به گزارش ایرنا فصل پاییز که می‌آید و سوز سرمای آبان و آذر به انارهای ترش و شیرین خراسان جنوبی می‌رسد، به قول قدیمی‌ترها باد عقرب وزیده و فصل برداشت انار آغاز می‌شود.
امسال پیش‌بینی می‌شود ۴۲ هزار تن انار از سطح ۴ هزار و ۲۰۰ هکتار از باغات خراسان جنوبی برداشت شود که این میزان افزایش ۱۰ درصدی دارد.
شهرستان فردوس با تولید سالانه ۱۸ هزار تن، سومین شهر انارخیز کشور است و بیش از ۹۲ درصد انارهای تولیدی آن هم مربوط به رقم تجاری «شیشه گپ» است که طرفداران زیادی دارد.
سال‌های گذشته بیشتر حجم محصول تولیدی انار مربوط به شهرستان فردوس بود که به واسطه دلالان به کشورهای کره، اسپانیا، ژاپن و کشورهای حوزه خلیج‌فارس صادر می‌شد اما امسال زمان برداشت یاقوت سرخ کشاورزان فردوس در حالی که لبخند شادی از برداشت دسترنج یک سال‌شان را به لب داشتند، دغدغه فروش و بازار سرد این محصول دوباره خنده را از لبان آنان ستاند.
سرمازدگی، دانه سفیدی انار و آفت کرم گلوگاه برای کشاورزان فردوسی در سال‌های گذشته کم بود که امسال نبود مشتری، بازار سرد فروش و فروش محصول زیرقیمت تولید هم بر دغدغه‌هایشان اضافه شده است.
انارکاران فردوسی که روزگاری ۸۰ درصد محصولات‌شان را راهی بازار جهانی می‌کردند حالا در حالی روزگار می‌گذرانند که به دلیل نبود مشتری برای خرید انار، محصول صادراتی خود را بار وانت و نیسان می‌ریزند و راهی شهرها مختلف می‌شوند تا شاید بتوانند محصولشان را با قیمتی بالاتری از درب باغ به فروش برسانند.
ساخت ساختمان پژوهشکده انار شهرستان فردوس با هدف تحقیق بر روی محصول انار در راستای مبارزه با آفات، دانه سفیدی و بهره‌وری بیشتر این محصول از سال ۱۳۸۵ در دستور کار قرار گرفته و اکنون بعد از ۱۶ سال افتتاح نشده بلکه فرسوده هم شده است و این ساختمان وضعیت مناسبی نیز ندارد.
پژوهشکده‌ای که قرار بود در زمینه انار و تولید محصول کیفی به باغداران منطقه خدمات‌رسانی کند حالا خود نیازمند کمک است.
در این خصوص سوال کشاورزان فردوس این است چرا یک پروژه لازم و ضروری که باغداران شهرستان بر اثر نبود چنین پژوهشکده‌ای، سالانه میلیاردها ریال از سرمازدگی، دانه سفیدی و کرم گلوگاه انار خسارت می‌بینند باید این گونه رها شود و نیمه تمام باقی بماند؟ و دردی در این بحران مشکلات از کشاورزان دوا نکند!
قیمت انار کمتر از سیب‌زمینی و پیاز
قیمت انار خیلی پایین‌تر از قیمت شغلم، سیب زمینی، پیاز، گوجه فرنگی و خیار خریداری می‌شود.سردی بازار فروش محصول و کاهش قیمت شدید آن حتی نسبت به سال قبل، انارکاران شهرستان فردوس را دلسرد و نگران کرد و اکنون قیمت محصول تولیدی آنان در درب باغ بین هشت تا ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد که یکی از کشاورزان این شهرستان معتقد است که این قیمت انار خیلی پایین‌تر از قیمت شغلم، سیب زمینی، پیاز، گوجه فرنگی و خیار خریداری می‌شود.
اسدالله بخشی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا از بازار سرد فروش محصول انار گلایه کرد و گفت: امسال علیرغم کیفیت خوب انار نسبت به سال گذشته، این محصول زیر قمیت تمام شده و حتی پنج تا ۶ هزار تومان از قمیت سال قبل هم پایین‌تر از ما خریداری می‌شود.
وی تصریح کرد: هزینه تولید انار بسیار بالاست و الان که باید در فصل برداشت، با قیمت مناسب دسترنج چندین ساله خود را بفروشیم، محصول ما زیر قمیت تمام شده از ما خریداری می‌کنند که واقعا دلشکسته و نگران هستیم.
دخل و خرجی که به هم نمی‌خورد
این کشاورز به تشریح هزینه‌های تمام شده محصول انار برای کشاورزان پرداخت و گفت: برای هر مدار آبیاری (هر هشت روز) سه میلیون تومان باید هزینه پرداخت کنم و ۲۰ میلیون تومان هزینه کودهی و اگر حداقل ۳۰ میلیون تومان هزینه‌های کارگری را هم اگر به مبالغ فوق اضافه، برآورد می‌شود که کشاورز برای نگهداری یک باغ انار در طی سال چه هزینه‌های زیادی را باید متحمل شود؟
وی عنوان کرد: این برای یک باغدار بسیار سخت است که با تمام این هزینه‌ها خریداران و یا دلالان انار بیایند و بخواهند هر کیلوگرم انار را با قیمت هشت تا ۱۰ هزار تومان از دست کشاورز زحمتکش خارج کنند و در حقیقت سود اصلی نصیب آنها شود.
بخشی یکی از مشکلات نبود صادرات انار شهرستان را مشکل دانه سفیدی برشمرد و گفت: متاسفانه بعد از سال‌ها پژوهشکده انار شهرستان که باید برای رفع این مشکل ورود پیدا می‌کرد، راه‌اندازی نشده است.
کشاورز نمونه ادامه داد: پژوهشکده انار فردوس هم سالهاست رها شده و به سرانجامی نرسیده، در صورت با راه‌اندازی آن و ارائه راهکار برای رفع مشکل دانه سفیدی و تولید باکیفیت، امروز محصول ما قابلیت صادرات داشت.
سرمازدگی و اناری که روی دست ماند
با ورود سامانه بارشی پس از آن شاهد سردی هوا خواهیم بود، اما دریغ از یک خریدار که بتوانم قبل از اینکه محصول دچار سرمازدگی شود، آن را به فروش برسانیم.یکی دیگر از باغداران شهرستان فردوس هم گفت: با ورود سامانه بارشی پس از آن شاهد سردی هوا خواهیم بود، اما دریغ از یک خریدار که بتوانم قبل از اینکه محصول دچار سرمازدگی شود، آن را به فروش برسانم.
حسین رحتمی بیان کرد: در حال حاضر به دلیل نبود بازار مناسب نصف انارهای شهرستان بر روی درخت باقی مانده و مشتری ندارد، دلالان انار با کیفیت را ۱۰ هزار تومان و بقیه انارها بین چهار تا ۶ هزار تومان خریداری می‌کنند.
وی عنوان کرد: در ۲ سال گذشته به دلیل نبود بازار مناسبی برای محصول انار برخی کشاورزان، باغات انار خود را جایگزین محصولات دیگری از جمله پسته و زردآلو کرده‌اند.
رحتمی خواستار توجه ویژه مسئولان به این موضوع و راه‌اندازی پژوهشکده انار شد تا با تولید انار با کیفیت‌تر زمینه صادرات این محصول فراهم شود.
وی تصریح کرد: جای تاسف دارد که اکنون برخی کشاورزان محصول خود را بار وانت و نیسان کرده و خودشان برای فروش راهی سایر شهرها می‌شود.
این انارکار نمونه با اشاره به اینکه سالانه کرم گلوگاه ۲۰ تا ۳۰ درصد به محصول ما خسارت وارد می‌کند، بیان کرد: انتظار ما از این مسئولان متولی این است که در زمینه مقابله به این آفت به کمک ما بیایند.
رحمتی ادامه داد: انتظار ما از این دولت این است که به کمک کشاورزان بیاید و نسبت به خرید توافقی محصول انار ورود پیدا کند تا بخشی از مشکلات کشاورزان رفع شود.
بازار کساد انار و لزوم خرید توافقی
همچنین مدیر جهاد کشاورزی فردوس مهمترین مشکل محصول انار را قیمت پایین و سردی بازار فروش به دلیل نبود و صادرات کمرنگ آن دانست و گفت: پرداخت تسهیلات به موقع به شرکت‌های تعاونی شهرستان برای خرید توافقی انار مهمترین راهکاری است که می‌تواند بخشی از مشکلات انارکاران منطقه را رفع کند.
علی امیرزاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: سطح زیرکشت انار شهرستان هزار و ۸۴۶ هکتار است که پیش‌بینی می‌شود در سال جاری از این سطح ۲۸ هزار تن محصول برداشت شود.
وی درباره علل بازاز نامناسب انار فردوس به عنوان دغدغه اصلی انارکاران منطقه گفت: نبود صادرات، پایین آمدن قدرت خرید مردم و همزمانی برداشت انار با استان‌های مجاور از دلایل عمده قیمت پایین انار منطقه است.
امیرزاده با تاکید براینکه الان انار شهرستان با توجه به هزینه‌های بالای تولید، زیر قیمت تمام شده به فروش می‌رسد، بیان کرد: سال قبل به صورت میانگین هر کیلوگرم انار ۱۵ هزار تومان بود، در صوتی که امسال به صورت میانگین قیمت هر کیلوگرم انار ۱۰ هزار تومان و گاها حتی تا هشت هزار تومان هم درب باغ به فروش می‌رسد.
بازارهای بین المللی انار از دست رفت
تحریم‌های ظالمانه و صادرات باکیفیت در چند سال اخیر باعث شده که بازاهای جهانی انار را از دست بدهیم.وی عنوان کرد: انار محصولی راهبردی نیست و تقریبا لوکس محسوب می‌شود و این محصول خوراک صادرات است ولی تحریم‌های ظالمانه و صادرات انار بی‌کیفیت در سال‌های گذشته موجب شده رغبتی برای خریداران کشورهای اطراف نباشد و تا حدودی بازارهای جهانی را از دست داده‌ایم.
مدیر جهاد کشاورزی فردوس خاطرنشان کرد: نبود صادرات انار و یا صادرات ناچیز موجب شده این میوه به سوی میادین عرضه داخلی گسیل داشته شود و از سوی دیگر میوه‌ای خاص است که در اولویت نیاز و خرید مردم قرار ندارد.
امیرزاده تصریح کرد: در سال جاری انار تولیدی شهرستان نسبت به سال‌های قبل کیفیت بالاتری دارد، شاید به دلیل اینکه سالیان قبل انار بی‌کیفیت صادر شده در سال جاری برخی کشورها تمایل به واردات انار ندارند.
وی درخصوص نبود خرید توافقی انار گفت: سازمان جهاد کشاورزی استان یک میلیارد و ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های زیر مجموعه تعاون روستایی شهرستان برای خرید انار پرداخت کرده و این شرکت‌ها برای خرید توافقی انار ورود پیدا کردند.
امیرزاده خاطرنشان کرد: امیدواریم با خرید توافقی انار توسط شرکت‌های تعاونی قیمت محصول انار افزایش یابد تا کشاورزان متضرر نشوند.
مدیر جهاد کشاورزی فردوس در پاسخ به این سوال که چرا کشاورزان انار تولیدی خود را در سردخانه نگهدای نمی‌کنند تا در ماه‌های آتی با قیمت مناسب‌تر به فروش برسانند، گفت: نگهداری انار در سردخانه هزینه دارد به عنوان مثال هزینه انبارداری و نگهداری در سرخانه در فردوس ماهانه هر کیلوگرم هزار تومان و در شهرهای دیگر تا هزار و ۷۰۰ تومان نیز هست که باید هزینه‌های سرسام‌آور حمل و نقل را نیز به آنها اضافه کنیم.
وی ادامه داد: پس با این هزینه‌ها نگهداری انار در سردخانه هم دردی از کشاورزان دوا نخواهد کرد، همچنین شاید هنوز کرم گلوگاه در تاج انار باشد و بعد در سردخانه به محصول آسیب جدی وارد کند که قبلا این مشکل را داشته‌ایم که این کرم یک و سوم محصول را در سردخانه نابوده کرده است.
خسارت ۲۵ تا ۳۵ درصدی کرم گلوگاه به محصول انار
امیرزاده تصریح کرد: بازار انار شهرستان به گونه‌ای آشفته است که حتی دلالان هم خیلی تمایل ندارد ورود پیدا کنند، به گفته یک خریدار و دلال انار، هزینه‌های مختلف هر کیلوگرم انار از فردوس به مقصد تبریز ۶ هزار تومان است که اگر در فردوس از باغدار ما به قمیت ۱۰ هزار تومان خرید کند با توجه به اینکه در تبریز و مشهد بیشتر از ۱۵ و نهایت ۱۷ هزار تومان مشتری ندارد برایش مقرون به صرفه نیست و ریسک بالایی است.
وی اظهار داشت: با توجه به آسیبی که کرم گلوگاه به درختان رسانده ۲۵ تا ۳۵ درصد نسبت به سالیان قبل کاهش برداشت محصول خواهیم داشت ولی با این وجود نسبت به سال گذشته وضعیت برداشت انار و کیفیت آن بسیار بهتر است.
امیرزاده دلیل عمده فراگیری کرم گلوگاه را نبود یک عزم جمعی بین باغداران برای جمع‌آوری انارهای آلوده برشمرد و اضافه کرد: تنها راه مبارزه با کرم گلوگاه دفن و یا سوزاندن انارهای آلوده است و چنانچه یک باغدار در این کار سهل انگاری کند حشره این کرم به سایر باغ‌های مجاور سرایت کرده و به تدریج موجب آلودگی همه آنها می‌شود.
وی دانه سفیدی را یکی دیگر از مشکلات انار فردوس دانست و گفت: عامل اصلی دانه سفیدی انار نوسانات دمایی و شرایط اقلیمی و تغییر است و کشاورزان باید توجه داشته باشند با تغذیه مناسب، آبیاری منظم و حفظ رطوبت خاک شرایطی را مهیا کنند تا دانه سفیدی انار کاهش یابد.
اختصاص سه میلیارد تومان برای خرید توافقی انار
طی چند روز آینده سه میلیارد تومان تسهیلات به تشکل‌های مردمی در فردوس و سرایان جهت خرید انار پرداخت خواهد شد که این موضوع به صندوق حمایت از بخش کشاورزی ابلاغ شده است.رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی درخصوص خرید توافقی انار به عنوان مسکن موقتی بر درد انارکاران گفت: سه میلیارد تومان تسهیلات به تشکل‌های مردمی در فردوس و سرایان برای خرید انار پرداخت شد و این تشکل‌ها برای خرید محصول ورود پیدا کردند.
مهدی جعفری رونق بازار انار را نیازمند تلاش جمعی باغداران، سرمایه گذاران و مسئولان ذیربط دانست و افزود: جشن برداشت انار از برنامه‌های مهم ماست که امسال میسر نشد سال آینده بتوانیم جشنی باشکوه در فردوس برگزار کنیم و این برنامه نیز در بالا رفتن قیمت انار فردوس و شناساندن آن به مردم بسیار تاثیرگذار است.
وی گفت: امسال پیش‌بینی می‌شود ۴۲ هزار تن انار از سطح چهار هزار و ۲۰۰ هکتار باغات استان برداشت شود که این میزان از لحاظ سطح تولید ۱۰ درصد افزایش دارد.
جعفری با اشاره به اینکه بیشترین تولید انار استان متعلق به شهرستان فردوس با تولید ۱۸ هزار تن از سطح هزار و ۹۴۰ هکتار است، گفت: از حیث سطح زیرکشت شهرستان فردوس بیشترین تولید انار را دارد.
وی درخصوص دانه سفیدی انار فردوس نیز گفت: با توجه به تحقیقاتی که در مرکز استان صورت گرفته به نتایج خوبی رسیده‌ایم و با تبدیل شدن این تحقیقات به علم، آن را در اختیار باغداران قرار خواهیم داد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی از آمادگی حمایت از سرمایه گذاری در خصوص احداث سردخانه خبر داد و گفت: ۵۰ درصد هزینه احداث سردخانه را در قالب تسهیلات پرداخت می‌کنیم.
اختصاص ۲ میلیارد تومان به پژوهشکده انار فردوس
امسال ۲ میلیارد تومان جهت حصارکشی و ادامه تکمیل ساختمان این پروژه از محل مصوبات سفر استاندار به شهرستان اختصاص یافته که کار شروع شده است.فرماندار فردوس هم در خصوص آخرین وضعیت پژوهشکده انار فردوس به خبرنگار ایرنا گفت: امسال ۲ میلیارد تومان جهت حصارکشی و ادامه تکمیل ساختمان این پروژه از محل مصوبات سفر استاندار به شهرستان اختصاص یافته که کار شروع شده است.
مهدی روشن افزود: از دانشگاه بیرجند به عنوان متولی کار نیز خواسته‌ایم کار را با جدیت دنبال کند و در بخش پژوهش و کارهای دانش بنیان انار منتظر تکمیل و راه اندازی پژوهشکده انار نباشد و کارهای تحقیقاتی بر روی باغ‌های انار فردوس انجام شود.
وی با بیان اینکه ۷۰ درصد سطح زیر کشت محصولات باغی شهرستان فردوس انار، پسته و زعفران است افزود: پژوهشکده انار می‌تواند هم به افزایش کمی و کیفی تولید و هم در رفع مشکلاتی که برای کشاورزان حادث می‌شود، کمک‌های زیادی داشته باشد.
روشن مهمترین لازمه صادرات انار فردوس را بسته به تلاش و همت باغداران در تولید انار با کیفیت دانست که باید با علم روز و رعایت آبیاری منظم درختان در این راستا حرکت کنند.