به گزارش خبرنگار ایرنا، مصطفی جمالی روز سه شنبه در نشست خبری افزود: ایران توانسته با تبدیل ۹۷ درصد از خون های اهدایی به فرآورده های خونی در زمره کشورهای با درآمد بالا در این زمینه قرار گیرد.
اهداکنندگان مهمترین اصل انتقال خون هستند
معاون امور اجتماعی سازمان انتقال خون نیز دراین نشست گفت: باید توجه کرد که مهمترین اصل در سازمان انتقال خون، اهداکنندگان خون هستند که نقش بسیار مهمی در سازمان دارند و سالانه بیش از ۲ میلیون نفر از مردم برای اهدای خون به مراکز ما مراجعه می‌کنند.
فردین بلوچی از ایجاد معاونت اجتماعی در سازمان انتقال خون در دوره جدید خبر داد و گفت: اکنون ساختار معاونت اجتماعی در سازمان انتقال خون تعریف و مصوب آن را هم از سازمان اداری و استخدامی دریافت کردیم.
وی خاطرنشان کرد: معاونت اجتماعی سازمان انتقال خون دارای سه اداره کل است که یکی اداره‌کل جذب اهداکنندگان است که در اولین گام تفاهمنامه همکاری با اورژانس پیش بیمارستانی و برای تامین خون کامل با محوریت گروه خون o منفی شکل گرفت که انجام شد تا بتوان در زمان تروما و جراحات ناشی از تصادفات اقدام کرد.
وی با بیان اینکه تفاهم‌نامه‌های متعددی با مجموعه‌های مختلفی انجام شده است، گفت: به عنوان مثال در جهت فرهنگسازی اهدای خون و ترغیب نسل جوان به اهدای خون با مرکز خدمات حوزه‌های علمیه تفاهمی داشتیم.
وی بابیان اینکه سازمان انتقال خون از زمان دفاع مقدس به این ساختار قوی رسید، افزود: بسیاری از اهداکنندگان از یادگاران آن زمان هستند که سن‌شان هم همپای انتقال خون بالا رفته است.
بلوچی ادامه داد: در زمینه بحث‌های علمی و همچنین اهدای خون با جهاد دانشگاهی همکاری داشتیم و در جهت افزایش حضور دانشجویان در عرصه اهدای خون اتفاقات خوبی افتاد که عملیاتی نیز شده است.
وی با بیان اینکه در حوزه آی تی هم اقداماتی انجام شد، گفت: پیاده‌سازی برنامه انبار سازمان انتقال خون در سراسر کشور با تکنولوژی‌های جدید انجام شده است. در عین حال طرحی برای برقراری ارتباط با اهداکنندگان خون از طریق گوشی‌های تلفن همراه مطرح شد که به زودی از آن رونمایی می‌کنیم.
بلوچی همچنین درباره حضور سازمان انتقال خون در مجموعه پنجره ملی مدیریت هوشمند، گفت: سازمان انتقال خون در مجموعه پنجره ملی مدیریت هوشمند قرار گرفت و به راحتی از طریق این پنجره می‌توان به خدمات سازمان دسترسی پیدا کرد.
وی ادامه داد: در زمینه سخت افزار و بحث امنیت فضای شبکه و سرورها که از موضوعات مهم در انتقال خون بود نیز اقداماتی انجام شده است.
توزیع فرآورده های خون ۸.۵ درصد افزایش یافت
معاون اجتماعی سازمان انتقال خون درباره میزان تولید خون و فرآورده‌های آن، گفت: از ابتدای تیر تا انتهای مهر ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در سال قبل میزان توزیع به درخواست فرآورده‌ها را بررسی کردیم که نشان می دهد ۸.۵ درصد نسبت به سال قبل رشد داشتیم.
وی افزود: یکی از مهمترین مصرف‌کنندگان فراورده‌های ما تالاسمی ها هستند که در این زمینه در استان سیستان و بلوچستان همیشه دچار مشکل بودیم. طبق نامه رسمی رئیس انجمن تالاسمی، فراورده‌های مورد نیاز بیماران تالاسمی به صورت ۱۰۰ درصد تامین شده است.
بلوچی در زمینه توزیع بیمارستانی فراورده‌های خونی نیز گفت: در زمینه توزیع بیمارستانی فراورده‌های خون نیز در همین زمان ۵.۴ درصد رشد را شاهد بودیم، نکته دیگری که در تاریخ انتقال خون مهم است، این است که وقتی بیمارستان‌ها از ما برای فراورده‌های خون مورد نیازشان درخواستی دارند، ما در استان‌ها توانایی مشخصی برای پاسخ دهی به این درخواست‌ها داریم.
وی خاطر نشان کرد: با افتخار اعلام می‌کنیم که بر اساس بررسی میدانی در اکثر استان های کشور ما حدود ۱۰۰ درصد نیازهای بیمارستانی از سوی سازمان انتقال خون در حال تامین است که به این معناست که هیچ عمل بیمارستانی نیست که به دلیل نبود فراورده‌های خون تعطیل شود، استان سیستان و بلوچستان، خوزستان و فارس ۹۹ درصد نیازهایشان تامین شده است. در مقایسه با سال قبل نیز در این زمینه رشد داشته‌ایم.
میزان موجودی خون ۴.۳ روز افزایش یافته است
بلوچی ادامه داد: میزان میانگین موجودی نسبت به روز در کشور نیز افزایش یافته است. با تمام زحماتی که کشیده شده، باتوجه به نزدیکی به فصل سرما و شیوع آنفلوآنزا نیاز داریم که مردم در پایگاه‌های ما برای اهدای خون حضور یابند. پیش از این بارها از طریق رسانه‌ها برای اهدای خون از مردم دعوت می‌شد که مردم هم به صورت هیجانی مراجعه می‌کردند، اما در این دوره چنین چیزی را نداشتیم که نشان می‌دهد کار فرهنگی سازمان قابل قبول بوده و وضعیت کشور در شرایط خوبی است؛ به طوری که در سال ۱۴۰۰ میزان موجودی خون ما ۴.۹ روز بود که اکنون این میزان به ۹.۲ روز رسیده است که نشان می‌دهد ۴.۳ روز رشد ذخایر داشتیم.
وی گفت: از اقدامات دیگرمان تامین خون کم لکوسیت بیماران تالاسمی استان سیستان و بلوچستان بود که اتفاق مناسبی بود، خوشبختانه در زمینه خون‌های کم لکوسیت مشکلات را حل کردیم. در عین حال در زمینه تدوین برنامه‌های جدید هم اقدام کردیم و دستورالعمل‌هایمان را به‌روز کردیم. اقداماتی هم در زمینه دعوت داوطلبان اهدای خون از طریق سیستم‌های نرم افزاری بود که در حال انجام است. پویش‌های زیادی را هم اجرا کردیم.
**جلب مشارکت های مردمی و خیرین در انتقال خون
بلوچی درباره جلب مشارکت‌های مردمی نیز گفت: با همت همکاران توانستیم در شهر جدید پرند زمینی را با مساحت ۱.۵ هکتار از مرکز شهرداری آنجا تحویل بگیریم که به صورت رایگان واگذار شد. مقرر شد آن مجموعه را با کمک خیرین در بنایی با حدود ۱۳ هزار و ۵۰۰ متر مربع به عنوان مرکزی بین‌المللی، انبار استراتژی سازمان و بزرگترین سردخانه نگهداری فراورده‌های پلاسمایی را در آنجا داشته باشیم. چند خیر تقبل کردند که ساخت مرکز اهدای خون اولیه را برعهده بگیرند که کلنگ کار خورده شد و خاکبرداری انجام شده و آماده ساخت شده است. امیدواریم با کمک خیرین این پروژه پیش رود.
بلوچی افزود: کارهای بزرگی هم از سوی خیرین در استان‌ها انجام شده است. به عنوان مثال در کرمان در حوزه‌های مختلفی خیرین کمک کردند. در استان فارس هم در فیروزآباد تفاهمی را امضا کردیم که ۱۲ میلیارد برای ساخت پروژه زمین گرفته شده است. مرکزی در لامرد نیز داشتیم که سالیان زیادی معطل راه‌اندازی و تجهیز بود که این مرکز هم راه‌اندازی شد.
ذخایر خون با ذخایر کل سال های گذشته برابری می کند
وی تاکید کرد: در حال حاضر ذخیره کشوری ما با کل ذخایر سال گذشته برابری کرده و حتی ۱۵ درصد هم بیشتر است.
همچنین دراین نشست خبری معاون فناوری‌های نوین سازمان انتقال خون گفت: سازمان انتقال خون سازمانی افتخار آفرین برای کشور است، ایران در بین کشورهای مدیترانه شرقی، اولین کشوری است که ۱۰۰ درصد اهدای خونش داوطلبانه است.
سید محمدرضا شاه احمد قاسمی افزود: باتوجه به بازرسی‌های متعددی که توسط اتحادیه اروپا از مراکز انتقال خون انجام شده، به ما یک گواهی GMP (از اهدای خون تا مرحله مصرف) دادند که نشان می‌دهد روند تولید ما کاملا استاندارد است و خروجی نهایی با اطمینان کامل قابلیت استفاده دارد. یعنی از پذیرش اهداکننده، دریافت خون، آزمایشات و. .. در فرایندی استاندارد انجام می‌شود و به همین دلیل فراورده‌های پلاسمایی ما برای تولید دارو قبول می‌شود و به دارو تبدیل شده و مجددا به کشور بازمی‌گردد.
وی ادامه داد: ۴۸ سال از تاسیس سازمان انتقال خون ایران می‌گذرد که بسیار ارزشمند است، سال گذشته حدود دو میلیون اهدای خون داشتیم که به سه فرآورده هم تبدیل شدند و بر این اساس جان ۵.۵ تا ۶.۵ میلیون نفر را در سال گذشته با این فراورده‌ها نجات داده‌ایم.
قاسمی با بیان اینکه شاخص اهدای خون در کشور ۲۴.۲۱ در ۱۰۰۰ نفرجمعیت است، گفت:۰۷ .۵۵ درصد اهداکنندگان خون ما اهداکننده مستمر(با سابقه حداقل دوباراهدای خون درسال) هستندو شاخص اهدای خون باسابقه۳۰درصد و شاخص اهدای خون بار اول هم ۱۵درصد است و از طرفی تلاش می‌کنیم که اهداکنندگان بار اول را هم تشویق کنیم که وارد اهدای خون شوند.
قاسمی با بیان اینکه شاخص اهدای خون در کشور ۲۴.۲۱ در ۱۰۰۰ نفرجمعیت است، گفت: ۰۷ .۵۵ درصد اهداکنندگان خون ما اهداکننده مستمر(با سابقه حداقل دوباراهدای خون درسال) هستندو شاخص اهدای خون باسابقه۳۰درصد و شاخص اهدای خون بار اول هم ۱۵درصد است و از طرفی تلاش می‌کنیم که اهداکنندگان بار اول را هم تشویق کنیم که وارد اهدای خون شوند. همه این فرایندها در کل کشور با ۴۱۸۴ پرسنل در حال انجام است.
قاسمی با بیان اینکه آزمایشات متعددی مانند هپاتیت، HIV، هپاتیت "بی و سی" را روی خون‌های اهدایی نجام می‌دهیم، گفت: در عین حال ابتدا روش‌های غربالگری را به صورت دستی انجام می‌دادیم. بعدها سیستم اتوماتیک شد که ابتدا در تهران این اتفاق رخ داد و تا پایان سال در همه مراکز انتقال خون استان ها کشور به دستگا های اتوماسیون غرببلگری مجهز خواهند شد.
وی ادامه داد: درآینده نزدیک غربلگری خون درکشور به روش مولکولی NAT انجام خواهد شد که یک انقلاب دراین زمینه محسوب می شود چراکه امنیت خون بالا می رود.
تامین ۱۰۰ درصدی نیاز بیماران و بیمارستان‌ها به خون و فرآورده‌های خونی
در ادامه این نشست مدیر عامل سازمان انتقل خون گفت : بخشی از کار اهدای خون، اهداکنندگان است که اگر نباشند، سازمان انتقال خونی هم وجود ندارد. به لطف اهداکنندگان ذخایر ما افزایش یافت و نیاز بیمارستان‌هایمان به صورت ۱۰۰ درصدی در حال تامین است. در حالی که در طول تاریخ سازمان انتقال خون، از ابتدای تاسیسش چنین شرایطی نداشتیم. در سال‌های قبل به ویژه در شهرهای بزرگ وضعیت نامناسب بود. به عنوان مثال در استان تهران از ۱۰۰ درخواست خون که از بیمارستان‌ها می‌آمد، ۳۰ تا ۴۰ موردش را پاسخ نمی‌دادیم. معنایش این است که برخی اعمال جراحی کنسل می‌شد یا جراحان با ترس و لرز و با خون کمتر عمل را انجام می‌دادند. اکنون این دغدغه به کلی از بین رفته که بسیار مهم است.
جمالی افزود: از طرفی سازمان بهداشت جهانی خون و فراورده‌های خون را مانند دارو می‌داند. ما برای محصولات‌مان از سازمان غذا و دارو، کد IRC (پروانه ریز فراورده های «غذا و آشامیدنی»، «مکمل های غذایی»، «فراورده های دارویی»)می‌گیریم.
امکانات برای اهدای خون باید فراهم شود
وی با بیان اینکه ما باید برای افرادی که می‌خواهند اهدای خون داشته باشد، امکانات را فراهم کنیم، گفت: حتی در روستاهایمان باید شرایط را فراهم کنیم. از طرفی باید کاری کنیم که هزینه‌های رسیدن خون به بیمارستان‌ها کاهش یابد. در شهرهای شهریار، رباط کریم، اسلام شهر نزدیک ۴ تا ۵ میلیون جمعیت داریم، اما بیشتر این مراکز حتی واحد اهدای خون هم ندارند. در حال حاضر هر روز آمبولانس بیمارستان شهریار باید بیاید مرکز وصال شیرازی و خون و فرآورده های خون را گرفته و برگردد. اسلام شهر و شهرقدس و ... هم همین داستان را دارند. در مرکز پرند که زمینش در اختیارمان قرار گرفته، می‌خواهیم با کمک خیرین و مسوولان شهری مراکز خونگیری نیز دایر کنیم و پخش خونش هم در همانجا انجام می‌شود. بنابراین رباط کریم با فاصله ۲۰ دقیقه می‌تواند خون مورد نیازش را تامین کند.
استقبال کم بانوان و جوانان دو اشکال در انتقال خون است
جمالی گفت: اکنون در سه مرکز تهران، پخش خون راه انداختیم و باید در کل کشور اهدای خون و رساندن این ماده حیاتی و فرآورده های آن را به مراکز مصرف تسهیل کنیم.
وی ادامه داد: سازمان انتقال خون در شرایط فعلی با 2 اشکال در اهدای خون مواجه است؛ یکی اینکه اهدای خون بانوان زیر پنج درصد است و استقبال جوانان هم نسبت به اهدای خون کاهش یافته است که این موضوع ۱۰ تا ۱۵ سال دیگر برای سازمان انتقال خون خطرناک است؛ بنابراین فرهنگسازی باید به گونه ای باشد که هم زنان که نیمی از جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، اهدای خون بیشتری انجام دهند و هم جوانان تشویق شوند که اهدای خون انجام دهند.
جمالی در ادامه با اشاره به تفاهمنامه تامین خون با اورژانس پیش بیمارستانی، گفت: قرار است ذخایر مورد نیاز خون پیش‌بینی شود تا در ناوگان هوایی و زمینی اورژانس، خون در برخی گلوگاه‌ها وجود داشته باشد و در مواقع اورژانسی بتوان از آن استفاده کرد؛ اکنون این اقدام در کشور شروع شده است و امیدواریم تا یکسال آینده تکمیل شود.
تاثیر آنفلوآنزا بر انتقال خون
جمالی در بخش دیگری از صحبت‌هایش در پاسخ به سئوالی درباره تاثیر آنفلوآنزا بر انتقال خون، گفت: شیوع آنفلوآنزا در حوزه انتفال خون تاثیر زیادی داشت. از یک سو پزشکان و پرسنل ما به آنفلوآنزا مبتلا می‌شوند و ظرفیت افت می‌کند، از سوی دیگر اهداکنندگان به این بیماری مبتلا می‌شوند که تا سه روز بعد از رفع علائم نمی‌توانند اهدای خون کنند.
وی ادامه داد: به دلیل بالا بودن ذخایر، بحرانی نداشتیم و توانستیم ۱۰۰ درصد نیازها را پاسخ دهیم البته زمستان نزدیک است و اهداکنندگان مانند همیشه حمایت کنند در عین حال آنفلوآنزا مشابه کروناست و همان تدابیر بهداشتی که در کرونا رعایت می‌شد، در زمان شیوع آنفلوآنزا هم در مراکز اهدای خون رعایت می‌شود. معمولا مراکز ما به دلیل رعایت شرایط استریل هیچگاه عامل انتقال نبودند.
جمالی در پاسخ به سوال دیگری درباره اهدای خون زنان نیز گفت: علت اصلی پایین بودن اهدای خون زنان کم بودن مراجعه است. باید توجه کرد که خون
جمالی در پاسخ به سوال دیگری درباره اهدای خون زنان نیز گفت: علت اصلی پایین بودن اهدای خون زنان کم بودن مراجعه است. باید توجه کرد که خون زنان سالم‌تر از مردان است.
وی درباره برخی مباحث مبنی بر اهدای خون پولی، گفت: ما اهدای خون با پول نداریم. یکسری مراکز خصوصی پلاسما فرزیس داریم. نیاز به داروهای مشتق از پلاسما به ویژه آلبومین و IVIG دارد افزایش می‌یابد و اساتید تخمین می‌زنند که شاید هفت تا هشت سال دیگر یک میلیون لیتر پلاسما نیاز داشته باشیم تا نیاز IVIG را برطرف کنیم. زیرا درمان بسیاری از بیماری‌ها است. ما در انتقال خون فعلا ۲۰۰ هزار لیتر می‌توانیم پلاسما تامین کنیم. حال در دنیا یکسری مراکز پلاسمافرزیس خصوصی است که مبالغی را به عنوان مشوق تحت عنوان هزینه رفت و آمد و... می‌دهند که در ایران هم وجود دارند و ۲۰۰ هزار لیتر از پلاسمای مورد نیاز برای تامین داروهای مشتق از پلاسما توسط این مراکز تهیه می‌شوند. این مراکز برای تامین داروهای مشتق از پلاسما باید توسعه یابد. مهم است که این مراکز استانداردها را رعایت کنند؛ اولا خودشان را نباید به عنوان مرکز خونگیری معرفی کنند، تبلیغات‌شان استاندارد باشد، اهداکننده اطلاعات غلط ندهند. در عین حال صدور مجوز و نظارت بر این مراکز هم بر عهده سازمان غذا و دارو است.
مدیر عامل سازمان انتقال خون در پاسخ به سوال خبرنگار ایرنا در مورد استفاده از دستگاه های سانتریفوژتولید داخل بر اساس تفاهم نامه با سازمان انرژی اتمی نیز گفت : ازدستگاهایی که قراربود برساس تفاهم نامه دراختیار سازمان انتقال خون قراربگیرد حدود ۱۰تا ۱۲دستگاه است و مورد تست قرار گرفته است و قرار بود که ۵۰دستگاه در اختیار ما قرارگیرد و ازسویی هم دستگاهای ما درانتقال خون قدیمی هستند و خطر انفجار دارند و به شرکت مورد نظر گفته شده است هرچه می تواند این دستگاههارا تولید و دراختیارما قراردهد.
وی درباره فرایند واگذاری پلاسما برای تهیه دارو نیز گفت: پلاسماها طی قراردادهایی به شرکت ها واگذار می‌شود و ما هم تابع قوانین هستیم. فرآوری پلاسما هزینه دارد و گاهی پلاسما را می‌بردند، اماچک یکسال و نیم می‌دادند و ما هم شرط گذاشتیم که چک‌هایشان را پاس کنند و اگر مسایلی هم درزمینه کمبود آلبومین مطرح شد بحثی کذب بود و گاهی هم مربوط به مشکلات این شرکت ها است که با طرف خودشان درخارج از کشوردارند، وظیفه ما تهیه پلاسما و اگذاری آن به شرکت های پلاسمااست که شرط ماپاس چک آنها برای تحویل پلاسما را دادیم.
جمالی در پاسخ به سوال دیگر درباره وضعیت تامین اتوبوس‌های خونگیری سیار نیز گفت: ما اصطلاحا به اتوبوس‌های خونگیری سامانه سیار اهدای خون می‌گوییم. متاسفانه در این زمینه اقدامی نشد. در سفرهای استانی برخی استان‌ها درخواست کردند که بودجه‌هایی در این زمینه گذاشته شود. استان‌های ما توانستند موافقت برای ایجاد کمتر از پنج سامانه سیار اهدای خون را بگیرند. متاسفانه هیچ محلی هم در این زمینه در بودجه سازمان انتقال خون پیش‌یینی نشده است. سازمان برنامه و بودجه باید کمک کند. یکی از آرزوهای ماست که ناوگان سامانه‌های سیار انتقال خون را در کشور داشته باشیم.
وی گفت: تقریبا هر سامانه سیار خونگیری ۹ تا ۱۰ میلیارد تومان هزینه دارد. اگر ۲۰۰ سامانه داشته باشیم، کل کشور و حتی روستاها را می‌توانیم پوشش دهیم.
جمالی درباره برخی اظهارات مبنی بر سرقت نقشه ژنتیکی ایرانیان با ارسال پلاسما به کشورهای دیگر برای دریافت داروهای مشتق از پلاسما نیز گفت: چنین ادعایی را تایید نمی‌کنم ۶۰ فرآورده داخل پلاسما است. اگر این تکنولوژی را نداشته باشیم، اتفاقات بدتری می‌تواند رخ دهد. باید وابستگی ما در زمینه صنعت پلاسما به خارج از کشور از بین برود.