«اوآنا» (OANA) نام اختصاری و مخفف The Organization of Asia-Pacific News Agencies است در ۲۲ دسامبر سال ۱۹۶۱ میلادی (۱ دی ۱۳۴۰) با هدف تسهیل اطلاع رسانی میان کشورهای این منطقه با حمایت سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد(یونسکو) تاسیس شد.
در حال حاضر ۴۳ خبرگزاری از ۳۵ کشور منطقه آسیا و اقیانوس آرام در اوآنا عضویت دارند.
سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی از اعضای با سابقه این تشکیلات است و یک دوره سه ساله (۱۹۹۷-۲۰۰۰) (۱۳۷۶-۱۳۷۹) ریاست آن را بر عهده داشته است و پس از آن نیز تا سال ۲۰۱۶ (۱۳۹۵) نایب رئیس این سازمان بوده و اکنون عضو کمیته اجرایی اوآنا است.
بر اساس هفدهمین مصوبه مجمع عمومی اوآنا در آبان ۱۳۹۸ (۲۰۱۹ میلادی) در سئول، ترکیب هیات اجرایی این سازمان متشکل از ۱۳ عضو به قرار زیر است:
ریاست اوآنا طی سال های اخیر یونهاپ (کره جنوبی) بوده است و نایب رئیسان عبارتند از آذرتاج (جمهوری آذربایجان)، تاس (روسیه)، شین هوا (چین) و آناتولی (ترکیه).
اعضای عادی هیات اجرایی نیز عبارتند از: ایرنا (ایران)، ای. ای. پی (استرالیا)، برناما (مالزی)، کیودو (ژاپن)، ان. ان. ای (لبنان)، بی. ان. ای(بحرین)، وی. ان. ای (ویتنام) و مونتسامه (مغولستان).
همچنین اعضای کمیته فنی اوآنا مصوب هفدهمین مجمع عمومی باکو عبارتند از: آنتارا (اندونزی)، تاس (روسیه)، کازینفرم (قزاقستان)، کونا (کویت)، مهر(ایران)، آذرتاج (جمهوری آذربایجان)، پی تی آی(هند) و پی پی آی(پاکستان).
اعضای کنونی کمیته اخلاقی اوآنا که در هفدهمین مجمع عمومی در باکو تعیین شد، عبارتند از آذرتاج ( جمهوری آذربایجان)، ای. پی. پی(استرالیا)، وام (امارات متحده عربی) و کیودو (ژاپن).
تشکیلات چهارگانه اوآنا
سازمان خبرگزاری های آسیا – اقیانوس آرام دارای تشکیلاتی شامل مجمع عمومی، هیات اجرایی و کمیته های فنی خبری و اخلاقی است که در ادامه به تفصیل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
الف. مجمع عمومی
مجمع عمومی هر سه سال یک بار در یکی از کشورهای عضو برگزار می شود و خبرگزاری کشور میزبان به مدت سه سال ریاست دوره ای اوآنا را بر عهده می گیرد. هفدهمین مجمع عمومی اوآنا در آبان ۱۳۹۸ (۲۰۱۹ میلادی) در سئول برگزار شد و ریاست دوره ای آن از جمهوری آذربایجان به کره جنوبی منتقل شد و اینک نوبت به تهران رسیده است.
این اجلاس در سطح بالاترین مقام هر خبرگزاری عضو برگزار می شود و درباره مسائل زیربنایی، ارتقای سطح فعالیت اعضا، سیاستگذاری های کلان، بررسی، اصلاح و تصویب مصوبات هیات اجرایی و گروه فنی و خبری، ارجاع پیشنهادها و پیگیری کارهای اجرایی به هیات اجرایی و درباره اعضای جدید اظهار نظر و تصمیم گیری می کند.
در هر اجلاس مجمع عمومی علاوه بر شرکت اعضا، شماری از سازمان های بین المللی، منطقه ای و نهادهای غیردولتی رسانه ای به عنوان میهمان و ناظر شرکت می کنند.
مجمع عمومی دارای یک رئیس و چهار نایب رئیس و یک دبیر کل است که دبیر کلی اجلاس نیز به خبرگزاری میزبان واگذار می شود.
رئیس دوره ای مجمع عمومی در اختیار کشور میزبان است اما نواب رئیس بر اساس رای اعضای مجمع انتخاب می شوند. پیش از برگزاری هر نشست مجمع عمومی هیات اجرایی و گروه فنی و خبری به منظور پیگیری آخرین مصوبات نشست های قبلی جهت ارائه به مجمع عمومی تشکیل می شود.
ب. هیات اجرایی و کمیته فنی و خبری
هیات اجرایی و کمیته فنی و خبری اوآنا به عنوان بازوی کارشناسی مجمع عمومی عمل می کنند.
این دو بخش کارشناسی هر سال در یکی از کشورهای عضو نشست برگزار می کنند تا با بررسی تحولات یک سال گذشته در اوآنا مصوبات مجمع عمومی و مصوبات نشست سال گذشته خود را پیگیری کرده و به ارائه راهکارهای جدید برای پیشرد امور این سازمان منطقه ای بپردازند.
این دو نشست به طور همزمان و موازی برگزار می شوند و مسئولان خبری، فنی و بین المللی خبرگزاری های عضو شرکت می کنند. البته ممکن است بنابر ضرورت کمیته فنی به طور جداگانه نیز نشست برگزار کند.
اعضای هیات اجرایی از ۱۳ خبرگزاری عضو شامل پنج خبرگزاری هیات رئیسه (رئیس دوره ای و ۴ نایب رئیس) و ۸ خبرگزاری دیگر تشکیل می شود.
اعضای گروه فنی متشکل از خبرگزاری های عضو هیات اجرایی و سه کشور دیگر است که از سوی مجمع عمومی برای مدت سه سال انتخاب می شوند.
کمیته اخلاقی نیز که در سال ۱۳۹۲ تشکیل شده است در حال حاضر چهار عضو دارد.
سابقه برگزاری مجمع عمومی اوآنا؛
۱۹۶۱ نخستین نشست مجمع عمومی اوآنا در بانکوک – تایلند
۱۹۶۷ دومین نشست مجمع عمومی اوآنا توکیو- ژاپن
۱۹۷۰ سومین مجمع عمومی توکیو – ژاپن
۱۹۷۹ چهارمین نشست مجمع عمومی جاکارتا- اندونزی
۱۹۸۱ پنجمین نشست مجمع عمومی کوالالامپور- مالزی
۱۹۸۵ ششمین نشست مجمع عمومی دهلی نو- هند
۱۹۸۸ هفتمین نشست مجمع عمومی جاکارتا- اندونزی
۱۹۹۱ هشتمین نشست مجمع عمومی توکیو – ژاپن
۱۹۹۴ نهمین نشست مجمع عمومی پکن – چین
۱۹۹۷ دهمین نشست مجمع عمومی تهران- ایران (ایرنا)
۲۰۰۰ یازدهمین نشست مجمع عمومی مسکو- روسیه
۲۰۰۴ دوازدهمین نشست مجمع عمومی کوالالامپور- مالزی
۲۰۰۷ سیزدهمین نشست مجمع عمومی جاکارتا- اندونزی
۲۰۱۰ چهاردهمین نشست مجمع عمومی استانبول- ترکیه
۲۰۱۳ پانزدهمین نشست مجمع عمومی اوآنا مسکو- روسیه
۲۰۱۶ شانزدهمین مجمع عمومی اوآنا باکو - جمهوری آذربایجان
۲۰۱۹ هفدهمین مجمع عمومی اوآنا سئول – کره جنوبی
سابقه نشست های هیات اجرایی اوآنا؛
۱۹۸۱ اولین نشست هیات اجرایی اوآنا کوالالامپور-مالزی
۱۹۸۲ دومین نشست هیات اجرایی اوآنا سئول –کره جنوبی
۱۹۸۳ سومین نشست هیات اجرایی اوآنا توکیو – ژاپن
۱۹۸۵ پنجمین نشست هیات اجرایی اوآنا تهران – ایران (ایرنا)
۱۹۸۶ ششمین نشست هیات اجرایی اوآنا کوالالامپور- مالزی
۱۹۸۷ هفتمین نشست هیات اجرایی اوآنا اولان باتور- مغولستان
۱۹۸۸ هشتمین ونهمین نشست هیات اجرایی جاکارتا –اندونزی
۱۹۸۹ دهمین نشست هیات اجرایی اوآنا هانوی – ویتنام
۱۹۹۰ یازدهمین نشست هیات اجرایی اوآنا کوالالامپور –مالزی
۱۹۹۱ دوازدهمین نشست هیات اجرایی توکیو- ژاپن
۱۹۹۲ سیزدهمین نشست هیات اجرایی اوآنا مسکو- روسیه
۱۹۹۳ چهاردهمین نشست هیات اجرایی اوآنا سئول –کره جنوبی
۱۹۹۴ پانزدهمین نشست هیات اجرایی اوآنا پکن – چین
۱۹۹۵ شانزدهمین نشست هیات اجرایی اوآنا سئول –کره جنوبی
۱۹۹۶ هفدهمین نشست هیات اجرایی اوآنا کوالالامپور- مالزی
۱۹۹۷ هیجدهمین نشست هیات اجرایی اوآنا تهران – ایران (همزمان با برگزاری دهمین مجمع عمومی)
۱۹۹۸ نوزدهمین نشست هیات اجرایی اوآنا توکیو – ژاپن
۱۹۹۹ بیستمین نشست هیات اجرایی اوآنا هانوی- ویتنام
۲۰۰۰ بیست ویکمین نشست هیات اجرایی اوآنا مسکو- روسیه
۲۰۰۱ نشست فوق العاده هیات اجرایی اوآنا کویت –کویت
۲۰۰۱ بیست ودومین نشست هیات اجرایی اوآنا بانکوک – تایلند
۲۰۰۲ بیست وسومین نشست هیات اجرایی اوآنا آلماتی- قزاقستان
۲۰۰۳ بیست وچهارمین نشست هیات اجرایی اوآنا استانبول – ترکیه
۲۰۰۴ بیست و پنجمین و بیست وششمین نشست هیات اجرایی اوآنا کوالالامپور- مالزی
۲۰۰۵ بیست و هفتمین نشست هیات اجرایی اوآنا هانوی – ویتنام
۲۰۰۶ بیست وهشتمین نشست هیات اجرایی تهران –ایران (ایرنا)
۲۰۰۷ بیست و نهمین نشست هیات اجرایی و فنی جاکارتا- اندونزی
۲۰۰۸ سی امین نشست هیات اجرایی اوآنا باکو – جمهوری آذربایجان
۲۰۰۹ سی و یکمین نشست هیات اجرایی اوآنا تهران –ایران (خبرگزاری مهر)
۲۰۱۰ همایش فوق العاده روسای اوآنا سئول –کره جنوبی
۲۰۱۰ سی و دومین نشست هیات اجرایی اوآنا استانبول – ترکیه
۲۰۱۱ مراسم پنجاهمین سالگرد تاسیس اوآنا در بانکوک – تایلند
۲۰۱۱ سی وسومین نشست هیات اجرایی اوآنا اولان باتور- مغولستان
۲۰۱۲ سی و چهارمین نشست هیات اجرایی اوآنا توکیو – ژاپن
۲۰۱۳ سی و پنجمین و سی و ششمین نشست هیات اجرایی اوآنا مسکو – روسیه
۲۰۱۴ سی وهفتمین نشست هیات اجرایی اوآنا منامه - بحرین
۲۰۱۵ سی و هشتمین نشست هیات اجرایی اوآنا کوالالامپور-مالزی
۲۰۱۵ سی ونهمین نشست هیات اجرایی اوآنا سئول –کره جنوبی
۲۰۱۶ چهلمین و چهل ویکمین کمیته اجرایی اوآنا باکو - جمهوری آذربایجان
۲۰۱۷ چهل ودومین نشست هیات اجرایی اوآنا بیروت - لبنان (قرار بود در بحرین برگزار شود)
۲۰۱۸: چهل و سومین نشست هیات اجرایی اوآنا تهران- ایران
۲۰۱۹: چهل و چهارمین نشست هیات اجرایی اوآنا هانوی- ویتنام
۲۰۱۹: چهل و پنجمین و چهل و ششمین نشست هیات اجرایی اوآنا سئول- کره جنوبی
۲۰۲۰: چهل و هفتمین نشست هیات اجرایی اوآنا (به دلیل شیوع بیماری پاندمی به طور مکاتبه ای توسط سئول)
۲۰۲۱: چهل وهشتمین نشست هیات اجرایی اوآنا (به دلیل شیوع بیماری پاندمی به طور مکاتبه ای توسط سئول)
میزان حق عضویت و شمار اعضا
میزان حق عضویت یک هزار دلار آمریکا است. ایرنا حق عضویت خود را در سال های گذشته به صورت منظم پرداخت کرده و حق عضویت سال ۲۰۱۹ نیز پرداخت شده است.
افزون بر خبرگزاری های مزبور خبرگزاری وفا- فلسطین نیز عضو ناظر سازمان خبرگزاری های آسیا و اقیانوس آرام (اوآنا) است.
لازم به ذکر است که خبرگزاری های مهر و فارس در نشست هیات اجرایی اوآنا که در ۲۰۰۹ (آبان) ۱۳۸۵ توسط ایرنا برگزار شد، درخواست عضویت دادند و در مجمع عمومی اندونزی و هیات اجرایی باکو به ترتیب عضویت ناظر و عضویت قطعی آنان با حمایت ایرنا به تصویب رسید.
ایران تنها کشوری است که سه خبرگزاری از آن در سازمان اوآنا عضو هستند.
دکتر سیدضیا هاشمی مدیرعامل سابق ایرنا درخواست نامزدی ایرنا برای ریاست دوره‌ای اوآنا در دوره ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۵ را همزمان با چهل و سومین نشست هیأت اجرایی این سازمان، شهریور ۹۷ در تهران، ارائه داد که با استقبال حاضران در نشست تهران مواجه شد.
اعضای سازمان خبرگزاری‌های آسیا و اقیانوسیه (اوآنا) در نشست هفدهمین مجمع عمومی این اتحادیه در سئول پایتخت کره‌جنوبی با رای مثبت خود نامزدی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) را برای ریاست دوره آتی این سازمان به تصویب رساندند.