به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، امروزه ایجاد محیط کسب و کار آسان به طورحتم یکی از مهمترین مولفه های تاثیرگذار در رشد و توسعه اقتصادی کشورها محسوب می شود.
اما مروری بر صحبت های بسیاری از فعالان محیط های کسب و کار کشورمان در طول چندسال اخیر نشان دهنده این واقعیت تلخ است که نقش قابل توجه «اخذ مجوزهای کسب و کار در دستگاه های اجرایی» در حوزه موانع تولید و کسب و کار باعث شده که با وجود انجام اقدامات مختلف و وضع قوانین و مقررات گوناگون توسط دستگاه های مختلف، هنوز این فضا نتواند توقع بجای فعالان اقتصادی به خصوص کارآفرینان و فناوران بخش خصوصی را برآورده سازد.
یک فناور حوزه گیاهان دارویی در کشورمان، یکی از مشکلات اصلی تولیدکنندگان این حوزه را وجود قوانین بسیار سخت گیرانه و تغییر مدام این قوانین می داند و می گوید: در حال حاضر ما برای اخذ مجوز تولید روغن مانند روغن سیاهدانه باید تجهیزاتی در حد تولید داروی استومینوفن فراهم کنیم.
علی قانونی تولیدکننده روغن های گیاهی با کاربرد آرایشی و بهداشتی در شهر اصفهان است و که به گفته خودش چهارسالی می شود که با دوستان خود و با شور و شوق فراوان و بدون کوچکترین احساس خستگی، با دست خالی نسبت به راه اندازی کسب و کاری در زمینه فرآورده ها و روغن های دارویی و گیاهی اقدام کرده و موفق شده اند تا علاوه بر تولید و بسته بندی روغن های گیاهی، به طور مستقیم برای ۱۰ نفر دیگر نیز شغل ایجاد کنند.
وی در خصوص اینکه چطور شد که وارد این کار شده است به خبرنگار ایرنا می گوید: در دوران دانشجویی در برخی کلاس های مربوط به گیاهان دارویی که در دانشگاه برگزار می شد، شرکت می کردیم و بسیار به این حوزه علاقمند شدیم، به تدریج وارد استخراج عصاره و روغن های گیاهی شدیم و پس از آن در زمینه ترکیب روغن ها و ساخت محصولات نوآور با کاربردهای خاص برای پوست، مو و ناخن و بیماری های خاص ورود کردیم.
این فعال حوزه گیاهان دارویی در خصوص اینکه چه نوآوری هایی تاکنون داشته است نیز توضیح داد: نوآوری ها مربوط به ساخت محصولاتی است که تاکنون نمونه مشابه خارجی نداشته است و اگر هم محصولی پیش از این برای مشکلات خاص مثل ناخن طراحی شده، بر پایه روغن نبوده بلکه بر پایه محصولات شیمیایی یا گیاهان خشک بوده است.
وی در ارتباط با نوع محصولات تولیدی خود نیز گفت: محصولات ما به دو دسته تقسیم می شوند؛ این محصولات شامل محصولات تک فاز همچون روغن های سیاه دانه، رزماری، گل سرخ، بنفشه و آرگان و همچنین محصولات ترکیبی با کاربرد خاص همچون روغن برای ترک دست و پا، روغن تقویت ناخن، روغن تقویت ریش و سبیل و روغن تقویت ابرو و مژه هستند.
قانونی ادامه داد: حدود ۳۰ محصول بسته بندی و ۱۶۰ محصول فله ای که صادراتی نیستند تاکنون تولید کرده ایم و بیشتر محصولات تولیدی ما روغنی هستند.
فرآیند اخذ مجوزها بسیار هزینه‌بر و طولانی است
این فناور حوزه گیاهان دارویی در خصوص اینکه چرا روغن های گیاهی خود را فله ای و بدون ارزش افزوده توزیع می کنند نیز توضیح داد: اگر بخواهیم بسته بندی کنیم و همه را بخواهیم زیرمجموعه محصولات بسته بندی دربیاوریم، نیازمند سرمایه هنگفت حدود چهار میلیارد تومانی هستیم و از طرف دیگر، دریافت و اخذ یکسری از مجوزها برای تک تک محصولات کاری بس دشوار است.
قانونی افزود: با پیشرفت کار متوجه شدیم که برای رشد و بزرگ کردن این کسب و کار نیاز به مجوزهای بهداشتی داریم در غیر این صورت وزارت بهداشت علاوه بر جمع آوری محصولات تولیدی اجازه ادامه فعالیت را نخواهد داد.
وی با اشاره به مراجعه به معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برای دریافت مجوز گفت: در آنجا اعلام کردند که از طریق اداره آرایشی بهداشتی می توانیم پروانه های لازم برای تولید و بسته بندی روغن‌ها را دریافت کنیم.
این کارآفرین اظهار کرد: به مدت یک سال و با مشقت فراوان و طبق ضوابط موجود اقدام به تهیه کارگاه و واریز فیش‌های متعدد به حساب وزارت بهداشت و تهیه تجهیزات گران قیمت کردیم که فراهم کردن این تجهیزات با توجه به شرایط فعلی اقتصادی کشور و تازه کار و بدون پشتوانه بودن ما بسیار پرزحمت بود. در هر مرحله نیز با بازرسی و تایید کارشناسان وزارت بهداشت ادامه روند دریافت مجوزها را پیگیری کردیم.
وی افزود: پس از گذشت این مدت دوندگی و انجام مراحل فوق، درخواست نهایی اخذ مجوز را به همراه مدارک مورد نیاز به منظور اخذ پروانه بهره برداری و ساخت تحویل معاونت آرایشی بهداشتی اداره غذا و دارو اصفهان دادیم اما تقریبا پس از یک ماه اعلام کردند که با یک بخشنامه قانون عوض شده و از حالا باید تحت نظر اداره طب سنتی و مکمل اقدام کنید.
قانونی با بیان اینکه، فرآیند اخذ مجوز از اداره طب سنتی و مکمل غذا و دارو نیز بسیار پرهزینه تر و مشکل تر است، افزود: در اینجا نیاز به سوله مدرن تولید با ضوابط ویژه و آزمایشگاه مجهز و دکتر داروساز جهت مسوول فنی و... است و تقریبا باید دوباره کار را از صفر شروع کنیم.
وی افزود: قبل از این و هنگامی که تولید روغن ها زیرمجموعه قسمت آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو بود، برای دریافت مجوز نیازمند حدود ۲۰۰ متر فضا و یک مسوول فنی لیسانس شیمی بودیم و لازم نبود آزمایشگاه از خودمان داشته باشیم و با یک آزمایشگاه مورد تایید وزارت بهداشت می توانستیم قرارداد ببندیم اما اکنون حداقل از ما ۵۰۰ متر سالن داخل شهرک صنعتی و زون دارویی می خواهند، سالن تولید باید دارای اپوکسی باشد و هواساز آبساز داشته باشد که همین دو قلم حداقل ۶۰۰ میلیون تومان هزینه دارد ضمن اینکه مسوول فنی باید دکتر داروساز باشد و آزمایشگاه مجهز می خواهد و دیگر نمی شود با آزمایشگاه وزارت بهداشت قرارداد بست. در واقع برای تولید چند قلم روغن گیاهی مثل روغن سیاهدانه باید تجهیزات و امکاناتی مجهز در حد تولید داروی استامینوفن داشته باشیم.
وی افزود: این درحالی است که اگر همه اینها را هم داشته باشیم، محصول نهایی ما مثل روغن سیاهدانه چون کد آی آر سی (IRC) می گیرد داخل عطاری ها و مغازه های آرایشی و بهداشتی که بازار هدف ما را تشکیل می دهند، نمی توانند توزیع شوند و تنها باید در داخل داروخانه به فروش برسند.
بر اساس مقررات سازمان غذا و دارو هرگونه عرضه و فروش داروهای گیاهی، شیمیایی و مکمل‌های تغذیه ای و ورزشی، فرآورده های گیاهی و محصولات آرایشی و بهداشتی در عطاری ها ممنوع بوده و باید در داروخانه‌های مجاز و زیرنظر پزشک داروساز صورت پذیرد.
این کارآفرین حوزه گیاهان دارویی اظهار کرد: حالا ما مانده ایم و کلی زمان و سرمایه و تلاش صرف شده که به هیچ سرانجامی نرسیده و با این تغییر ناگهانی قانون تماما بر باد رفته است.
وی افزود: این در حالی است که تا پیش از این در جمع دوستان به عنوان الگوی موفق راه اندازی کسب و کار معرفی می‌شدیم و در حال حاضر به عنوان نمونه‌ای برای بی نتیجه بودن راه اندازی کسب و کار در کشور انگشت نما شده ایم.
مسوولان سیاستگذار برای وضع مقررات مشورت بگیرند
این فعال حوزه گیاهان دارویی در ادامه با اشاره به نامگذاری سال جاری از سوی رهبر معظم انقلاب تحت عنوان "تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین" و همچنین سال های گذشته که همواره از سوی معظم له بر جهش و رونق تولید تاکید شده است، گفت: نباید با یک بخشنامه شتابزده، با سرنوشت جوانان دارای انگیزه برای ورود به عرصه تولید و کارآفرینی بازی شود.
قانونی می گوید: اگر قصد سازمان غذا و دارو این بود که مجوز ندهند، پس چرا به ما اطلاع ندادند تا وقت و عمر و سرمایه خود را در این سن حساس به باد ندهیم و مثل ورشکسته ها دست به دامن نوشتن نامه تظلّم به این نهاد و آن نهاد نشویم.
وی گفت: شرایط طوری است که از یک طرف از ما برای ادامه کار مجوز طلب می کنند و از سویی دیگر با تغییر و سخت کردن قوانین و مقررات آن هم در شرایط فعلی اقتصادی کشور عملا جلوی راه اندازی کسب و کار را گرفته اند.
این کارآفرین معتقد است: اگر یک بازنگری در این بخش صورت گیرد و وزارت بهداشت در تصویب هر قانون و مصوبه ای کمی هم نظر تولیدکنندگان را جویا شود و به عنوان یک سیاستگذار تنها به رأی و نظر خود اکتفا نکند، روند کار خیلی بهتر پیش خواهد رفت.
روغن‌های گیاهی از ظرفیت بسیار مناسب ارزآوری برخوردارند
این فناور حوزه گیاهان دارویی در خصوص وضعیت صادرات محصولات تولیدی خود نیز گفت: در حوزه صادرات وضعیت بسیار عالی است در صورتی که پیش از آن از صادرات برای ما یک دیو ساخته بودند.
قانونی بیان کرد: به عنوان مثال پیش از استقرار طالبان در افغانستان که خط تاکسی مستقیم مشهد به هرات داشتیم، پنج کارتن محصول خود را خیلی راحت از طریق تاکسی مستقیم و بدون هیچ مجوز دست و پاگیر اضافه ای به هرات ارسال کردیم، مدتی هم به کردستان عراق صادرات داشتیم که با استقبال خیلی خوبی روبه رو شد. اما بعد از مدتی مقداری سختگیری‌های مرزها بیشتر شد و مجوزهای بیشتری طلب کردند و صادرات محصولات ما متوقف شد.
وی تاکید کرد: روغن های گیاهی از ظرفیت بسیار خوب صادراتی و ارزآوری برای کشور برخوردارند و با تسهیل مجوزها و رفع موانع و سنگ‌اندازی ها می توان سالانه مبالغ قابل توجهی از این طریق برای کشور ارزآوری داشت.
این کارآفرین در پاسخ به اینکه حوزه گیاهان دارویی و روغن های گیاهی از چه میزان ارزآوری برای کشور برخوردار است نیز گفت: به طور مثال در حال حاضر قیمت یک روغن ۶۰ سی سی مثل روغن نارگیل داخل ایران حدود ۴۰ هزار تومان است؛ این درحالی است که این محصول در سایت های خارجی مانند آمازون که گستره خیلی وسیعی نیز دارد با قیمتی در حدود چهار تا ۸ دلار به فروش می رسد و این بدان معنی است که پنج برابر بیشتر از قیمت داخلی برای کشور ارزآوری به دنبال خواهد داشت.