد با معلول در محیط خانواده، خیابان و اجتماع چه رفتاری داشته باشند.
وجود بیش از ۹ هزار معلول بینایی در گلستان
سرپرست اداره کل بهزیستی گلستان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: ۹ هزار و ۱۹۵ معلول بینایی در استان تحت پوشش بهزیستی هستند که ۱۶۲ نفر از آنان در گروه سنی کمتر از ۶ سال، ۵۱۹ نفر بین ۶ تا ۱۲ سال، ۵۴۶ نفر در گروه ۱۲ تا ۱۸ سال، بیش از ۷ هزار نفر در گروه ۱۸ تا ۶۵ سال و ۸۷۱ نفر بالای ۶۵ سال قرار دارند.
عارف کیائی افزود: از این تعداد ۵ هزار و ۷۳۲ نفر با نابینایی خیلی شدید و شدید کمک هزینه زندگی (مستمری) دریافت می‌کنند که مبلغ آن برای خانواده یک نفره چهار میلیون و ۲۰۰ هزار ریال، ۲ نفره ۶ میلیون ریال، سه نفره ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار ریال، چهار نفره ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار ریال و پنج نفره ۱۳ میلیون و ۲۰۰ هزار ریال است.
وی آمار کل معلولان بینایی کشور را ۱۸۷ هزار و ۲۹۶ نفر اعلام کرد و گفت: چهار درصد از معلولان بینایی کشور مربوط به استان گلستان است.
سرپرست اداره کل بهزیستی گلستان با اشاره به اینکه ۵۵۳ دانش آموز نابینا و کم‌بینا در استان کمک هزینه تحصیلی دریافت می‌کنند، گفت: کمک هزینه دانش آموزان مقطع ابتدایی یک میلیون و ۷۶۰ هزار ریال و مقطع دبیرستان ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار ریال است.
کیائی افزود: گلستان دارای ۲ انجمن فعال نابینایان به نام‌های «هم‌اندیش نور» گرگان و «انجمن میلاد» گنبدکاووس است که در راستای اجرای طرح‌های توانمندسازی، اشتغال، مسکن و آموزش حرفه به مددجویان نابینا ارائه خدمت می‌کنند.
وی بیان کرد: با استناد به نامه شماره ۳۷۸۵۷/۱۴۰۱/۹۰۰ مورخ ۲۴/۳/۱۴۰۱ مدیر کل دفتر توانمندسازی بهزیستی کشور مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال برای اجرای طرح توانمندسازی نابینایان با توجه به سابقه کاری و فعالیت در زمینه نابینایان به انجمن نابینایان میلاد با عقد تفاهمنامه اختصاص یافت و اجرای طرح برای ۵۰ نفر از مددجویان نابینا و کم بینا در گنبدکاووس در حال اجراست.
سرپرست اداره بهزیستی گلستان ادامه داد: این انجمن پس از برگزاری نشست توجیهی نسبت به شناسایی افراد معلول نابینا و آموزش آنان در زمینه‌های مختلف استفاده از نرم افزارهای ویژه نابینایان اینترنت و شبکه‌های اجتماعی، برگزاری اردوهای تفریحی با گفتمان روانشناختی، آموزش استفاده از وسایل توانبخشی، برگزاری کارگاه مسائل شناختی، آموزش خط بریل، کلاس‌های رایانه و اجرای طرح‌های مناسب سازی اقدام کرده است.
کیائی اجرای مناسب‌سازی و مبلمان شهری در معابر (مسیر ویژه نابینایان در مرکز استان و برخی شهرستان‌ها)، ایجاد بخش ویژه نابینایان در کتابخانه‌های عمومی و میرفندرسکی و کتابخانه عمومی گنبدکاووس (تجهیز کتاب‌های با خط بریل)، راه اندازی کتابخانه صوتی ویژه نابینایان از سال ۱۳۹۴ در محل انجمن نابینایان هم اندیش نور گرگان، پیگیر باجه‌های مخصوص نابینایان در بانک‌ها و تجهیز باجه‌های ای تی ام برخی بانک‌ها به صورت گویا را از جمله اقدمات انجام شده در گلستان در بحث توجه به حقوق نابینایان اعلام کرد.
هم اکنون از جمعیت ۱.۹ میلیون نفری گلستان ۱۲۰ هزار نفر زیرپوشش اداره کل بهزیستی استان قرار دارند و این نهاد به حدود ۷۰ هزار نفر دیگر به صورت موردی خدمات ارائه می‌کند.