سیدعادل مولا روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با اشاره به طرح پرورش و احیای گوزن زرد، افزود: انتقال گوزن زرد از سایر سایت‌های گوزن زرد در کشور در راستای برنامه تقویت و انتقال این گونه در خوزستان اجرا می‌شود.
وی اضافه کرد: بعد از بررسی‌ها و جلساتی که با سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد، چهار سایت آماده تحویل گوزن زرد به خوزستان هستند.
مولا با اشاره به وجود سایت‌های گوزن زرد در پارک‌های ملی کرخه و دز، ادامه داد: قرار است تا یک هفته آینده ۲۰ راس گوزن زرد از ایلام به خوزستان منتقل شود که این گوزن‌ها در سایت‌های تکثیر و پرورش دز و کرخه بر اساس ظرفیت سایت‌ها رهاسازی می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: هماهنگی برای انتقال این گونه از سایت‌های ارسنجان فارس و دشت ناز ساری نیز انجام شده؛ اما انتقال از استان مرکزی به دلیل عدم اطمینان از خلوص ژن هنوز قطعی نشده، چرا که این گوزن‌ها در باغ وحش بودند و شرط انتقال، اطمینان از خلوص ژن گوزن است.
مولا اظهار کرد: امسال علوفه زیادی خریداری و آبشخورهای منطقه ترمیم شده و آمادگی برای انتقال گوزن‌های زرد وجود دارد و رهاسازی گوزن‌های زرد حداکثر تا ۲۰ آبان ماه در سایت‌های خوزستان انجام می‌شود.
به گفته وی، یکی از انجمن‌های مردم نهاد نیز آموزش‌هایی برای جوامع محلی، سمن‌ها، شیوخ، دهیاران، بخشداران و مراجع قضایی و امنیتی برگزار کرده تا محیط برای انتقال گوزن آماده شود.
وی افزود: با توجه به اینکه سایت دز از لحاظ ظرفیت زیستگاهی در شرایط مناسب‌تری (به دلیل رودخانه و جنگل دز) برای رهاسازی قرار دارد، تعداد بیشتری گوزن زرد برای این سایت درنظر گرفته خواهد شد و تعداد رهاسازی‌ها در کرخه کمتر است زیرا تعدادی گوزن در آنجا وجود دارد و بنا نداریم تراکم را زیاد بالا ببریم.
مولا اضافه کرد: بعد از بروز بیماری میاز در سایت کرخه که باعث مرگ و میر تعدادی از گوزن‌های زرد شد، اقدامات خوبی از جمله شناسایی کانون‌ها و جداسازی آنها از منطقه در این سایت انجام شده است.
وی همچنین با اشاره به تعیین محدوده‌هایی با حفاظت بیشتر در سایت‌های کرخه و دز، گفت: در حال حاضر از مساحت ۷۰ هکتاری سایت گوزن زرد در پارک ملی کرخه، یک محدوده پنج هکتاری و از مساحت یکصد هکتاری در پارک ملی دز یک محدوده هفت هکتاری تعیین شده که سالم‌ترین مکان‌ها از نظر آب و علوفه است تا بتوان پایش و حفاظت بیشتری انجام داد.
مولا افزود: هدف اول ما رهاسازی در مناطق آزاد و طبیعی پارکل ملی است اما این محدوده‌ها به عنوان یک ذخیره کوچک برای تزریق به مناطق و مطالعات علمی خواهند بود.
وی ادامه داد: در پارک ملی دز نیز محدوده‌هایی برای رهاسازی گوزن در طبیعت آزاد شناسایی شده است، در سال ۱۳۹۹ تعداد هفت راس از گوزن‌های زرد در آنجا رهاسازی شده بود که گزارش‌های خوبی از آنجا داریم.
مولا با اشاره به هزینه‌های سنگین انتقال گونه‌ها اضافه کرد: دارو و ابزار انتقال حیات وحش بسیار کمیاب و گران است که با توجه به شرایط تحریم‌های اقتصادی تهیه آنها بسیار دشوار است.
جنگل‌های گوزن زرد
معاون حفاظت محیط زیست خوزستان در ادامه گفت: در سایت‌های تکثیر و پرورش گوزن زرد سرشماری نداریم و آمار طبق مشاهدات ثبت می‌شود که بر اساس برآوردها تعداد گوزن زرد در سایت دز ۲۰ تا ۲۵ راس و در سایت کرخه حدود ۱۱ راس است.
به گفته وی، گوساله گوزن زرد که اردیبهشت امسال در کرخه متولد شده نیز اکنون در شرایط عالی است.
وی با بیان اینکه طرح احیای گوزن زرد در مناطق مستعد، از چند سال پیش آغاز شده، افزود: این طرح ابتدا در همه مناطق کشور اجرا شد، سپس در سال ۱۳۹۹ این سایت‌ها از ۲۱ به حدود ۹ سایت کاهش یافت که در ارومیه، خوزستان، فارس، ایلام، یزد و کهگیلویه قرار دارند.
مولا با بیان اینکه جنگل‌های دز و کرخه زیستگاه اصلی گوزن زرد هستند، اضافه کرد: تجربه نشان داده و جامعه علمی بین المللی و ملی هم پذیرفته‌اند که گوزن‌های زرد در این مناطق شرایط زندگی و امنیت بیشتری دارند.
وی با تاکید بر تداوم فعالیت‌ها برای احیای گونه گوزن زرد در خوزستان، اظهار کرد: این یک راه طولانی است و نباید بعد از بازنشستگی و یا تغییر مدیران، فعالیت‌ها متوقف شود، مشکل ما در این زمینه فقط پول و تامین هزینه‌ها نیست و مسئولان استانی و محلی نیز باید به اهمیت کار پی ببرند و متقاعد شوند و با محیط زیست همراهی کنند.
بر اساس این گزارش، در شهریور ماه ۱۴۰۱ قرار بود ۲۰ راس گوزن زرد از ایلام به خوزستان منتقل شوند اما به دلیل تامین نشدن اعتبار موردنیاز این برنامه محقق نشد.
پیش از این نیز ۱۷ راس گوزن زرد از ایلام به پارک ملی دز در خوزستان در بهمن ماه ۱۳۹۸ منتقل شده بود.
تا نیم قرن پیش تصور می‌شد نسل گوزن زرد در دنیا، برای همیشه منقرض شده است.اما حدود ۵۰ سال پیش چهار راس گوزن زرد در دز و کرخه مشاهده شده و برای تکثیر بهتر در مناطق مختلف ایران پراکنده شدند.
گوزن زرد ایرانی طبق فهرست ارایه شده از طرف اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (که به فهرست سرخ معروف است)، در رده EN قرار دارد و در معرض خطر محسوب می‌شود.
جنگل‌های کرخه و دز زیستگاه اصلی گوزن زرد به شمار می‌آیند. پارک ملی کرخه در حوزه شهرستان شوش و پارک ملی دز در حوزه جغرافیایی دزفول و شوشتر قرار دارد.