به گزارش خبرنگار حج و اوقاف ایرنا، ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات در سال ۱۳۸۲ به دستور رهبر معظم انقلاب اسلامی تشکیل شد، این ستاد که مسئولیت توسعه زیارتگاه‌های شیعیان درعتبات عالیات، در عراق و سوریه را بر عهده دارد، توسط سردار شهید حاج قاسم سلیمانی آغاز به کار کرد.
برهمین اساس، حسن پلارک تا مرداد ماه ۱۳۹۸ عهده دار مسئولیت این ستاد بود که پس از آن نیز محمد جلال مآب تاکنون این مسئولیت را به عهده گرفته است، این ستاد هم اکنون در بسیاری شهرهای عراق مانند شهرهای مقدس نجف، کربلا، کاظمین، کوفه، سامرا، مسیب و بلد فعالیت دارد و از سال ۱۳۹۳، فعالیت‌های خود را در سوریه هم شروع کرده‌است. تا سال ۱۳۹۹، نزدیک به سه هزار نفر تحت عنوان نیروهای جهادی این ستاد در دو کشور عراق و سوریه فعالیت می‌کردند.
صحن حضرت زهرا (س) بزرگترین بنای اسلامی پس از مسجدالحرام
برپایه این گزارش یکی از پروژه‌های مهم این ستاد در عراق، پروژه مشهور به صحن حضرت زهرا (س) در کنار حرم حضرت علی (ع)، امام اول شیعیان، در شهر نجف عراق است که از آن به عنوان دومین بنای مسقف جهان اسلام نام برده شده و بودجه اولیه آن در سال ۱۳۹۰، هفتصد میلیارد تومان معادل ۵۸۰ میلیون دلار برآورد شده بود.
به واسطه تلاش‌های شبانه روزی خادمان بی ادعای این ستاد تاکنون اقدامات بسیار خوبی در خصوص توسعه، ترمیم و بازسازی حرم‌های مطهر ائمه در دو کشور عراق و سوریه با هدف ارائه هر چه بهتر خدمات به زائران جهان اسلام انجام گرفته که جای قدردانی و خسته نباشید دارد.
در این میان صحن حضرت زهرا(س) که یکی از طرح‌های بزرگ جهان اسلام پس از مسجدالحرام است در شهر نجف اشرف طراحی و در ۲۲۰ هزار متر مربع ساخته شده است، این صحن در ضلع غربی حرم مطهر مولای متقیان حضرت علی (ع) قرار دارد. این صحن یکی از بزرگترین پروژه‌های عمرانی در جهان اسلام به‌شمار می‌رود.
ساخت این صحن از اوایل سال ۱۳۹۰ به منظور توسعه حرم حضرت علی بن ابی‌طالب(ع) با تعامل و همکاری دولت عراق و آستان قدس علوی انجام گرفت، این صحن به دو بخش زیارتی و غیرزیارتی تقسیم می‌شود. بخش زیارتی آن در چهار طبقه به مساحت ۱۰۰ هزار مترمربع مشتمل بر فضاهای عبادتی و زیارتی است که ۵۰ درصد از مساحت صحن را تشکیل می‌دهد و شامل یک مصلی به همراه خدمات رفاهی از قبیل مهمانسرای زائران و سرویس بهداشتی و غذاخوری خادمان حرم می‌باشد. [۴] بخش غیرزیارتی نیز شامل ساختمان موزه به مساحت ۱۶۵۰۰ متر مربع است.
به منظور نگهداری و نمایش آثار تاریخی و عتیقه‌جات موجود این آثار در خزینه حرم مطهر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بخش همچنین مشتمل بر کتابخانه ای در پنج طبقه با گنجایش یک میلیون جلدکتاب مجهز به کارگاه ترمیم نسخ خطی است که آن نیز در مساحت ۱۶۵۰۰ متر مربع ساخته شده‌است.
در این بخش ساختمان اداری به مساحت ۱۰ هزار مترمربع و هتل به مساحت ۱۱هزار متر مربع و سه آمفی‌تئاتر با گنجایش هر یک ۱۰۰ نفر در نظر گرفته شده است و یک شبستان سرپوشیده ۱۰۰ هزار متری نیز به منظور برگزاری دروس حوزوی و سخنرانی‌های دینی از دیگر بخش‌های این صحن است.
صحن حضرت زهرا(س) با مساحت ۲۲۰ هزار متر مربع زیربنا در نجف
صحن حضرت زهرا با مساحت بیش از ۶۱ هزار متر مربع و زیربنای ۲۲۰ هزار متر مربع بزرگترین پروژه عمرانی مذهبی جهان اسلام بعد از مسجدالحرام و بزرگترین پروژه آستان قدس علوی به‌شمار می‌رود که چهار برابر صحن قدیم حرم مطهر است. ساختمان صحن شامل چهار طبقه و چندین رواق است و شامل فضاهای سبز و روباز نیز است.
در طراحی این صحن به ویژگی‌های معماری اسلامی توجه شده و در آن تجهیزاتی نظیر پله‌برقی و آسانسور نیز برای جابجایی زائران در طبقات و سیستم‌های تهویه مطبوع به کار رفته‌است.
طبقهٔ زیرین پروژه نیز به پارکینگ اختصاص داده شده‌است. برای تامین آب در این صحن نیز حدود ۴۰ کیلومتر لوله‌گذاری و جهت تأسیسات برقی نیز ۱۴۰ کیلومتر کابل کشی اجرا شده که به گفته مدیر این طرح از نظر فنی یک رکورد محسوب می‌شود.
به گفته وی بزرگترین مقرنس در فضاهای اسلامی نیز در این صحن بنا شده است. از دیگر ویژگی‌های این طرح استفاده از سنگ‌های طبیعی و مرمرهایی به رنگ‌های مختلف است تا راهنمای زائران به منظور شناسایی طبقه‌ها باشد.
به گفته مسئولان ستاد بازسازی عتبات عالیات به منظور تحقق رونق تولید ایرانی و اقتصاد مقاومتی محصولات و مصالح استفاده شده در صحن حضرت زهرا (س) ایرانی بوده» [۶] و این پروژه برای حدود ۶ هزار نفر از متخصصان، مهندسان، هنرمندان معماری و کارگران اشتغالزایی داشته‌است.
جانشین ستاد توسعه و بازسازی عتبات عالیات استان تهران در گفت وگو با خبرنگار ایرنا می‌گوید: برای ستاد سه ماموریت در قالب کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت در نظر گرفته شده است که ابتدا قرار شد نیازهای ضروری زائران از قبیل آب سالم، سرویس بهداشتی، درمانگاه موقت و اسکان موقت به انجام برسد.
مسعود اسماعیل‌بیگی اظهار داشت: ماموریت بعدی در قالب بازسازی، نوسازی و ایمن سازی حرم های مطهر بوده که این اقدام نیز طی چندین سال تلاش شبانه روزی در بیش از ۲۰۰ طرح به انجام رسید که این مهم اقدامی بی سابقه در طول یک قرن اخیر بوده است.
وی ادامه داد: ماموریت بعدی نیز توسعه حرم های مطهر بود زیرا شاکله فعلی حرم ها متعلق به چند صد سال قبل و برای جمعیت محدود آن زمان ساخته شده بود و این اقدام حدودا از سال ۱۳۹۱ شروع و همچنان ادامه دارد.
طرح توسعه حرم مطهر حضرت سید الشهدا(ع) با ۶۰۰ هزار متر مربع زبنا
وی با بیان اینکه با اجرای طرح صحن حضرت زهرا(س) وسعت حرم به ۲۱ برابر افزایش یافته است، گفت: پس از اجرای این طرح، پروژه توسعه حرم مطهر حضرت سید الشهدا(ع) در کربلا با ۶۰۰ هزار متر م بع زیربنا وسعت این حرم نیز بیش از ۶۰ برابر افزایش خواهد یافت.
در حال حاضر مرحله نخست این طرح تحت عنوان صحن و شبستان حضرت زینت (س) در جوار حرم مطهر حد فاصلی حرم تا خیمه گاه و خیابان‌های باب الراس شریف و باب القبله با وسعت ۱۶۸ هزار متر مربع در دست ساخت است که این طرح بیش از ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و تل زینبیه نیز در داخل این صحن قرار دارد.
اسماعیلی با قدردانی از ملت بزرگ ایرانی اسلامی به لحاظ مشارکت در ساخت و توسعه طرح های عتبات، اظهار داشت: با هدف رونق و توسعه مسایل اقتصادی در کشور تمامی مصالح مورد نیاز که امکان تهیه آن از ایران وجود دارد (بیش از ۸۰ درصد) از داخل کشور تامین می‌شود.