به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، یکی از مشکلات اصلی فعالان و شرکت های حوزه دانش بنیان بحث واردات محصولات مشابه تولیدات این شرکت ها است. موضوعی مهم با ابعادی پیچیده که از زبان رییس هیات مدیره یک شرکت دانش بنیان به بررسی آن می پردازیم.
حسین شاهسوارانی، کاهش عمدی قیمت محصولات وارداتی برای ناتوان کردن محصولات ایرانی برای کسب بازارهای داخلی را مطرح می کند و می گوید: این کار در واقع شرکت های دانش بنیان را خلع سلاح می کند. واردکنندگان برای اینکه تولیدکنندگان ایرانی پانگیرند و محصولات آنها نتوانند جایی در بازار برای خود داشته باشند، قیمت محصول وارداتی را پایین می‌آورند تا محصول ایرانی مشتری‌های خود را از دست بدهد و عرصه را به آنها واگذار کند.
وی به تجربه زندگی خود در کشور ژاپن اشاره می کند و می افزاید: یازده سال در ژاپن زندگی و تحصیل کردم. شرکت‌های ژاپنی با یکدیگر بازار را آنالیز و رقابت می کنند و بخش هایی از بازار را هر کدام در اختیار می گیرند و دولت هم از هر کدام به نوعی حمایت می کند.
شاهسوارانی می گوید: آنجا هم مکان هایی مانند پارک‌های علم و فناوری ما برای شرکت‌های دانش بنیان وجود دارد که در آنجا امکاناتی را برای آنها فراهم می کنند که بتوانند رشد کنند. این شرکت ها با توجه به تخصصی که دارند، به وزارت‌خانه های مربوطه مشورت می دهند و هیچ نقش دولتی هم ندارند.
رییس هیات مدیره این شرکت دانش بنیان در ادامه اظهار داشت: در ایران هم می شود این کار را انجام داد؛ در واقع شورای های مشورتی که آنچنان هم مسوولیتی نداشته باشند باید تشکیل شود و نظرات خود را به دولت انتقال دهند چرا که این گونه تعاملات موجب می‌شود که به تدریج سیاست گذاری‌ها شکل بگیرد و وضعیت بهبود پیدا کند.
وی برخی مشکلات مشترک شرکت‌های دانش بنیان را برشمرد و افزود: با توجه به اینکه شرکت‌های دانش بنیان از نظر تخصص با یکدیگر متفاوت هستند و نمی توانند همپوشانی داشته باشند اما بعضی از دغدغه‌های مشترک آنها تامین مواد اولیه، جلوگیری از واردات، تسهیل مجوزهای کسب و کار و بیمه کارمندان است که نیاز دارند تسهیلاتی برای آنها در نظرگرفته شود.
خرید محصولات ایرانی از سوی دولتی‌ها در حد شعار مانده است
شاهسوارانی با بیان اینکه شاید بخشی از نیازهای شرکت‌های دانش بنیان مادی باشد اما همه نیاز آنها مادی نیست، اظهار داشت: آنها نیاز به حمایت‌های معنوی هم دارند، این که راحت تر مجوزها داده شود و محصولات آنها را دولتی‌ها خریداری کنند. همچنین اینکه تسهیلات بانکی راحت تر و با تنفس بیشتر در اختیار این شرکت ها گذاشته شود.
این عضو هیات مدیره شرکت دانش بنیان ادامه داد: در حد شعار گفته شده که دولتی‌ها محصولات دانش بنیان داخلی را خریداری کنند اما دولتی‌ها یک تا دوسال بعد پول محصول خریداری شده را می‌دهند یعنی زمانی که ارزش پول با توجه به تورم و نوسانات قیمت نصف شده است و عملا شرکت دانش بنیانی که خصوصی است، با این نسیه پرداخت شدن‌ها، توان و نقدینگی خود را از دست می دهد.
وی با تاکید بر اینکه باید به دانش بنیان ها اعتماد شود تا بتوانند مشکلات کشور را حل کنند، افزود: درختی را که می کارند در کنار آن یک قیّم می گذارند که این درخت بتواند رشد کند و بزرگ شود تا به مرحله میوه دادن برسد؛ بنابراین شرکت‌های دانش بنیان هم نیاز به حمایت دارند تا محصولات آنها به ثمر بنشیند.
بروکراسی اداری شرکت‌های دانش‌بنیان را به زانو درآورده است
رییس هیات مدیره این شرکت دانش بنیان یکی دیگر از مشکلات شرکت های دانش بنیان را بروکراسی‌های اداری و مشکلات گرفتن مجوزها عنوان کرد و گفت: برخلاف سخنرانی‌های زیبا و شعارهایی که داده می شود، برای گرفتن مجوزها دچار مشکل هستیم. مدیران بالادستی دستورات لازم را می دهند اما به مدیران میانی که می رسد با مشکلات و سنگ‌اندازی های زیادی روبه‌رو می‌شویم.
شاهسوارانی افزود: با توجه به اینکه از «دولت الکترونیک» و الکترونیکی شدن فعالیت ها گفته می شود اما باز هم دادن مجوزها مدت‌ها طول می کشد که این طولانی شدن ها و مانع تراشی‌ها سبب ناامیدشدن افراد برای گرفتن مجوز می شود. از طرف دیگر موجب بالارفتن هزینه های تولید می شود و در نتیجه این افزایش قیمت نمی توانیم حتی در بازارهای داخلی با محصولات خارجی رقابت کنیم.
دانش‌بنیان نماها، معضل شرکت‌های دانش‌بنیان
رییس هیات مدیره این شرکت دانش بنیان در ادامه یکی دیگر از معضلات شرکت های دانش بنیان را دانش بنیان نماها عنوان کرد و گفت: باید جلوی فعالیت این شرکت های دانش‌بنیان نماها را گرفت. بعضی از شرکت‌ها هستند که محصولی را وارد و با بسته بندی مجدد به اسم محصول دانش بنیان به بازار عرضه می کنند وقتی این اتفاق می‌افتد دیگر شرکت‌های دانش بنیان واقعی نمی توانند با آنها رقابت کنند.
شاهسوارانی درباره عملکرد پارک های علم و فناوری هم گفت: نیت تشکیل پارک‌های علم و فناوری خوب بود اما آنها هم عملا درگیر یکسری بروکراسی ها شده‌اند. باید سیاست‌های پارک‌های علم و فناوری هر چند وقت یکبار به‌روز شود. شرایطی را ایجاد کنند که دانشجویان جذب شرکت‌ها شده و با صنعت آشنا شوند.
تحصیلات بالای دانشگاهی سطح توقع شغلی را بالا می‌برد
این فعال دانش‌بنیان گریزی هم به بازار اشتغال تحصیلکردگان دانشگاهی زد و گفت: نیازی نیست که دانشجویان حتما کارشناسی ارشد و دکترا بخوانند چرا که این مدرک در آینده برای آنها و خانواده‌هایشان نارضایتی هایی ایجاد می کند. آنها از دولت توقع شغل خوب و شسته و رفته دارند، فرد تحصیلکرده می‌گوید که من دکترا دارم اما بیکار هستم در صورتی که این فرد به جای اینکه مدرک بگیرد، باید به دنبال کسب مهارت می رفت و فناور و کارشناس فناور می شد. در کشور ما متاسفانه ابتدا دنبال مدرک می روند و بعد از آن خواهان شغل مناسب هستند.
شاهسوارانی با بیان اینکه بسیاری از کارهای فنی نیاز به سواد بالا ندارد و فن و تخصص مهم است، گفت: برای بیشتر حرفه‌ها مدرک کارشناسی یا کارشناسی ارشد کافی است و خواندن دکترا صرفا باید برای افرادی باشد که علاقه به تحقیقات پژوهشی دانشگاهی دارند.
رییس هیات مدیره شرکت دانش بنیان گفت: در برخی رشته ها شاید به خواندن دکترا نیاز باشد اما با این شدتی که دانشگاه‌های ما برای گرفتن دانشجوی دکترا رقابت می کنند، با موجی از صاحبان مدرک دکترا روبه‌رو می شویم که شغل ندارند و این مساله در آینده موجی از نارضایتی را به وجود می آورد. در حالی که ما هنوز نتوانستیم در تربیت فناور نقش داشته باشیم.
وی با بیان اینکه نتوانستیم فناور تربیت کنیم، گفت: به عنوان یک استاد دانشگاه یکی از نقدهایی که به من می شود این است که چرا دانشجویان شما بعد از فارغ التحصیل شدن کاری بلد نیستند؟ اما این مساله متوجه استاد نیست؛ در واقع واحدهای عملی رشته های دانشگاهی و امکانات آزمایشگاهی کم است. به همین خاطر نمی توانیم یک فناور خوب و به‌روز، تربیت کنیم.
شاهسوارانی افزود: دانشجویان ما که به خارج می روند، از نظر علوم پایه، ریاضی و فیزیک بسیار سرآمد هستند و در خارج از کشور امکانات عملی را برای آنها فراهم می کنند یعنی در کشور خودمان مباحث پایه ای را یاد گرفتند و در آنجا امکانات عملی برای آنها فراهم می شود؛ بنابراین شرایطی ایجاد می شود که تشویق می شوند بمانند در حالی که ما می توانیم با فراهم کردن همین امکانات آنها را در کشور نگه داریم و از مهاجرت آنها جلوگیری کنیم تا دردی از کشور دوا کنند.
رییس هیات مدیریت شرکت دانش بنیان گفت: این که افتخار می کنیم که فلان متخصص ایرانی در ناسا است یا فلان دکتر در فلان کشور، ایرانی است، چه سودی برای کشور دارد. سود آن متخصص و نخبه ایرانی را کشورهای دیگر می برند در حالی که ما می توانیم با تشویق و فراهم کردن محیط کار مناسب برای آنها از مهاجرتشان جلوگیری کنیم. چرا که دانشجویان و نخبگان ما برای ماندن و کار کردن نیاز به امکانات دارند چرا که عملا با تجربه ای که در خارج از کشور دارم هرجای دنیا که باشد شرایط کار یکی است بنابراین اگر امکانات باشد این افراد در کشور خودمان خواهند ماند و به کشور خود خدمت خواهند کرد.
شاهسوارانی رییس هیات مدیره شرکت دانش بنیان حکیمان افق پارس است که مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی است. این شرکت توانست در دوره کرونا محصول «سواب داکرون فلاک نمونه‌گیری ویروسی کووید ۱۹» را تولید و به مرحله تجاری سازی برساند و همچنین ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ CE اﺗﺤﺎﺩﻳﻪ اﺭﻭﭘﺎ را نیز اخذ کند. اﻳﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ تولید ﺭﻭﺯاﻧﻪ ۷۵ هزار ﻋﺪﺩ سواب ﺑﻴﺶ اﺯ نیمی اﺯ ﻧﻴﺎﺯ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺭا ﺗﺎﻣﻴﻦ کرده است.
محصولی که موفق به اخذ این نشان شود، می‌تواند در تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا بدون محدودیت برای فروش، به بازار عرضه شود. علاوه بر کشورهای اروپایی بسیاری از کشورهای همسایه ایران و حاشیه خلیج فارس نیز داشتن نشان CE را به عنوان شرط پذیرفتن کالاها جهت واردات اعلام کرده‌اند.
نشان CE مخفف عبارت انگلیسی European Community است و نشان از انطباق محصول تولیدی با قوانین و مشخصات تعریف شده در اتحادیه اروپا دارد؛ محصولاتی نشان CE را کسب می‌کنند که مطابق با استانداردهای اتحادیه اروپا برای بهداشت، ایمنی و حفاظت از محیط زیست باشند.