به گزارش ایرنا، اقوام ساکن گلستان، ظرفیت ویژه‌ای برای استان به شمار می‌روند که همیشه در کنار هم برای تقویت، ترویج و توسعه فرهنگ ایرانی - اسلامی در تلاش هستند.
یکی از فعالان فرهنگی اقوام ساکن گلستان محمد آذری است که در راستای معرفی و احیای رسم و رسوم قوم سیستانی و نشر وحدت و همدلی اقوام مختلف بنیاد نیمروز گلستان را در اواخر سال ۱۳۸۹ تاسیس کرد.
غرفه بنیاد نیمروز سیستانی ها در جشنواره اقتصاد و فرهنگ اقوام گلستن جنب و جوش زیادی دارد.سیاه چادر را به گونه‌ای تزئین و فضاسازی کرده اند که برای مخاطبان جذاب باشد. مردان سیستانی جلوی سیاه چادر موسیقی سنتی خود را می نوازند و زنان داخل سیاه چادر مشغول سوزن دوزی هستند. غذا، شیرینی، عروسک و صنایع دستی سیستانی هم در جای جای غرفه به چشم می‌خورد.
محمد آذری با پیراهن "برچاک" سفید و "باسکَت" مشکی با لبخند مهربانی پذیرای گردشگران است.
او به ایرنا گفت: وحدت و راهکارهای تقویت وحدت اقوام و نقش تشکل‌های اجتماعی و بزرگان اقوام، معرفی پوشش سنتی، آداب و رسوم، پزشکی سنتی، ضرب المثل‌های سیستانی، آموزش بازی سنتی خسو و کودی کودی، موسیقی سنتی و غذاهای محلی از جمله اهداف حضور بنیاد نیمروز در این جشنواره است.
وی اظهار داشت: مردم با شناخت آداب و رسوم یکدیگر راحت تر با هم تعامل خواهند داشت و احیای برخی فرهنگ ها و آیین ها نیاز امروز نسل جوان برای وحدت و همدلی بیشتر است.
آذری افزود: شاهان اشکانی و ساسانی شاهزاده‌های خود را برای تربیت و آمادگی سلطنت به سیستان می فرستادند و فردوسی هم دربار سیستان را برای معرفی پهلوانی رستم به جهانیان انتخاب می کند این نشان‌دهنده اهمیت اقوام سیستانی در تربیت ایرانی افراد است.
مدیرعامل بنیاد نیمروز گلستان گفت: استفاده بهینه از ظرفیت اقوام در تقویت وحدت و همدلی بین جامعه تاثیرات ویژه ای داشته است.
احیای بازی های قوم سیستانی و ترویج فرهنگ ایرانی و اسلامی
آذری افزود: ترویج بازی‌های بومی و محلی اقوام مختلفی از جمله سیستانی ها احیاگر فرهنگ ایرانی و اسلامی بوده که باید از این ظرفیت ها به خوبی استاده شود.
وی اظهار داشت: خسو، کودی کودی، قلعه پوده، کلاچل چل، چل مشکه، چوب بازی، دوچوبه و رقص شمشیر از جمله بازی ها و ورزش های بومی و محلی سیستانی ها است که در راستای احیای آنها آموزش هایی در بنیاد نیمروز داده می شود.
وی بیان کرد: باشگاه خصوصی "خسو" را برای معرفی بهتر این بازی بومی محلی راه اندازی کردیم و در شهرهای مختلف لیگ خسو برگزار شده و علاوه بر آن درخواست تاسیس انجمن و هیات ورزشی خسو به وزارت ورزش و جوانان ارائه دادیم.
آذری افزود: خسو به معنای محافظت خوب و بهترین دفاع است و در این بازی اعضای تیم باید از یک سردار محافظت کنند تا بتواند خانه حریف را تسخیر کند و چون این بازی همراه ساز و دهل اجرا می شود جذابیت زیادی برای مخاطبان دارد.
موسیقی سنتی سیستانی یادآور تلخ و شیرین تاریخ ایران
وی اظهار داشت: موسیقی سنتی و مذهبی سیستانی یادآور تلخی ها و شیرینی تاریخی فرهنگ اصیل و عمیق ایران و برگرفته از حکمت معنوی، احساسات پاک و دلنشین مردم این قوم است.
وی بیان کرد: تنوع ملودی و ریتم و وجود سازهای متفاوت از جمله قیچک، رباب، تنبورک، سرنا، و دونلی نشانه عمق موسیقی سیستانی است.
مدیرعامل بنیاد نیمروز گلستان گفت: یکی از سازهایی که قدمت کهن و نقش بسزایی در اجرای موسیقی سنتی سیستانی ها دارد قیچک با سرگذشتی طولانی در تاریخ است.
آذری افزود: دهل و ساز نقش ویژه ای در زندگی روزمره سیستانی ها دارد حتی موسیقی کار در بین این اقوام رواج داشته و بخشی از موسیقی قوم سیستانی بوده که از دیرباز اجرای آن در آیین ها و مراسم های این قوم مرسوم است.
وی بیان کرد: الوکه موسیقی دیگر در آوازهای مولودی خوانی سیستانی ها است که در آن که اشعاری در شادی ها با مضامین مذهبی و عاشقانه و با نواختن دف، دایره و گاهی هم دهل و ساز اجرا می‌شود.
مدیرعامل بنیاد نیمروز گلستان گفت: موسیقی قوم سیستانی به شدت جای کار برای معرفی بهتر دارد و در جذب توریست و گردشگر هم موثر است.
طب ایرانی و اسلامی قوم سیستانی
آذری افزود: قوم سیستانی در طول تاریخ برای درمان بسیاری از امراض به سراغ طب سنتی و گیاهی رفته و از گیاهان برای درمان خود استفاده می کردند و تجربه زنان و مردان در شناسایی و شناخت خواص هر گیاه نشان از علاقه آنان به گیاهان دارویی و نقش آن در سلامتی دارد.
وی اظهار داشت: با توجه به فرهنگ غنی قومی محلی سیستانی ها از سالهای بسیار دور در تهیه انواع محصولات طب سنتی مفید، ارگانیک، سالم و مقوی به ویژه در سفرها و جنگ ها مهارت داشته اند.
وی بیان کرد: کشک زرد از جمله غذاهای قوم سیستانی بوده که تاثیر مستقیم در دستگاه گوارش و هضم بالای غذا داشته و از جمله خواص درمانی آن کاهش فشارخون، پاک کننده و تصفیه کننده قوی، سپری مقاوم در مقابل بیماری ها بوده است.
این فعال فرهنگی افزود: ادویه آچار سیستانی علاوه بر طعم مطبوعی که به غذاها می دهد خاصیت آنتی اکسیدانی داشته و در فصول سرد که موادی همچون پیاز یافت نمی‌شد از این ادویه به عنوان جایگزین آن استفاده می‌کردند.
پوشاک سیستانی ها تبلور فرهنگ ایرانی-اسلامی
فاطمه یکتامهر بانوی حاضر در غرفه سیستانی ها گفت: پوشاک سنتی اقوام سیستانی تبلوری از تاریخ و فرهنگ ایرانی و اسلامی است.
وی اظهار داشت: لباس زنان سیستانی با خامه دوزی، سیاه دوزی و سوزن دوزی های زیبا در حاشیه یقه و سرآستین لباس برای گردشگران قابل توجه بوده و در بیشتر زمان ها درباره سوزن دوزی های حاشیه لباس هایمان دختران و زنان جوان مشتاق گفت و گو هستند.
وی بیان کرد: سوزن دوزی زنان و دختران سیستانی نمادی از هویت تاریخی ایرانی بوده و باید از این ظرفیت برای نسل امروز استفاده کرد.
یکتامهر افزود: در سالهای اخیر برخی لباس های جدید جایگزین پوشش سنتی شده اما زنان، دختران، پسران و مردان سیستانی همچنان لباس های محلی را بر لباس های غربی برای حفظ سنت های اصیل ایرانی و اسلامی خود ترجیح می دهند.
درخشش غذاهای ایرانی در سفره های رنگین قوم سیستانی
زهرا گزمه بانوی سیستانی حاضر در این غرفه گفت: در فصول مختلف زنان سیستانی غذاهایی مختص آن فصل می پزند که مظهر و نمادی از هویت ایرانی است.
وی افزود: از جمله غذاهای معروف سیستانی ها چنگال، آبگوشت زابلی، کشک زرد، اوجیزک، تنورچه، دوغ پا، دوغ برک، مسکه، گورماست، شیرک روگنی و نان های محلی با سبزی های کوهی است.
گزمه افزود: با توجه به پیشینه کهن فرهنگی و قومی سیستانی ها در تهیه و تولید بسیاری از خوراکی ها از طریق منابع زراعی و دامی علاوه بر عدم وابستگی به غذاهای غیرارگانیک باعث ترویج سلامت غذای مصرفی خود هستند.
وی بیان کرد: طرز تهیه چلبک، تجکی، آبگوشت، غلور، بورک، قیمه، نان رستم، خرمالندو و بسیاری از غذاها را بارها برای علاقه مندان آموزش داده شده و متقاضیان بسیاری داشته است.
وی اظهار داشت: برگزاری جشنواره های اقوام می‌تواند علاوه بر ترویج و شناخت مردم از این نوع خوراکی های مفید، باعث توسعه اقتصادی شود.
صنایع دستی سیستانی ها شناخته شده در جهان
هاجر یکتامهر که مشغول سوزن دوزی است گفت: صنایع دستی در بین زنان و دختران سیستانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و نقوش به کار رفته بر روی آثار هنری از دیرباز تاکنون توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب کرده و همواره مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است.
وی افزود: سوزن دوزی، خامه دوزی، سیاه دوزی، پریوار دوزی، حصیر بافی، سکه دوزی، سفالگری، گلیم بافی، منگلیک، قالی بافی و زیورآلات سنتی از جمله صنایع دستی قوم سیستانی است که علاقمندان زیادی در جهان دارد.
پانزدهمین جشنواره اقتصاد و فرهنگ اقوام ایران زمین ۲۱ آبان ماه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین المللی گلستان در گرگان دایر است.
هنرمندان صنایع‌دستی ۳۱ استان کشور و همچنین ۲۱ گروه موسیقی سنتی و آیینی از ۹ استان در این جشنواره حضور دارند.