به گزارش ایرنا، شهرستان اسفراین دارای سابقه تاریخی کهن و قدمتی بیش از هزاره ششم و پنجم قبل از میلاد را دارد و آثار برجای مانده در این شهر باستانی همچون "جیران تپه"، " انجرلی" و "چهل دختران" به دوره پیش از تاریخ تعلق دارند.
این شهر کهن در دوره های تاریخی اشکانیان و ساسانیان نیز همواره جزو ولایات مهم به شمار می رفته و بارها در متون تاریخی و جغرافیایی از آن نام برده شده است و ارگ بلقیس بعنوان دومین بنای بزرگ خشتی و گلی ایران در تارک این شهر می درخشد.
وجود این قدمت تاریخی به همراه ثبت بیش از ۱۵۰ میراث تاریخی در آثار ملی، مدیران وقت را بر آن داشت تا موزه ای را در این شهرستان برای یافته های باستان شناختی و نمایش فرهنگ این دیار احداث کنند.
کلنگ ساخت موزه باستان شناسی و مردم شناسی اسفراین نیز با هدف به تصویر کشیدن تاریخ، تمدن و فرهنگ این کهن دیار در سال ۱۳۸۷ بر زمین زده شد تا با نمایش مجموعه ای بی بدیل از آثار و اشیاء تاریخی مسیر رونق گردشگری این شهر تاریخی را بیش از گذشته هموار کند.
با این وجود موزه باستان شناسی که مصوبه بنای آن در اسفراین ۱۴ ساله شده، در این بازه زمانی تنها ۴۰ درصد رشد فیزیکی دارد به گونه ای که هر کس از کنار بنای در حال احداث این مکان بگذرد، فقط با ساختمانی نیمه کاره با تیرآهن هایی برافراشته و دیوارهایی بتنی رها شده مواجه می شود.
ساخت این مجموعه فرهنگی که در حاشیه پارک قائم اسفراین و در زمینی به گستره سه هزار و ۴۰۰ متر آغاز شد، جدای از اینکه تاکنون نتوانسته نمایشی زیبا از هنر، فرهنگ و تاریخ این مرز و بوم ارایه دهد خود نیز در ویترین انتظار تکمیل و بهره برداری قرار گرفته است.
خالی از لطف نیست تا از روند آغاز و اجرای این پروژه بیشتر بدانیم؛ اینکه چگونه بعد از گذشت سال ها هنوز ضرورتی برای تکمیل و بهره برداری از این موزه دیده نمی شود.
روند لاک‌پشتی اجرای طرح
ساخت موزه باستان شناسی و مردم شناسی اسفراین براساس سفر هیات دولت نهم به خراسان شمالی در سال ۱۳۸۷ مصوب و نقشه این طرح نیز همان زمان در ۲ طبقه با زیربنای ۸۵۰ متر تهیه شد.
این پروژه در زمینی به مساحت سه هزار و ۶۰۰ متر مربع از سال ۱۳۸۷ آغاز شده است اما به دلیل تزریق قطره چکانی اعتبارات در دولت بعدی نیز پیشرفتی نداشت به گونه ای با گذشت سالها همچنان شاهد ساختمانی نیمه کاره با مصالح ساختمانی رها شده در اطراف آن هستیم.
این طرح فرهنگی وارد فهرست تکمیل پروژه های نیمه تمام دولت سیزدهم شده است تا شاید با عزم و ارادی مسوولان جهادی این موزه خود را از ویترین انتظار خارج و ویترینی برای نمایش تاریخ و فرهنگ این کهن دیار باشد.
ضرورت وجود موزه در اسفراین
یکی از کارشناسان باستان شناسی در این خصوص می گوید: زنده نگه داشتن میراث فرهنگی نیازمند شناساندن آن به اعضای جامعه با سیاستگذاری و برنامه ریزی صحیح در جذب گردشگر همچون ایجاد موزه در شهرهای تاریخی است.
محمد شاهسوندی می افزاید: موزه ها هزاران نوع از آثار و اسناد تاریخی را در دل خود جای می دهند که همگی باقی‌مانده از دوران کهن هستند و این آثار گرانبها در فضایی به مراتب محدود نسبت به بناهای تاریخی در یک منطقه قرار دارند که همین امر مورد توجه گردشگران است.
وی با اشاره به ضرورت موزه در اسفراین، می گوید: اسفراین از معدود شهرهایی است که نسبت به وسعت و جمعیت خود ۱۵۰ اثر ثبت شده در آثار ملی دارد و از حیث استعدادهای گوناگون در حوزه میراث فرهنگی غنی است در حالی که از یک موزه باستان شناسی و مردم شناسی محروم است.
شاهسوندی تصریح می کند: تاسیس موزه باستانی شناسی با توجه کاووش های متعدد باستان شناسی به ویژه در شهر تاریخی بلقیس در این منطقه بیش از پیش احساس می شود.
وی با اشاره به نقش موزه ها در توسعه گردشگری فرهنگی، می افزاید: موزه ها نشان دهنده تاریخ، فرهنگ و آداب هر ملت به شمار می رود و اهمیت بسزایی در چشم انداز توسعه گردشگری فرهنگی دارند به گونه ای که می توان با نمایش فرهنگ و هنر ساکنین اصلی این شهرستان همچون کرد، ترک و تات در این موزه مردم شناسی، ضریب جذب و ماندگاری را در این شهر مستحق گردشگری، افزایش داد.
تکمیل طرح نیازمند ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار
سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اسفراین نیز می گوید: بعد از گذشته سال ها به تازگی ۳۷ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال از محل منابع ملی و استانی برای تکمیل موزه باستان شناسی این شهرستان ۱۲۰ هزار نفری خراسان شمالی اختصاص یافت.
حامد وظیفه شناس می افزاید: با توجه به اینکه عملیات اجرایی این طرح مربوط به سال۱۳۹۱ است، در سالجاری برای بازنگری در مطالعات و اصلاح نقشه موزه ۲ میلیارد ریال هزینه شد.
وی افزود: همچنین قرارداد احداث فضاهای جدای از ساختمان موزه شامل نمازخانه، سرویس بهداشتی و موتورخانه موزه با اعتبار ۳۵ میلیارد ریال منعقد و عملیات اجرایی آن آغاز شده است.
وظیفه شناس با بیان اینکه این طرح ۴۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، گفت: تکمیل این طرح نیازمند ۱۰۰ میلیارد ریال اعتبار است که ۶۰ میلیارد ریال برای تکمیل ساختمان و الباقی نیز برای تجهیز این موزه باستان شناسی نیاز است.
وی با تاکید بر ظرفیت های موجود میراث فرهنگی در این شهرستان، خاطرنشان کرد: در راستای ماندگاری گردشگران و برداشتن گام های عملی برای شناساندن آثار تاریخی اسفراین وجود موزه باستان شناسی و مردم شناسی در این منطقه امری ضروری است.
عملیات ساخت موزه اسفراین در حاشیه پارک قائم این شهرستان و در زمینی به گستره سه هزار و ۴۰۰ متر و زیربنای بیش از ۹۰۰ مترمربع از سال ۱۳۹۱ آغاز شده است.
شهرستان اسفراین در جنوب شرقی استان خراسان شمالی واقع است و از شمال به شهرستان‌های بجنورد و شیروان، از شمال شرقی به شهرستان فاروج، از غرب به شهرستان جاجرم و از جنوب و جنوب شرقی به استان خراسان رضوی محدود می‌شود.
این شهرستان ۱۵۶ اثر تاریخی، مذهبی، گردشگری و طبیعی ثبت در فهرست ملی آثار تاریخی کشور دارد که از نظر میزان آثار ثبت ملی شده رتبه نخست خراسان شمالی را داراست.