اگرچه چشم های یک نابینا به روی دنیا بسته شده و به جز تاریکی چیز دیگری را نمی بیند اما با چشم دل و دیگر حس هایی که خداوند به همه ما ارزانی کرده است، می‌بیند و درک می کند و تسلیم ناتوانی جسمانی نمی شود.
به گزارش ایرنا، نگرش جامعه نسبت به گروه‌های کم توان نقش مهمی در شکل‌گیری انگیزه و رشد استعدادهای آنان دارد؛ تاریخ انسان‌های کم توان بزرگی را سراغ دارد که با وجود کم توانی جسمانی ، از مرز محدودیت ها گذشته اند رودکی (پدر شعر پارسی)، دکتر محمد خزائلی، طه حسین ،هلن کلر با وجود محروم بودن از نعمت بینایی به مدارج عالی علمی و اخلاقی رسیده‌اند.
گاهی صورت مسئله تلخی از سوی جامعه برای معلولان ساخته می شود ولی می توان با فرهنگ سازی درست و تامین امکانات مورد نیاز ، فضا را نفع آنان تغییر داد، تا این قشر به خاطر معلولیت از سایر افراد جامعه جدا نشوند و توانمندی های آنان امکان بروز پیدا کند.
برخی شهروندان تصور می کنند یک فرد معلول بویژه نابینا نیازمند ترحم آنهاست این در حالی است که بسیاری از معلولان در زمینه های مختلف توانسته اند از افرادی که سلامت جسمانی دارند، موفق تر عمل کنند، امروزه نابینایان بسیاری در جامعه حضور دارند که موفق به درخشش در عرصه‌های مختلف علمی، هنری و ورزشی شده اند و رنج این قشر بیش از ناتوانی جسمانی از کسانی است که به جای رفع موانع از مقابل پای آنان، نگاه ترحم آمیز و برخی رفتارهای رنج‌آور را در پیش می گیرند.
۲۳ مهرماه به منظور توجه بیشتر به مشکلات نابینایان روز عصای سفید نامگذاری شده است و برنامه های ویژه ای به مدت یک هفته به همین منظور اجرا می شود تا جامعه بیش از پیش با انتظارات و توانمندی های نابینایان آشنا شود و هویت اجتماعی این افراد در مقابل دیدگان کسانی قرار بگیرد که چشم دارند اما شاید کمتر این ظرفیت ها را دیده باشند.
به بهانه این هفته پای صحبت های تعدادی از نابینایان استان یزد نشستیم، تا راوی مطالبات آنان که چیزی جز اجرای صحیح قوانین و حمایت موثر و فرهنگ سازی برای استفاده هرچه بیشتر از توانمندی های آنان نیست، باشیم.
اشتغال، مهمترین دغدغه نابینایان
رییس هیات مدیره جامعه نابینایان یزد اشتغال را مهمترین دغدغه این قشر بیان کرد و توجه بیشتر مسوولان ذیربط به بسترسازی برای ایجاد فرصت های شغلی متناسب با توانمندی های قشر نابینا را خواستار شد.
محمد پارساییان با انتقاد از ضعف در اجرای درست قانون سهم سه درصد استخدامی معلولان و نابینایان در ادارات گفت: اگر این قانون به درستی اجرا شود بخش زیادی از مشکلات اشتغال این قشر کاهش می یابد.
وی خاطرنشان کرد: این قانون در سال ۹۳ تصویب و در سال ۹۷ به دستگاه‌ها ابلاغ شده است اما هنوز به علت بودجه ناکافی اجرایی نشده است که از نمایندگان مجلس انتظار می رود این مسئله را در تدیون قانون بودجه سالیانه مد نظر قرار دهند.
معلولیت محدودیت هایی ایجاد می کند اما ناتوانی نیست و نباید فرد معلول را از حق اجتماعی و طبیعی خودش محروم کردوی که در سن هشت سالگی به علت بیماری نابینا شده است، ادامه داد: معلولیت محدودیت هایی را برای انسان ایجاد می کند اما ناتوانی نیست و نباید فرد معلول را از حقوق اجتماعی و طبیعی محروم کرد.
پارساییان که دارای مدرک کارشناسی ارشد حقوق خصوصی و دبیر بازنشسته آموزش و پرورش است، افزود: والدینی که فرزند نابینا یا معلول دارند باید استعداد او را شناسایی و در رسیدن به موفقیت او را کمک کنند.
وی که دارای ۲ فرزند دختر پزشک و دندانپزشک است، اظهار کرد: افراد معلول باید در مسیر موفقیت تلاش کنند و در این مسیر پر فراز و نشیب ناامید نشوند و قابلیت های خود را به جامعه نشان دهند.
این روشندل علت موفقیت خود را در مرحله نخست لطف خداوند و سپس حمایت های پدر و مادر و همسر و فرزندانش بیان کرد و گفت: معلم کلاس اولم آقای محمدرضا راضی نقش مهمی در دوران تحصیل و موفقیتم داشت به طوریکه در دوره راهنمایی هم رابط آموزش ابتدایی من و همیشه همراه و حامی من بود.
نادیده گرفتن توانمندی معلولان و روشندلان
مسعود حسن آبادی از روشندلان موفق استان یزد که دارای مدرک دکترای حقوق از دانشگاه تهران است نیز گفت: جامعه هنوز درک درست و صحیحی نسبت به معلولیت و به ویژه مشکلات نابینایان ندارد و به همین دلیل است که مناسب سازی فضا شهری برای تردد آنان هنوز به صورت کامل اتفاق نیفتاده است.
نادیده گرفتن توانمندی معلولان به ویژه روشندلان، از مشکلات دیگر این قشر است که زمینه حضور نابینایان در عرصه‌ها مختلف اجتماعی، اقتصادی و اشتغال را کمرنگ کرده استوی اظهار کرد: نادیده گرفتن توانمندی معلولان به ویژه روشندلان، از مشکلات دیگر این قشر است که زمینه حضور آنان در عرصه‌ها مختلف اجتماعی، اقتصادی و اشتغال را کمرنگ کرده است و در ادارات استان استعدادها و مدارک تحصیلی این قشر نادیده گرفته می‌شود.
حسن آبادی افزود: ممکن است مسوولان در ظاهر و کلام تعارفاتی در خصوص توانمندی افراد معلول داشته باشند ولی در عمل به آنان به عنوان یک فرد توانمند که باید از ظرفیت و استعدادهای آنان استفاده شود، نگاه نمی کنند.
حسن آبادی که متولد سال ۷۰ و حافظ کل قرآن است، اظهار کرد: به نظرم مسوولان باید به این نکته توجه داشته باشد که یک فرد نابینا وقتی به تنهایی برای ادامه تحصیل به یک شهر دیگر می رود و در کنار دانشجویان عادی درس می خواند جزو برترین دانشجویان است، آیا از این فرد نمی توان در مسوولیت های مختلف استفاده کرد؟
وی که کارشناس حقوقی بهزیستی یزد است، تصریح کرد: جای تاسف است که استعدادهای معلولان دیده نمی شود و وقتی به حقوق این افراد توجه نشود حق آنها پایمال می شود و بجای شکوفا شدن ، استعدادهای انها از بین می رود و آنان منزوی می شود.
حسن آبادی که استاد دانشگاه است، افزود: باید دوره های مختلف علمی برای افراد جامعه و مسوولان در زمینه ارتباط با فرد دارای معلولیت و استفاده از نقاط قوت این قشر برگزار شود که متاسفانه تا کنون به این موضوع توجه نشده است.
در سرفصل های دانشگاهی هم باید سرفصل های در زمینه آشنایی با حقوق افراد دارای معلولیت در نظر گرفته شودوی اضافه کرد: همچنین در آموزش دانشگاهی هم باید سرفصل های در زمینه آشنایی با حقوق افراد دارای معلولیت در نظر گرفته شود باز هم تاکنون در این زمینه کوتاهی شده است.
وی تصریح کرد: با توجه به نقش تاثیرگذار روحانیون بر اقشار مختلف و ارتباط مستقیم آنان با مردم ، این قشر نیز می توانند نقشی مهمی در فرهنگ سازی و تغییر نگاه مردم نسبت به معلولان و استفاده از استعدادهای نابینایان داشته باشند و اگر این فرهنگ در جامعه نهادینه شود و حق و حقوق معلولان مانند افراد عادی جامعه در نظر گرفته شود همه مشکلات این قشر اعم از مناسب سازی ، اشتغال ، ازدواج و غیره حل می شود.
این روشندل زیر ساخت مناسب اداری را یکی از دیگر مشکلات افراد نابینا بیان کرد و گفت: مسوولان باید شرایط مسائل مربوط مناسب سازی فضای های مجازی و سامانه های مربوط اتوماسیون اداری طوری طراحی کنند که برای نابینایان دسترس پذیر باشد و یکی از موانع اشتغال این افراد در دستگاههای اداری است.
حسن آبادی در ادامه با بیان اینکه متاسفانه برخی از نابینایان مهارت کافی برای حضور در اجتماع ندارند یا نتوانستند خود را با اجتماع وفق دهند، گفت: منشا این دو موضوع به خانواده و مدرسه برمی گردد زیرا برخی خانواده ها بخاطر طرز فکر اشتباه و احساس کسر شان مانع حضور فرزند نابینا خود در اجتماع می شوند و درک نمی کنند فرد نابینا یکی از حس های مهم را ندارد و دارای نقاط قوت زیادی است .
وی خاطر نشان کرد: برخی خانواده دارای فرزند نابینا نیز بیش از حد انتظار امکانات برای فرزند خود فراهم می کنند یا یک موفقیت کوچک را بزرگ جلوه می کنند که این مسائل موجب می شود با برآورده نشدن انتظارت آنان، کم‌کم فرزند نابینایشان منزوی شود.
حسن آبادی تاکید کرد: نابینایان خیلی به سختی درس می خوانند و ادامه تحصیل می دهند و این ظلم است که اشتغال آنها نادیده گرفته شود، خودم بعد از طی کردن دوران دبیرستان و پیش دانشگاهی در یکی از دانشگاه ها قبول شدم اما با وجود معدل بالا، صرفا به دلیل نابینایی مرا جذب نکردند.
معلولان از حقوق اجتماعی محروم نشوند
یکی از روشندلان یزدی که در سن چهار سالگی نابینا شده نیز اظهار داشت: معلولیت اگرچه مشکلاتی را برای انسان ایجاد می کند اما با تلاش بیشتر می توان از محدودیت های آن عبور کرد ، مهم این است که در جامعه افراد معلول از حقوق اجتماعی و طبیعی خود محروم نشوند.
فاطمه هاتفی که متولد سال ۷۴ و دارای مدرک کارشناسی حقوق است، گفت: هم اکنون مهمترین مشکل افراد نابینا و کم بینا بیکاری است بسیاری از افراد این قشر دارای تحصیلات عالی هستند اما در زمینه کسب شغل با مشکل روبرو هستند.
وی تصریح کرد: برخی از نابینایان با توجه به اینکه دارای مدرک تحصیلی عالی در رشته های مختلف هستند در شغل اپراتور تلفن در برخی از دستگاه مشغول بکار هستند البته به همین هم راضی هستند چون با داشتن حقوق نیازهای زندگی خود را برطرف می کنند اما در این زمینه در حق آنها احجاف می شود.
هاتفی گفت: معتقدم نابینایان از توانایی و استعدادهای فراوانی برخوردار هستند و می توان با توجه به تحصیلات در بخش های دیگر دستگاه ها و سازمان ها نیز به کار گرفته شوند.
اجرا نشدن سه درصد سهم استخدام معلولان
این روشندل ادامه داد: در آزمون های استخدامی سه درصد سهمیه جذب برای معلولان در نظر گرفته شده اما این قانون به درستی اجرا نمی شود که از مسوولان می خواهیم در این زمینه تدابیری بیاندیشیند تا حق و حقوق این قشر ضایع نشود.
هاتفی افزود: یکی دیگر از مشکلات قشر معلول به ویژه نابینایان، ضعف در مناسب‌سازی معابر، ادارات و ارگان‌ها و فضای شهری است و این قشر به همین علت گاهی حتی برای انجام یک کار اداری نمی‌توانند تنها و بدون کمک کسی وارد یک اداره شوند.
وی خاطرنشان کرد: در دسترس بودن خدمات به نحوی که فرد به تنهایی با هر شرایطی بتواند کار خود را انجام دهد برای آحاد جامعه که نابینایان نیز عضوی از این جامعه هستند، از حقوق شهروندی است؛ مساله ای که امروز کمتر به آن توجه می‌شود.
این روشندل گفت: باید برای نابینایان یک عابر بانک گویا در هر شهر راه اندازی کنند تا برای کارهای بانکی با مشکلات مواجه نشوند یا قبوض این گروه به صورت بریل یا خط درشت باشد.
مردم و مسوولان به ما هم مانند یک فردی عادی نگاه کنندو ما هیچ تفاوتی با دیگران نداریم و تفاوت ما با دیگران در دیدن است آن چشم سر استوی در خصوص ازدواج نابینایان نیز گفت: خیلی از افراد احساس می کنند چون این گروه نمی بیینند، نمی توانند ازدواج کنند و زندگی خود را اداره کند در صورتیکه این طور نیست خیلی از نابینایان با افراد بینا یا فرد نابینا ازدواج کردند و زندگی خوبی دارند.
هاتفی افزود: بارها در صحبت های اطرافیان دیدم برای ما معلولان همیشه جمله موفق باشید را تکرار می کنند تا خوشبخت بشی این خیلی آزار دهنده است؟ یا اینکه اگر یک فرد نابینا ازدواج کرده باشد بجای اینکه سوال کنند همسرت چه کاره است می گویند همسرت هم مثل خودت است؟ اینها درد ما را بیشتر می کند.
هاتفی که در سالجاری در آزمون وکالت پذیرفته شده است، گفت: اکنون در قسمت اپراتور بیمارستان ضیایی اردکان مشغول بکار هستم و تصمیم دارم بعد از طی کردن دوره کارآموزی وکالت ،در این حرفه فعالیت کنم.
وی علت موفقیت خود را اول لطف خدا و بعد حمایت های پدر و مادرش بیان کرد و افزود: معلولان و روشندلان با پیشتکار و اراده می توانند مسیرهای موفقیت را طی کنند و معلولیت در مقابل اراده آنان محدویتی محسوب نمی شود.
حل مشکل پرداخت وام صد میلیونی کارآفرینی نابینایان استان
نماینده مردم یزد، اشکذر و بخش ندوشن در مجلس شورای اسلامی از رفع مشکل اختصاص وام صد میلیون تومانی کارآفرینی و مکانی برای تولید و فروش محصولات تولیدی نابینایان به دنبال رایزینی با مسئولان دستگاه های مختلف استان خبرداد.
محمدصالح جوکار در دیدار از نمایشگاه دستاوردهای نابینایان استان اظهار داشت: تلاش و همت نابینایان برای خوداتکایی بسیار مهم است و دستگاه های مختلف باید به این قشر در زمینه رفع موانع فعالیت های آنان کمک کنند.
وی تصریح کرد: با همت مسئولان فنی و حرفه‌ای و بهزیستی استان تلاش می شود تا بستری مناسب برای فعالیت نابینایان فراهم شود و آنان بخشی از نیازهای خود را تامین کنند و از وابستگی این قشر به دیگران کاسته شود.
جوکار یادآور شد: یادگیری هنرهای مختلف از سوی جامعه نابینایان بسیار ارزشمند است و آثاری که توسط این قشر باکیفیت مناسب و به شکل زیبا به یک محصول نهایی تبدیل می شود، نشان دهنده زحمات آنها و مربیان این قشر است.
وی یکی از اقدامات ضروری را ایجاد نمایشگاهی ویژه فروش آثار نابینایان در استان اعلام و اظهار کرد: محصولاتی توسط نابینایان تولید می شود باید امکان فروش داشته باشد و بازاریابی به بهترین شکل برای آنان صورت گیرد تا بتوانند از این راه امرار معاش داشته باشند.
بهره مندی پنج هزار و ۵۷۰ نابینا و کم بینا از خدمات بهزیستی
معاون امور توانبخشی بهزیستی یزد گفت: هم اکنون پنج هزار و ۵۷۰ نابینا و کم بینا در استان زیرپوشش خدمات این سازمان قرار دارند که از این تعداد ۲ هزار و ۴۰۵ نفر دارای اختلالات بینایی خفیف، یکهزار و ۳۳۸ نفر متوسط ، یکهزار و ۴۱۶ نفر شدید و ۴۱۱ خیلی شدید هستند.
محسن صباغی نژاد در گفت و گو با گزارشگر ایرنا تأمین وسایل کمک توانبخشی، اجرای طرح توانمندسازی افراد دارای آسیب بینایی، پرداخت کمک هزینه تحصیلی به دانش آموزان نابینا و کم بینای نیازمند و برگزاری دوره های آموزشی فراگیر ویژه مربیان و کارشناسان مراکز توانبخشی غیردولتی خانواده و کودک نابینا و کم بینا با مشارکت این مراکز را از خدمات بهزیستی برای حمایت از افراد نابینا و کم بینایی استان بیان کرد.
وی با بیان اینکه بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی حدود ۲۵۳ میلیون نفر مبتلا به اختلال بینایی می باشند که ۳۶ میلیون نفر آنان نابینا و ۲۱۷ میلیون نفر اختلال بینایی متوسط تا شدید دارند، افزود: ۸۱ درصد از افراد نابینا و کم بینا را افراد بالای ۵۰ سال تشکیل می دهند.
صباغی نژاد اختلالات درمان نشده انکساری را شایعترین علت کاهش بینایی منتهی به کم بینایی بیان و تصریح کرد: در طول ۲۰ سال گذشته عفونت های چشمی کنترل شده و کمتر منجر به کم بینایی یا نابینایی می شود.
معاون امور توانبخشی بهزیستی یزد تصریح کرد: نزدیک به ۸۰ درصد اختلالات بینایی قابل پیشگیری است به عبارت دیگر ۴ نفر از هر ۵ نفر نابینا می توانند از نعمت بینایی برخوردار شود آنچه که در پیشگیری از نقص بینایی، بیشترین تاثیر را دارد ارائه خدمات مشاوره ژنتیک قبل و بعد از ازدواج به خانواده ها و مراجعات پزشکی برای بررسی سلامت بینایی به ویژه گروه های پرخطر همانند سالمندان و کودکان می باشد.
اجرای صحیح قانون عصای سفید نیازمند عزم ملی
وی مهمترین مطالبات افراد نابینا و کم بینا را حق دسترسی کامل به امکانات آموزشی، بهداشت و سلامت، تردد ایمن در فضای شهری و مشارکت فعالانه در عرصه های سیاسی و اجتماعی مطابق با کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت و قانون حمایت از حقوق معلولان بیان کرد و گفت: دولت باید با استفاده از ظرفیت شورای عالی حقوق معلولان، تمامی دستگاه های کشور را به اجرای این قوانین و تامین حقوق نابینان مکلّف سازند.
عزم ملی برای ساختن زندگی بهتر برای نابینایان مستلزم همکاری تمامی بخش های جامعه و اجرای صحیح قانون عصای سفید، کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت و قانون حمایت از حقوق معلولان استصباغی نژاد ادامه داد: سازمان بهزیستی به عنوان متولی پیگیری حقوق افراد دارای آسیب بینایی همواره تلاش خود را برای رایزنی با دستگاه های اجرایی و نهادهای نظارتی برای طرح مسایل نابینایان و پیگیری خواسته های آنان بعمل می آورد اما بدون شک عزم ملی برای ساختن زندگی بهتر برای این افراد مستلزم همکاری تمامی بخش های جامعه و اجرای صحیح قانون عصای سفید، کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت و قانون حمایت از حقوق معلولان است.
وی ادامه داد: هم اکنون بسیاری از افراد نابینا و کم بینا با تکیه بر مهارت ها و تجارب خویش، به ظرفیت های لازم برای مشارکت فعال در عرصه های شغلی و اجتماعی دست یافتند لیکن مکرراً شاهد آن هستیم که فرصت های شغلی مورد نظر این افراد در پس تبعیض و ناآگاهی دستگاه ها از بین می رود و افراد دارای اختلال بینایی با وجود توانمندی های ارزنده خویش از دستیابی به شغل مناسب محروم می شوند.
صباغی نژاد تصریح کرد: یکی از رفتار تبعیض آمیز در وزارت آموزش و پرورش با نابینایان در آزمون های استخدامی مشاهده می شود، فقدان تطبیق ضوابط استخدامی این وزارتخانه با شرایط افراد دارای اختلال بینایی موجب محروم شدن این افراد از فرصت های شغلی این وزارتخانه حتی در حوزه آموزش و پرورش استثنایی شده است.