به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، جنگ روسیه و اوکراین، بحران یا به تعبیری بهتر، به استخوانی در گلوی غرب تبدیل شده است. حامیان دولت کی‌یف، زمانی که ولودیمیر زلنسکی را در برابر ولادیمیر پوتین، قرار می‌دادند؛ تصوری از عمق بحرانی که دامن غرب را می‌گرفت، نداشتند. اکنون پس از هفت ماه از آغاز این جنگ، غرب و آمریکا، تصمیم گرفته است مسئولیت خود را در قبال فجایع روی داده در اوکراین، فرافکنی کرده و این میان بهانه‌ای تازه برای اعمال سیاست کهنه تحریمی خود علیه ایران، پیدا کند.
داستان از کجا شروع شد و غرب مدعی چیست؟
برای آگاهی از انگیزه و سناریو اتهام‌زنی‌های اخیر مقامات اروپایی و آمریکایی به جمهوری اسلامی ایران باید به تابستان سال جاری برگردیم. ۲۰ تیرماه سال جاری «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا با انتشار تصاویری، مدعی می‌شود که نظامیان روسیه در یکی از پایگاه های سپاه پاسداران در شهر کاشان در حال خرید پهپادهای شاهد ایران هستند و این درحالی است که تصاویر منتشر شده مربوط به مسابقات نظامی پهپادی ۲۰۲۲ است که به گفته سردار «علی بلالی» سخنگوی این مسابقات، این تمرین‌های پهپادی با حضور کشورهایی چون بلاروس و ارمنستان برگزار شده است.
در ادامه داستان و اواسط تابستان، رسانه‌های آمریکا از تحویل پهپادهای مهاجر و شاهد ایران به روسیه خبر می‌دهند اما همزمان تاکید هم می‌کنند که استفاده از این پرنده‌های پروازی با مشکلات فنی مواجه شده است!
و این بسترسازی‌های برای ادامه سناریو در حالی است که یک رسانه عبری همزمان با این ادعاها، از ارسال سامانه پیشرفته ضدپهپادی ساخت یک شرکت رژیم صهیونیستی به اوکراین خبر می‌دهد. اوکراین از همان ابتدای جنگ به صورت رسمی و علنی اعلام کرده بود که از پهپادهای «بیرق‌دار» استفاده می‌کند و این پرنده‌های ساخت ترکیه به اصلی‌ترین پرنده‌های نظامی مورد استفاده در این جنگ تبدیل شده است که هر کدام از آن‌ها برای اوکراین جنگ زده نزدیک به ۲ میلیون دلار تمام می‌شود!
۲۲مهرماه ارتش اوکراین در بیانیه‌ای مدعی می‌شود که نخستین پهپاد ساخت ایران را در نبرد ساقط کرده است و وقتی درباره مدارک اثبات کننده این ادعا در این بیانیه جستجو می‌کنیم؛ «عدم تطابق شماره سریال این پهپاد با شماره‌های شناخته شده تسلیحات روسیه»، به عنوان تنها مدرک و سند ارائه شده در درستی این ادعا را می‌یابیم. سناریو به نقطه عطف خود نزدیک و غرب مدعی می‌شود، پهپادهای کامیکازه روسیه همان شاهد ۱۳۶ ایرانی است که مسکو آن‌ها را ژرانیوم۲ نامیده است!
۲۷ مهر ارتش اوکراین از اسقاط ۲۲۰ پرنده پروازی ایرانی در یک ماه گذشته خبر می‌دهد و رسانه‌های بین‌المللی مدام گزارش‌هایی از قصد تهران برای فروش بیشتر پهپاد و حتی موشک به روسیه سخن می‌گویند اما برای این نیت‌خوانی‌ها هم هیچ مدرکی در کار نیست. عدم انتشار مدرک اما سبب نمی‌شود که تروییکای اروپا درخواست نشست غیرعلنی شورای امنیت ملی را ندهند.
«بن والاس»، وزیر دفاع بریتانیا، تکذیب فروش پهپاد به روسیه، از سوی ایران را، تکذیب می‌کند و مدعی وجود مدارک متقن درباره این استفاده می‌شود! دیگر وزرای خارجی تروییکا هم ادعاهای مشابهی دارند و ۲۸ مهرماه نشست غیرعلنی شورای امنیت برگزار می‌شود.
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره جزییات این نشست می‌گوید: «ما نگرانی جدی‌مان را درباره دست یافتن روسیه به این پهپادها از ایران که نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است، بیان کردیم. ما در استفاده از تحریم‌ها و دیگر ابزارهای مناسبمان علیه تمامی کسانی که در این انتقالات دست دارند، تردید نخواهیم کرد».
انگلیس، فرانسه و آلمان ۲۹ هم مهرماه در نامه‌ای به سازمان ملل، خواستار رسیدگی به موضوع فروش پهپاد از سوی ایران به روسیه شده و ادعا می‌کنند این اقدام ناقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت است.
واکنش ایران به ادعاهای غرب
ایران ارسال پرنده‌های هدایت‌پذیر از دور خود را به منظور استفاده در جنگ اوکراین، قویا و مکررا رد کرده و از طرف‌های غربی خواسته است اگر در این زمینه مدرکی وجود دارد ارائه دهند.
صداقت و حسن‌نیت از این بالاتر که «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه از آمادگی جمهوری اسلامی برای بررسی ادعای فروش پهپاد در جلسه مشترک با اوکراین خبر دهد و بار دیگر تاکید کند که ایران هیچ سلاح و پهپادی برای به کارگیری در جنگ با اوکراین به روسیه نداده و نخواهد داد.
امیرعبداللهیان، پس از ادعاهای مقامات غرب،۲۷ مهرماه در گفت‌وگو با گردان گرلیچ رادمن، وزیر امور خارجه و اروپای کرواسی، تصریح کرد: «اگر سندی درمورد استفاده از پهپادهای ایرانی در جنگ اوکراین وجود دارد، ارائه کنند».
وزیر امورخارجه ایران، در هفته های گذشته، چه در گفت‌وگوهای تلفنی با مقامات و همتایان خارجی خود از جمله «جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و چه در سفرهای دیپلماتیک خود، بارها و به بیان‌های مختلف تصریح کرده است: «ایران هیچ‌گونه تسلیحاتی به روسیه برای استفاده در جنگ علیه اوکراین ارسال نکرده و نخواهد کرد، چرا که معتقد به راه‌حل این بحران سیاسی است و هرگونه حمایت تسلیحاتی از طرفین، فرصت صلح را به تأخیر می‌اندازد».
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امورخارجه هم در همه نشست‌های خبری هفته‌های گذشته تصریح کرده است: «ایران بارها اعلام کرده که یک طرف جنگ بین روسیه و اوکراین نیست. ایران هیچ سلاحی را برای هیچ کدام از طرفین جنگ صادر نکرده است. همانطور که بارها گفته‌ایم سیاست خارجی ایران مبتنی بر مخالفت با جنگ است و در خصوص جنگ در اوکراین نیز ما مخالف جنگ هستیم و متناسب با ظرفیت‌های خود تلاش کرده و می‌کنیم که رویکرد نظامی در این زمینه خاتمه پیدا کند».
امیرعبداللهیان روز چهارشنبه و در دیدار با همتای بلاروسی خود ضمن هشدار به غرب درباره هرگونه اقدام غیرسازنده علیه ایران؛ خاطرنشان کرد: برای ما کاملا روشن است که رهبران چند کشور محدود در اتحادیه اروپا، نگاه‌های افراطی و شتاب زده‌ای درباره تحولات منطقه و بین الملل دارند و بخش بزرگی از این اتحادیه د مسیر عقلانیت عمل می‌کنند.
شاهدی نیست، هرچه هست ادعاست
روسیه از اواسط مهرماه و پس از انفجار یکی از استراتژیک‌ترین پل‌های خود توسط اوکراین، حملات هوایی خود علیه کی‌یف را شدت بخشید، بمباران شهرهای اوکراین، انتقادهای بی‌شماری علیه غرب به عنوان حامیان کی‌یف برانگیخت، پس لازم بود جهت افکار عمومی تغییر کرده و مسئولیت اروپا و آمریکا در بحران به وجود آمده، فرافکنی شود و گزینه همیشه دسترس در این گونه موارد هم، پیش کشیدن بهانه‌ای تازه علیه دیگر کشورها، به ویژه ایران بود، که این بار هم تکرار شد.
اتهامات پهپادی علیه جمهوری اسلامی، بیش و پیش از آنکه برپایه مدرکی استوار باشد، جنگی سیاسی-روانی است که در چند جبهه مختلف آغاز شده و هرزگاهی شدت می‌یابد.
پیش کشیدن قطعنامه ۲۲۳۱ و ادعای نقض آن از سوی ایران، به دلیل حساسیت جامعه جهانی به این قطعنامه به عنوان ضامن اجرایی توافق هسته‌ای ۲۰۱۵، هم در این راستا قابل ارزیابی است. تروییکای اروپا و آمریکا در حالی نگران نقض این قطعنامه هستند که کاخ سفید، سال ۲۰۱۸ برجام را نقض و از آن خارج شد و اروپا هم هرگز به تعهدات خود در این سند عمل نکرد. ادعای نقض قطعنامه ۲۲۳۱ هم نخستین بار نیست که از سوی غرب ابزار بهانه‌جویی قرار می‌گیرد و پیش از این هم با هر آزمایش موشکی جمهوری اسلامی این قطعنامه یکبار به تیتر نخست گزارش‌های رسانه‌های خارجی تبدیل می‌شد.
با این همه، برای هیچکدام از این ادعاها از حضور پهپادهای شاهد ایرانی در جنگ اوکراین تا نقض قطعنامه ۲۲۳۱ هیچ سندی و مدرکی در دسترس نیست و هرچه هست در حد ادعاست. جمهوری اسلامی بارها و بارها، از همان روزهای آغازین جنگ، ضمن اعلام بی‌طرفی، تنها گزینه حل بحران را گفت‌وگوی دو جانبه مسکو-کی‌یف، بدون دخالت‌های فرامنطقه‌ای دانست و از آمادگی خود برای میانجیگری از طریق مسیرهای دیپلماتیک تاکید کرد.
هدف از سناریو جدید چیست؟
هفت ماه از آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین گذشته است، نبردی فرسایشی که بیشتر زیرساخت‌های اوکراین را به نابودی کشانده و هزاران کشته و میلیون‌ها آواره برجای گذاشته است. «ولودیمیر زلنسکی» رئیس‌جمهور اوکراین که در آغاز جنگ، به امید و وعده اروپا و آمریکا، در میدان نبرد رجزخوان قابلی شده بود، اکنون توان ادامه این رجزخوانی‌ها را ندارد و طبیعی است که به دنبال بهانه‌های جدید برای فرافکنی مسئولیت خود در این جنگ را داشته باشد. پس دَم به دَم ادعاهای کاخ سفید می‌دهد و هر روز اتهام تازه‌ای علیه ایران رو می‌کند.
اروپا و آمریکا هم پس از به بن‌بست کشاندن مذاکرات به دنبال بهانه‌های جدید برای تحریم ایران هستند که بخشی از آن را سناریو پهپادی یافته‌اند. بهانه جدید تحریم، این‌بار پهپاد است و تروییکای اروپا سردار «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران را به همراه «سید حجت‌الله قریشی» مسئول تامین و تحقیقات و «سعید آقاجانی» فرمانده واحد پهپادی سپاه پاسداران نیز صنایع هوایی شاهد را تحریم کرده است.
فشار به ایران «بِای نَحو کان» سیاست نامحسوس دولت آمریکاست، سیاستی که دونالد ترامپ آن را محسوس و شفاف اعلام می‌کرد اما جو بایدن در پوسته‌ای رنگین و نامحسوس آن را پیش می‌برد. بر همین اساس، بخشی از داستان پهپهاد هم در پی فرار از مسئولیت نابودی اوکراین و بخشی دیگر هم فشار مضاعف بر جمهوری اسلامی ایران تفسیر می‌شود.