به گزارش ایرنا، طرح جامع شهری در واقع طرح و برنامه‌ای است که به موجب آن در مورد کاربری و نحوه استفاده از اراضی شهری یا موردنیاز شهرها در پهنه‌ها و قطعات بزرگ تعیین تکلیف می‌شود؛ این طرح، بلندمدت بوده و در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط به حوزه‌های مسکونی، صنعتی، بازرگانی، اداری، کشاورزی، تاسیسات، تجهیزات و تسهیلات شهری و نیازمندی‌های عمومی شهری، خطوط کلی و ارتباطی، محل مراکز انتهای خط (ترمینال)، فرودگاه‌ها و سطح لازم برای تاسیسات شهری و تجهیزات و تسهیلات عمومی، مناطق نوسازی، بهسازی و اولویت‌های مربوط به این موارد و همچنین ضوابط مربوط به حفظ بنا و نماهای تاریخی و مناظر طبیعی در نظر گرفته، تهیه و تنظیم می‌شود.
طرح جامع شهری از آن حیث اهمیت دارد که وقتی نقشه کلی و کاربری اراضی در پهنه‌های بزرگ مشخص شود، برنامه ریزان شهری و مدیران شهر تکلیف خود را در زمینه تامین زیرساخت‌های لازم شهری و برآورده ساختن امکانات رفاهی و تدابیر فنی و مهندسی لازم برای استانداردسازی محیط شهر، بهتر شناخته و از سوی دیگر شهروندان به ویژه سرمایه گذاران حوزه زمین و دست اندرکاران بازار ساخت و ساز، اطلاعات اداری و شهری برای انتخاب محل سکونت خود و طرح ریزی بهتر در کسب و کار را به‌دست می‌آورند.
تفاوت بین طرح تفصیلی و طرح جامع شهری
طرح جامع شهر، کاربری و نوع استفاده اراضی را در پهنه‌های بزرگ معین می‌کند؛ اما طرح تفصیلی همانطور که از نام آن پیداست جزییات کاربری و مساحت دقیق آنها را معین می‌کند. البته تعیین جزییات کاربری اراضی و نحوه استفاده از آنها بایستی بر اساس معیارها و ضوابط کلی مندرج در طرح جامع شهر انجام گیرد.
طرح جامع شهری بر طرح تفصیلی برتری دارد و در موقع تصویب طرح تفصیلی باید مندرجات و ضوابط طرح جامع شهری رعایت شود.
مطالعه طرح جامع شهری در آذربایجان‌غربی با حضور نمایندگانی از شهرداری، شورای اسلامی شهر، استانداری، سازمان نظام مهندسی، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و سازمان جهاد کشاورزی به ریاست اداره کل راه و شهرسازی استان بررسی و پس از نهایی شدن برای تصویب آن به شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ارجاع یافته است.
چرا ارسال طرح جامع شهری ارومیه برای تصویب، حاشیه ساز شد؟
درست یک روز پس از اعلام اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی مبنی بر ارسال طرح جامع شهر ارومیه برای تصویب در شورای عالی شهرسازی، «توحید علی‌نژاد» یکی از اعضای شورای اسلامی شهر ارومیه در مصاحبه‌ای با سایت شورا اعلام کرد که اجازه نخواهد داد آینده ۲ دهه مردم شهر ارومیه با تصویب شبانه طرح جامع به یغما برود.
ادعای این عضو شورا مبنی بر اینکه تصویب طرح جامع شهری ارومیه سبب محرومیت این شهر از بودجه‌های ملی خواهد شد، به تنهایی کافی بود تا حاشیه‌هایی در رابطه با این طرح در شبکه‌های اجتماعی دامن زده شود.
«علی‌نژاد» با بیان اینکه شهرهای بالای یک میلیون نفر از از تسهیلات و حمایت‌های دولتی برخوردار می‌شوند، افزود: در طرح جامع فعلی، جمعیت ارومیه کمتر از یک میلیون نفر اعلام شده بنابراین عملا از حمایت‌های ملی محروم می‌شود و این درحالی است که مجموعه مدیریت شهری روزانه به بیش از یک میلیون نفر در ارومیه خدمات ارائه می‌دهد.
این عضو شورا اعلام کرد که شورای اسلامی شهر ارومیه قاطعانه از حق و حقوق شهروندان در این راستا دفاع خواهد کرد و انتظار می‌رود سایر دستگاه‌های متولی نیز همگام با شورا باشند.
می‌خواهند ارومیه کلانشهر نشود!
علی مصطفی زاده سخنگوی شورای اسلامی شهر ارومیه یکی دیگر از اعضای شوراست که به طرح جامع شهری ارومیه انتقاد دارد.
وی با بیان اینکه «مطالعه طرح جامع فعلی» شهر ارومیه با روند کنونی دارای ایرادات و مشکلات اساسی است، افزود: آماری که در این طرح از جمعیت شهر ارومیه ارائه شده، مانع کلانشهر محسوب شدن آن می‌شود.
او با بیان اینکه طرح «مطالعه طرح جامع فعلی»، شهر ارومیه را از لحاظ ساخت و ساز و نوع کاربری تعریف شده برای قسمت های مختلف آن دچار مشکلات دوچندان خواهد کرد، گفت: برای اصلاح اشکالات طرح تفصیلی فعلی، طرح جامعی نیاز است که بتواند پاسخگوی نیازهای آتی شهر و شهروندان باشد.
رییس کمیسیون عمران شورای اسلامی شهر ارومیه با اعلام اینکه عده‌ای با رقابت‌های سیاسی سعی در تصویب طرح جامع بدون ملاحظات واقعیت‌های کلانشهر شدن ارومیه (به عنوان مرکز استان) برای ضربه زدن به شهرداری و البته شهروندان را دارند، ادامه داد: متاسفانه مسوولان مرتبط در اداره راه و شهرسازی بدون در نظر گرفتن نقطه نظرات شورای شهر و شهرداری (اصلی ترین نهادهای مرتبط با این موضوع)، شتابزده سعی دارند مطالعه طرح جامع فعلی را نهایی کنند که قطعا اعضای شورای شهر و شهرداری اجازه نمی‌دهند حق و حقوق شهروندان ارومیه بازیچه برخی از تصمیمات خام و مغرضانه شود.
وی با بیان اینکه اسناد و مدارک معتبر ارائه خدمات روزانه به یک میلیون نفر توسط شهردار ارومیه (در اعتراض به تحلیل ها و برآوردهای جمعیتی مشاور) به وزارت راه و شهرسازی و سایر ارگان‌های مرتبط ارائه شده است، افزود: تصویب بدون اصلاحات مورد نظر شورا و شهرداری به جلوگیری از کلانشهر شدن ارومیه می‌انجامد و شهرداری را تا ۲۰ سال از ماهانه ده‌ها میلیارد تومان کمک دولتی محروم می‌کند.
مصطفی زاده با تاکید بر اینکه عده ای درصدد ضربه زدن به منافع مردم ارومیه هستند، تاکید کرد: اعضای شورای شهر و شهردار ارومیه در مبارزه با فساد، رانت خواری و تضییع اموال مردم با کسی شوخی ندارند و در معرفی مسوولانی که عمدا یا سهوا باعث محروم شدن مردم ارومیه از حقوق‌شان می شوند، هیچ تردیدی نخواهند داشت.
البته سایت شورای اسلامی شهر ارومیه نیز با انتشار گزارشی مدعی شد که در صورت تصویب طرح جامع فعلی، ارومیه نه تنها کلانشهر محسوب نخواهد شد بلکه همچون یک روستاشهر از اعتبارات ملی محروم می شود.
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی: اجازه نمی‌دهم طرح جامعه به سرنوشت طرح تفصیلی ارومیه دچار شود!
اظهارات اعضای شورای اسلامی شهر ارومیه در رابطه با طرح جامع شهری، اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی را در سیبل این انتقادات قرار دارد که در همین راستا نیز مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی طی یک نشست با اصحاب رسانه به این انتقادات پاسخ داد.
«سید محسن حمزه‌لو» روز شنبه هفتم آبان در نشست خبری با اشاره به طرح جامع شهر ارومیه گفت: ارومیه برای توسعه و پیشرفت نیازمند هم افزایی و همدلی همه نهادهاست و اجازه نخواهم داد تا طرح جامع این شهر به سرنوشت طرح تفصیلی دچار شود؛ نگاه ما به آینده توسعه شهری تخصصی و قانونی است و در این راستا از هیچ تلاشی دریغ نخواهیم کرد.
نماینده شورا و شهرداری ارومیه در نصف جلسات غیبت کردند!
وی در پاسخ به سوال خبرنگار مبنی بر اینکه «برخی اعضای شورای اسلامی شهر ارومیه در گفت وگو با رسانه‌ها به شتابزدگی در تصویب طرح جامع این شهر اشاره کرده‌اند»، بیان کرد: جلسات مطالعه طرح جامع شهری ارومیه ۱۳ ماه به طول انجامیده است، نه اینکه یک شبه تایید شود! طی نامه‌ای رسمی خواستار معرفی نماینده‌ای ثابت از سوی شهرداری و شورای اسلامی شهر ارومیه به جلسات بررسی مطالعاتی طرح جامع شهر ارومیه شدیم که آقای توماج وحید افشار از شورا و آقای امیر کیامهر از شهرداری معرفی شدند؛ اما باید اعلام کنیم که از چهار جلسه برگزار شده در این راستا، هم نماینده شهرداری و هم نماینده شورا ۲ جلسه غیبت داشتند.
متولی اعلام جمعیت سازمان «مدیریت و برنامه ریزی» است، نه شرکت گاز!
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی با بیان اینکه طرح مطالعاتی جامع شهر ارومیه با بررسی تخصصی و کارشناسی به تصویب اکثریت اعضای جلسه رسیده و برای مصوبه به تهران ارسال شده است، افزود: برای طرح جامع یک اطلاعات پایه لازم است که این آمار و اطلاعات فقط باید از طریق متولی آن در اختیار ما قرار گیرد.
وی ادامه داد: به طور مثال مسوولیت ارائه آمار جمعیت شهری در استان‌ها بر عهده سازمان مدیریت و برنامه ریزی است؛ در همین راستا سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان‌غربی طی آخرین مکاتبه به شهرداری ارومیه اعلام کرده که با توجه به سرشماری سال ۱۳۹۵ و اعمال درصد رشد جمعیت تا سال ۱۴۰۱، جمعیت فعلی ارومیه ۸۲۲ هزار و ۱۰۰ نفر است.
حمزه‌لو با بیان اینکه جمعیت فقط یکی از هفت پارامتر کلانشهر محسوب شدن یک شهر است، گفت: شهرداری طی نامه‌ای با اشاره به میزان خدمات ارائه شده از سوی شرکت‌های خدمات رسان در این شهر مدعی شده که به بیش از یک میلیون نفر خدمات ارائه می‌دهد اما اینکه انتظار این را داشته باشیم که آمار جمعیتی با استناد به میزان اشتراک ارائه شده از سوی شرکت گاز مورد بحث و تایید قرار گیرد، عملا ممکن نیست؛ تنها مرکز رسمی اعلام آمار جمعیتی در استان سازمان برنامه و بودجه است که طبق قانون آمار این سازمان قابل استناد است.
لازم باشد صورتجلسه و تصاویر جلسات را منتشر می‌کنیم
وی اضافه کرد: مطالعات طرح جامع، ۱۳ ماه پیش توسط مشاور آغاز شده و اینگونه نیست که یک شبه نهایی شده باشد؛ در صورت لزوم صورتجلسه امضا شده جلسات در رابطه با طرح جامع ارومیه، توسط روابط عمومی در اختیار رسانه‌ها قرار خواهد گرفت.
مدیرکل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی با تاکید بر اینکه نباید اجازه داد تا اهداف توسعه به بی‌راهه کشیده شود، گفت: این اداره کل در مسیر توسعه شهری تمام قد در کنار مجموعه مدیریت شهری قرار دارد و از هیچ تلاشی در این راستا دریغ نخواهد نکرد.
اداره کل راه و شهرسازی در تقابل با شهرداری نیست
حمزه‌لو گفت: از رسانه‌ها درخواست می‌کنم که حقایق را بازگو کنند؛ اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی نه تنها در تقابل با شهرداری نیست بلکه تمامی تلاش خود را برای ارائه خدمات بهتر توسط شهرداری به کار گرفته است که در همین راستا نیز اخیرا قیر رایگان در اختیار شهرداری ارومیه قرار گرفت تا نهضت آسفالت معابر ادامه دار باشد.
ایراد شورا به سرشماری سال ۱۳۹۵
اما عضو شورای اسلامی شهر ارومیه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با وارد دانستن ایراد به سرشماری سال ۱۳۹۵، مدعی است نباید آینده توسعه شهری ارومیه در گرو یک سرشماری خود اظهاری باشد.
توحید علی‌نژاد در توضیح چرایی ایراد به سرشماری سال ۱۳۹۵، اظهار کرد: طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت ارومیه ۷۵۰ هزار نفر اعلام شده درحالی‌که در آن زمان با توجه به آنالیز عملکرد شرکت‌های خدمات رسان، جمعیت ارومیه بیش از۸۳۰ هزار نفر بوده است.
وی افزود: نباید یک سرشماری خود اظهاری آینده یک شهر را تحت شعاع قرار دهد؛ عملکرد تمامی شرکت‌های خدمات رسان با یکدیگر همخوانی دارد و طبق آنالیز آمار هم اکنون بین ۹۷۰ هزار تا یک میلیون و ۴۰ هزار نفر در ارومیه ساکن هستند.
عضو شورای اسلامی شهر ارومیه ادامه داد: سازمان مدیریت و برنامه ریزی نرخ رشد سالانه ارومیه را ۱.۸ درصد اعلام کرده این درحالی است که نرخ رشد جمعیتی در حاشیه شهر ارومیه بالاتر از این رقم است و در منطقه کوی سالار تا ۱۸ درصد نیز می‌رسد.
وی با انتقاد از گزارش مشاور این طرح در مورد جمعیت این شهر، گفت: مشاور این طرح، ارومیه را یک شهر مهاجرفرست دانسته ولی در اصل همگان می‌دانند که طبق آمار حاشیه شهر، ارومیه یک شهر کاملا مهاجر پذیر است.
چرا طرح جامع شهر ارومیه را در خوی تصویب کردند؟
علی‌نژاد با اشاره به اینکه طرح جامع شهری ارومیه را وقتی شورای برنامه ریزی استان در خوی برگزار شده بود، تصویب کردند، افزود: آیا شایسته آن نبود که این طرح جامعه که آینده شهر را رقم می‌زند در یک جلسه ویژه و مستقل به تصویب برسد؟ چرا باید طرح جامع شهر ارومیه در کمیسیون زیربنایی شورای برنامه ریزی به امضا می‌رسید؟ تمامی اینها مواردی است که نشان می‌دهد حساسیت کافی در رابطه با این طرح لحاظ نشده است.
امام جمعه ارومیه: کلانشهر ارومیه را از ظرفیت های اعتباری ملی محروم نکنید
نماینده ولی فقیه در آذربایجان غربی و امام جمعه ارومیه هم در خطبه های نمازجمعه هفته گذشته با اشاره به اینکه ارومیه جمعیتی بیش از یک میلیون نفر دارد، گفت: نباید با آمار اشتباه، زمینه محرومیت این شهر از اعتبارات قابل توجه ذیل حوزه کلانشهر شدن را فراهم کرد.
حجت الاسلام والمسلمین سیدمهدی قریشی افزود: طبق آماری که برخی شرکت های خدمات رسان ارائه می دهند، حدود ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در شهر ارومیه از آنها خدمات می گیرند، که با توجه به بعد خانوار بیش از ۳.۳ نفری در این شهر، جمعیت شهر باید بیش از یک میلیون نفر باشد.
وی اظهار کرد: باید بررسی دقیق تری در این خصوص اعمال شود تا زمینه استفاده بهتر شهر ارومیه از اعتبارات ملی و همچنین توسعه روزافزون این شهر را با همراهی همدیگر فراهم کنیم.
شهردار ارومیه: مشاور طرح، جمعیت شناور ارومیه را لحاظ نکرده است
شهردار اورمیه نیز معتقد است که مشاور مطالعاتی طرح جامع شهری، جمعیت شناور ارومیه را لحاظ نکرده است.
حسین مهدی زاده اعلام کرد که ارومیه یک شهر مهاجرپذیر بوده و در تمامی جلسات به تحلیل‌های جمعیتی ارائه شده از سوی مشاور انتقادات لازم وارد شده است.
وی با اشاره به استعلامات انجام شده از سوی شرکت‌های خدمات رسان اضافه کرد: شرکت گاز اعلام کرده که در سطح شهر ارومیه به بیش از یک میلیون نفر، شرکت برق به بیش از ۹۸۹ هزار نفر و شرکت آب و فاضلاب نیز به بیش از ۹۷۱ هزار نفر خدمات ارائه می‌دهد ولی این درحالی است که جمعیت شهر ارومیه توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی ۸۲۸ هزار نفر اعلام شده است.
شهردار ارومیه در رابطه با نقش آمار جمعیتی در توسعه شهری، بیان کرد: مبنای توسعه شهری آمارهای جمعیتی است چرا که طبق همین آمار نسبت به تامین سرانه‌ها و ارائه خدمات و اختصاص زمین عمل می‌شود.
وی افزود: موارد مطرح شده به اطلاع کمیته شورای عالی شهرسازی رسیده که قرار بر آن شد تحلیل‌های جمعیتی مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
حاشیه‌های فضای مجازی
طرح جامع شهری ارومیه با کشیدن به فضای مجازی، حاشیه‌هایی نیز داشت؛ برخی کانال‌های تلگرامی، اتفاقات رخ داده را نمود بارز دودستگی در شورای اسلامی شهر ارومیه عنوان کردند، با وجود اینکه نماینده شورا و شهرداری در مطالعه این طرح حضور داشتند ولی عملا آنان از جزئیات این طرح در ۱۳ ماه گذشته اطلاعی نداشتند.
برخی دیگر از کاربران فضای مجازی اتفاق رخ داده به تعلیق هفت ماه پیش پنج نفر از اعضای شورای اسلامی شهر ارومیه ربط دادند و مدعی شدند که بخش اعظم این اتفاقات در دوره آنان رخ داده که امروز نمایان شده است.
البته تعدادی از صفحه‌های خبری در اینستاگرام و گروه‌های تلگرامی نیز نوشتند که اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان‌غربی باید تمامی تلاش خود را برای حل و فصل موضوع جمعیتی شهر ارومیه به کار می‌گرفته که نگرفته است؛ آنان مدعی شدند که مشاور مطالعاتی طرح جامع شهری ارومیه اشرافیت کافی به برخی موضوعات نداشته است.
به گزارش ایرنا، با توجه به اینکه ریاست شورای عالی شهرسازی و معماری ایران با وزیر مسکن و شهرسازی است پس در نتیجه تغییر و تجدید نظر طرح جامع شهری نیز در صلاحیت شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و امری ممکن است.
طرح جامع شهری بر حسب ضرورت قابل تجدید نظر خواهد بود و نگارنده معتقد است که هرگونه تغییر نیازمند وجود یک هم افزایی به دور از حاشیه و چالش در مجموعه مدیریت شهری است.
برداشت می‌شود که یک ناهماهنگی در مجموعه مدیریت شهری در رابطه با طرح جامع شهری ارومیه وجود دارد؛ علاوه بر آن ایرادهای اساسی نیز به شورا و شهرداری ارومیه وارد است چرا که طی ۱۳ ماه گذشته عملا نمایندگان این ۲ نهاد، نه تنها نتوانسته‌اند تا از ادعای خود دفاع و موارد مطرح شده را به اطلاع سایر همکاران خود برسانند، بلکه حتی در نیمی از جلسات بررسی این طرح نیز غیبت کرده‌اند.
مجموعه مدیریت شهری به صورت زنجیروار به یکدیگر متصل است و در این مسیر توسعه، نقش نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان قانون گذاران، در هموار کردن آن بسیار اثرگذار خواهد بود.