به گزارش ایرنا، متعاقب تولید بالای زباله، زباله گردی بروز پیدا می‌کند یک آسیب اجتماعی نوین که در پی تولید بیش از حد زباله پدید می‌آید، در ابتدا این پدیده با هدف پیدا کردن اشیای قابل استفاده یا جمع‌آوری ته مانده غذا برای قشر آسیب پذیری از جامعه صورت می‌گرفت اما امروزه با اجرای طرح‌های بازیافت و تغییر مدیریت شهری به عنوان یک شغل نیز مورد استقبال برخی از افراد قرار گرفته است.
نکته قابل توجه که کارشناسان شهری بر آن تاکید دارند این است که مسئله تولید بالای زباله ارتباطی با تراکم جمعیتی ندارد یعنی اینگونه نیست که نسبت تولید زباله با جمعیت بالای یک محله یا شهر اربتاط مستقیم داشته باشد و لاجرم هر جا جمعیت بیشتر است زباله بیشتر باشد بلکه گاه کاملا متفاوت است یعنی در مناطقی با جمعیت کم که فرهنگ سازی مناسبی در خصوص تولید زباله صورت نگرفته، انبوه زباله بیشتری تولید می‌شود.
نکته‌ای که فعالان محیط زیست و کارشناسان مدیریت شهری را بر این سمت و سو هدایت می‌کند تا بر عامل فرهنگ‌سازی تولید کمتر زباله برنامه ریزی و آموزش بیشتری صورت گیرد، همراهی خانواده به عنوان شهروندان یک شهر به کار گرفته شود تا ضمن اینکه موضوع تفکیک زباله از مبدا را رعایت کنند در خصوص فرهنگ تولید زباله کمتر هم مورد آموزش‌های مرتبط قرار گیرند.
موضوع دیگر که مستقیما تولید بیشتر زباله را تا چندین و چند برابر بیشتر می‌کند علاقه رو به افزایش استفاده از ظروف یکبار مصرف است که بنا بر گفته مسوولان مرتبط در مناسب‌های مختلف تا پنج برابر هم می‌رسد، عاملی که بطور واضح و آشکار نتیجه آن را چه در سرازیر شدن از مخازن زباله و هم در افزایش تعداد افرادی تحت عنوان زباله گرد در اطراف سطل‌های زباله شهرها مشاهده کرد.
سرانه تولید زباله در لرستان بیشتر از متوسط کشوری است
براساس آمار موجود روزانه یک هزار و ۳۰۰ تن زباله در لرستان تولید می‌شود که ۴۰۰ تن آن مربوط به شهرستان خرم‌آباد و ۲۵۰ تن مربوط به بروجرد است، متوسط سرانه تولید زباله به ازای هر فرد در استان ۱/۱ کیلوگرم است که در مقایسه با سرانه تولید زباله در کشور که حدود ۷۵۰ گرم برآورد شده حدود ۳۵۰ گرم بیشتر است.
مدیرکل امور شهری و شوراهای استانداری لرستان در این خصوص به خبرنگار ایرنا می گوید: روزانه ۱۳۰ تن زباله در دورود، ۱۲۶ تن الیگودرز، کوهدشت ۱۰۵ تن، نورآباد ۶۰ تن، پلدختر ۳۴ تن، ازنا ۴۷ تن و الشتر ۴۶ تن است.
عنایت اله میرزایی می افزاید: متوسط تولید روزانه زباله در استان به ازای هر نفر به تفکیک در خرم آباد ۸۵۰ گرم، بروجرد ۷۷۰ گرم، دورود ۸۵۰ گرم و در الیگودرز ۱.۳۳ کیلوگرم در روز است، بیشترین سرانه تولید زباله در لرستان مربوط به سراب دوره و فیروزآباد با میزان سرانه ۲ کیلوگرم در روز است.
وی در توضیح نسبت تولید زباله و میزان جمعیت یادآور شد: نمی‌توان گفت هر جا که تراکم جمعیتی بیشتری وجود دارد پس تولید زباله بیشتری صورت می‌گیرد بلکه با توجه به عامل فرهنگ‌سازی و آموزش در برخی کلان شهرها و مکان‌هایی با جمعیت بالا اما فرهنگ تولید زباله کمتری حاکم است و در مقابل در برخی مناطق کم جمعیت و یا مناطقی با بافت روستایی به دلایلی از جمله آموزش و دلایل فرهنگی تولید زباله بیشتری صورت می‌گیرد.
مدیرکل امور شهری و شوراهای استانداری لرستان در خصوص شیوه و سیستم جمع آوری زباله‌ها در استان گفت: بطور تقریبی می توان گفت ۶۶ درصد جمع آوری زباله بصورت مکانیزه و ۳۳ درصد هم بصورت غیرمکانیزه انجام می‌شود و در مورد سیستم دفن زباله نیز حدود ۷۰ درصد به روش سنتی و حدود ۳۰ درصد بصورت بهداشتی دفع صورت می‌گیرد.
میرزایی با بیان اینکه پردازش و تفکیک پسماندها در استان بصورت ضعیف انجام می شود، اظهار داشت: مسئله تفکیک زباله از مبدا باید هم از لحاظ فرهنگی و آموزش و هم از نظر زیرساختی زمینه های آن فراهم شود به این صورت که باید چند مخزن زباله مجزا به منظور پسماندها خشک و تر در اختیار خانواده‌ها گذاشته شود تا بازیافت زباله و تفکیک زباله‌ها با همکاری مردم راحت‌تر صورت گیرد.
وی ادامه داد: از مجموع زباله‌های تولید شده بطور تقریبی ۶۰ درصد پسماندها تر و ۴۰ درصد آنها خشک است و هر کدام از این نوع زباله‌ها باید به روش‌های خاص خود قابل بازیافت هستند اما می توان گفت زباله های خشک بازیافت راحت تری دارند.
افزایش پنج برابری زباله‌های با محتوای ظروف یکبار مصرف
بنا بر گفته سرپرست مدیریت سازمان پسماند شهرداری بروجرد در مناسبت‌های مختلف میزان تولید زباله که بیشتر به صورت انواع مختلف ظروف یکبار مصرف است تا پنج برابر هم می‌رسد، میزان استفاده از ظروف یکبار مصرف به خصوص در دوران شیوع کرونا در مقایسه با قبل رو به افزایش است.
شهاب شعبان با بیان اینکه روزانه حدود ۲۴۰ تن زباله در شهرستان بروجرد تولید می‌شود، گفت: با فرهنگ‌سازی و آموزش می‌توان این میزان تولید زباله را کاهش داد، میزان تولید زباله در اطراف و حاشیه شهر بسیار بالا است بطوری که سرانه هر نفر باید ۸۰۰ گرم باشد که در این مناطق به ۱.۵ کیلوگرم هم می‌رسد.
وی با اشاره به اینکه هنوز طرح تفکیک زباله در بروجرد اجرا نشده است، ادامه داد: مردم همکاری لازم را داشته باشند که زباله‌ها را در ساعت مقرر( ۱۰ شب )بیرون بگذارند تا توسط شهرداری جمع آوری شود تا ضمن در امان ماندن زباله ها از ریخت و پاش حیوانات موزی، امکان دسترسی افراد زباله گرد و آلودگی محیط پیرامون سطل‌های زباله کاهش یابد.
سرپرست مدیریت سازمان پسماند شهرداری بروجرد با بیان اینکه حدود ۳۰۰ زباله گرد شناسایی شده است، یادآور شد: بیشتر این افراد را مردان تشکیل می دهند که دچار مشکل اعتیاد هستند و بین ۳۰ تا ۶۰ سال سن دارند، چهار یا پنج نفر از زباله گردها زن هستند که حدود ۵۰ تا ۶۰ سال سن دارند که برخی از آنها نیز دچار مشکل اعتیاد هستند.
اجرای سیستم روپوش سطل های زباله در بروجرد
به تازگی سیستم روپوش سطل‌های زباله که همانند یک روپوش بر روی مخازن زباله قرار می‌گیرد، در سطح معابر شهر بروجرد اجرا شده است، این سیستم هم اکنون به صورت پایلوت در برخی مناطق پر تردد شهر اجرایی شده و در مراحل بعدی در مرکز شهر بر روی سطل‌های زباله شهری نصب خواهد شد.
سرپرست مدیریت سازمان پسماند شهرداری بروجرد در این خصوص به خبرنگار ایرنا می گوید: این روپوش سطل زباله ضمن اینکه از پخش شدن زباله در معابر شهری جلوگیری می‌کند مانع از دسترسی و کنکاش زباله گردها در سطل های زباله می شود.
شعبان با بیان اینکه این سیستم محافظ امکان جابجایی ندارد و ثابت است، اضافه کرد: نصب ۲ دهانه شوتینگ بر روی این روپوش امکان تخلیه زباله رو برای شهروندان هم از طرف خیابان هم از طرف پیاده رو میسر می کند که ضمن زیبایی منظر شهری باعث حفظ بهداشت عمومی می شود.
فعالان محیط زیست و نگرانی از تمایل مردم به تولید زباله
تولید انبوه زباله نه فقط در شهرها بلکه طبیعت و مکان‌های تفریحی پیرامون و اطراف شهرها را در برگرفته چون همان شهروند خود را مقید به تولید کمتر زباله در خانه و در شهر نمی‌کند وقتی راهی طبیعت می‌شود هم همان فعل تولید زباله را تکرار می کنند و حاصل آن طبیعتی می‌شود که زیر بار تولید انواع زباله و پلاستیک فرصت نفس کشیدن اش کم و کمتر شده است.
در بروجرد یک فعال محیط زیست هر روز راهی طبیعت و محیط اطراف شهر شده تا این فرصت نفس کشیدن به طبیعت را بازگرداند؛ نامش جواد قریب است و به مرد طبیعت بروجرد مشهور شده حالا دیگر سال‌های بسیاری است محل کار او روستاهای دورافتاده و طبیعت و صحراهایی شده که بی نصیب از دخالت و تعرض انسان نمانده اند و همواره سهمی از زباله بر پیکرشان خودنمایی می‌کند.
مرد طبیعت دوست بروجرد بر این باور است که تنها زمانی می‌توان به آینده محیط زیست امیدوار بود که تک تک مردم به باور و اعتقاد حفاظت از محیط زیست برسند و تا رسیدن به آن اعتقاد البته باید برنامه‌ریزی و فرهنگ‌سازی کرد، آگاهی بخشی و فرهنگ‌سازی که باید از دوران مدرسه و مهد کودک آغاز شود.
قریب می گوید: طبیعت پر از ظروف یکبار مصرف شده است؛ قاشق، چنگال، چاقو، سفره، لیوان، کاسه، بشقاب و هر آنچه که مورد نیاز است را مردم از ظروف یکبار مصرف تهیه می‌کنند و در طبیعت رها کرده که تاسالیان سال بقایای آن باقی می‌ماند.
او از مردم می‌خواهد برای سلامت خود و طبیعت و محیط زیست‌مان چاره ای جز این نیست که به گذشته خود بازگردیم و اینگونه بر استفاده از ظروف یکبارمصرف و رفتارهایی مخرب برای طبیعت اصرار نورزیم.
قریب در پاسخ به اینکه در طبیعت بیشتر از همه با چه زباله‌هایی مواجه است، می گوید: بطری‌های آب لیوان و ظروف یکبار مصرف طبیعت را فراگرفته و او که کیسه زباله همراه همیشگی اوست وظیفه خود می‌داند که در هر نقطه و هر مکانی زمین را از زباله پاک کند.
امروزه با توجه به رواج مصرف گرایی در بسیاری از شهرها مشکل تولید زباله بیشتر شده امری که ارتباط مستقیمی با فرهنگ شهروندی هر شهر و محله دارد، در کنار اجرای طرح های مرتبط با شهرداری‌ها فرهنگ تولید زباله کمتر و تفکیک زباله از مبدا باید مورد توجه قرار گیرد کاری که مورد تاکید فعالان اجتماعی و فعالان محیط زیست قرار دارد هم همین نکته است که به هر راهی که اثربخشی مشهودتری دارد باید همراهی مردم به کار گرفته شود.