به گزارش ایرنا، بخش کشاورزی یکی از مهمترین ارکان اقتصادی و اشتغال گلستان است که بر جنبه‌های مختلف همچون اجتماعی، سیاسی و اقتصادی تاثیر مستقیمی دارد و علاوه بر آن به سبب شرایط خاص جغرافیایی و توپوگرافی و همچنین بهره‌مندی از اقلیم‌های گوناگون یکی از استان‌های محوری در تولید محصولات کشاورزی محسوب می‌شود.
یکی از موضوعات مهم در تقویت بخش کشاورزی، اتخاب نوع محصول برای کشت و زرع توسط کشاورزان است تا در نتیجه آن از تولید بدون پشتوانه یک محصول در سال زراعی جلوگیری شده و کشاورزان به واسطه نبود خریدار دچار خسارت نشوند.
در سالهای اخیر به سبب تورم شدید و تنگناهای معیشتی ملاک اصلی کشاورزان برای انتخاب کشت، درآمد حاصل از فروش است و سایر مباحث مانند منابع آب و آسیب پذیری در برابر آفات و نیاز بازار نقش کمتری دارند.
نبود رویکرد مدون و کشت بی‌برنامه بدون الگوی مشخص و متناسب با نیاز بازار در گلستان سبب شده تا در سالهای اخیر به سبب نبود بازار خرید و فروش مناسب، هزاران تن محصول کشاورزان به هدر برود؛ رخدادی که هرچند سال یک بار در یکی از محصولات شاهد آن هستیم. یک سال سیب زمینی گلستانی‌ها روانه آخور دامداری‌های خراسان می‌شود و سال دیگر پیاز و گوجه فرنگی بر روی دست کشاورز می‌ماند.
در کنار مباحث یاد شده باید به تنگناهای ناشی از تحریم در رسیدن به استقلال غذایی و تامین مایحتاج و ضروریات مردم هم اشاره کرد که در صورت غفلت از آن خسارت پرشماری در پی خواهد داشت.
همه این مباحث سبب شد تا دولت الگوی کشت را به طور جدی دنبال کند که در صورت تحقق آن جانمایی صحیح تولید براساس پتانسیل طبیعی، اصول اقتصادی و سیاست استراتژیک کشور حاصل‌می شود .
الگوی کشت را شاید بتوان یک نظام کشاورزی با مزیت اقتصادی پایدار مبتنی بر سیاست‌های کلان کشور و بهره‌گیری بهینه از پتانسیل‌های منطقه‌ای با رعایت اصول فیزیولوژیک در راستای حفظ محیط زیست تعریف کرد که منافع آن مشمول همه بهره‌برداران کشاورزی می‌شود.
شاید در کشت محصولات پاییزه در گلستان مشکل خاصی مشهود نباشد اما در کشت تابستانه مشکلات هویدا می‌شود.
به عنوان نمونه بیش از ۵۰ هزار هکتار شالی خارج از الگوی کشت در گلستان کشت می‌شود که باید با ترسیم الگوی صحیح، کشت محصول پرآب طلبی مانند شالی را کاهش داد و محصولاتی مانند سویا، پنبه، کنجد و آفتابگردان ، ماش و کنجد را جایگزین آن کرد.
سیدکاظم سیدالنگی یکی از کشاورزان بندرگزی به خبرنگار ایرنا گفت: مشکلات و چالش‌های اقتصادی سالهای اخیر فشار زیادی به کشاورزان وارده کرده و در شرایط فعلی مهمترین اولویت کشاورزان گلستانی در کاشت محصول میزان درآمد حاصل از زراعت است .
وی گفت: به عنوان مثال با همه مباحثی که در خصوص مضرات کشت شالی و آسیب بالای کشت این محصول به منابع آبی کشور و استان مطرح است، کشاورزان ترجیح می‌دهند که شالی بکارند زیر عواید مالی آن چند برابر محصولات دیگر است .
ابراهیم مقصودلو یکی از سیب‌زمینی‌کاران گلستان هم به ایرنا گفت: وقتی در کشور و یا استان الگوی کشت مناسبی وجود نداشته باشد ، قیمت گذاری واقعی بر محصولات زراعی روندی پیچیده و گاها غیرممکن می‌شود .
این کشاورز گرگانی ادامه داد: دولت هنگامی می تواند از کشاورزان و فعالان بخش خصوصی حمایت کند که ساز و کار مناسبی برای کشت انواع محصولات داشته باشد تا بتواند بر اساس قاعده مشخص و مبتنی بر برآورد میزان تولید قیمت‌گذاری عادلانه‌ای برای محصولات مختلف ارایه دهد .
وی گفت: در سالهای گذشته که قیمت گندم در محدوده ۵ هزار تومان بود، اکثر کشاورزان گلستانی در پی کشت سیب زمینی بودند تا درآمد بیشتری حاصل کنند که در نهایت با انباشت حجم زیاد این محصول، چشم انداز کشاورزان شکست خورد و سیب زمینی و دسترنج چندماهه زارعان راهی آخور دامداری‌ها شد .
مقصودلو ادامه داد: نبود الگوی صحیح کشت باعث شده که یک سال مانند سال گذشته کشاورز مجبور شود هندوانه و سیب‌زمینی را شخم کند و یک سال هم مثل امسال به دلیل کمبود و گرانی بذر، قدرت کشت نداشته باشد و میزان تولید سیب‌زمینی کل کشور به نصف کاهش یافته و قیمت آن سر به فلک بکشد.
وی گفت : برای آنکه بتوانیم از اطمینان مناسب در تولید محصولات زراعی برخوردار باشیم ، باید الگوی کشت ترسیم شود تا علاوه بر حفظ منابع آب و خاک خودکفایی کشور در تولید محصولات زراعی آسیب نبیند.
یکی از عناصر تاثیرگذار در ترسیم الگوی کشت برای هر منطقه و استان، تامین منابع آبی است.
مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان گفت: متخصصان اقتصاد کشاورزی باید با جایگزین‌کردن محصولات کم آب‌بر، اقتصاد کشاورز را تامین کرده و رسیدن به هدف امنیت غذایی را آسان‌تر کنند.
سیدمحسن حسینی اظهار داشت: الگوی کشت متاثر از عوامل مختلفی نظیر آب، خاک، اقلیم و اقتصاد کشاورزی است و با توجه به خشکسالی و کمبود آبی استان، الگوی کشت باید بر اساس میزان آب مصرفی باشد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان افزود: گلستان ۶۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد که از این مقدار ۲۵۰ هزار هکتار آن آبیاری شده و ۴۰۰ هزار هکتار به صورت دیم کشت می‌شود.
وی اضافه کرد: اگر بخواهیم همه این اراضی را آبیاری کنیم به ۶ میلیارد متر مکعب آب نیاز داریم و این در حالی است که در گلستان تنها ۲.۵ میلیارد مترمکعب آب دارد که حداکثر ۲ میلیارد مترمکعب آن را می‌توانیم در بخش کشاورزی صرف کنیم و مابقی در بخش خانگی، صنعت و محیط زیست مصرف می‌شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان افزود: در کشور ما زمین زیاد و آب کم است و از طرفی اقتصاد کشاورز هم باید تامین شود پس باید اقتصاد خود را با میزان آب تطبیق دهیم.
وی گفت: متخصصان اقتصاد کشاورزی باید با جایگزین کردن محصولات کم آب‌بر که اقتصاد کشاورز را هم تامین کند، الگوی کشت استان را تعیین کنند.
دبیرخانه کشاورز گلستان هم معتقد است: هر چند در بخش کشت محصولات زراعی مانند گندم، جو، ذرت، کلزا و چغندر دغدغه سرریز محصول نداریم اما در کشت محصولات جالیزی و صیفی‌جات با بی‌برنامگی مزمن مواجه هستیم.
علی‌قلی ایمانی اظهار داشت: در کشت محصولات جالیزی و صیفی در برخی سال‌ها محصولات به دلیل تولد فراوان و نبود خریدار انباشت و دپو می‌شود که برای حل آن به تدوین الگوی کشت در محصولات جالیزی نیازمندیم.
وی گفت: هرچند ترسیم و ابلاغ الگوی کشت می تواند کمک شایانی به مدیریت زراعت کند و چشم‌اندازی روشن فراروی کشاورزان بگذارد اما باید ابزارهای نظارتی مناسبی برای این بخش ارایه شود که از آن جمله می توان به وضع و اعمال تعرفه گمرکی برای محصولات جالیزی اشاره کرد تا واردات محصولات برای کشور مقصد توجیه اقتصادی نداشته باشد .
عضو هیات علمی دانشگاه منابع طبیعی گرگان هم معتقد است: الگوی کشت باید براساس نتایج ارزیابی جامع و متغییرهای محیطی مثل منابع آب، اقلیم، خاک، پستی و بلندی در نظر گرفته شود.
حسین کاظمی گفت : در تدوین الگوی کشت گیاهان را در یک منطقه قرار می دهیم و تعیین می کنیم که هر گیاه براساس این نتایج پتانسیل دارد یا نه و بعد از آن هم باید فیلترهایی مثل سیاست کلان دولت اعمال شود.
وی با بیان اینکه الگوی کشت مبتنی بر سیاست کلان کشور و دانش بومی کشاورزان است، افزود: مقیاس کار در الگوی کشت بیشتر استانی است.
کاظمی گفت: دولت باید برای ترغیب کشاورزان بسته های تشویقی در نظر بگیرد و با اختصاص یارانه، اعطای تسهیلات، خرید تضمینی و بیمه کمک کند تا کشاورزان به کاشت محصولات پیشنهادی تشویق شوند.
به گزارش ایرنا ، گلستان به سبب برخورداری از شرایط اقلیمی و جغرافیایی و بهره‌مندی از ۶۵۰ هزار هکتار اراضی قابل کشت و زرع از قطب‌های اصلی کشاورزی در کشور محسوب می‌شود و از گذشته تاکنون تامین بخشی از اقلام راهبردی حوزه مواد غذایی را بر عهده داشت.
تولیدات حوزه کشاورزی در گلستان حاصل فعالیت ۲۱۴ هزار خانوار بهره بردار در این بخش معادل ۳۸ درصد اشتغال خالص استان است.
ظرفیت بالقوه گلستان در سالهای اخیر با چالش متعددی روبرو بودند که یکی از اصلی ترین آنها مربوط به کشاورزان صیفی و جالیزکاران است که در برخی سال‌ها به سبب فرار از هزینه‌ها برداشت و پایین‌بودن قیمت، میلیون‌ها تن محصول خود را شخم می‌زنند اما برداشت نمی کنند که این مشکل با اعمال الگوی کشت برطرف خواهد شد .
کلید موفقیت در الگوی کشت تامین اقتصاد کشاورز است؛ هرگونه ترسیم الگوی کشت باید علاوه بر اینکه مانع عدم انباشتگی محصولات و نبود بازار فروش، استفاده بهینه از منابع آب کشور در تولید محصولات کشاورزی، افزایش بهره‌وری و راندمان مصرف آب و افزایش راندمان مصرف نهاده‌هایی نظیر کود شود زمینه افزایش سطح معیشتی کشاورزان را نیز به همراه داشته باشد.