روستای قلات، یکی از محبوب‌ترین جاهای دیدنی نزدیک به شیراز است که با آب و هوایی دلپذیر و خنک، در روزهای پاییزی سال میزبان گردشگران است.این روستای ییلاقی با مسیر سنگفرش شده، خانه‌های پلکانی در دامنه کوه، درختان سرسبز، طبیعت بی‌نظیر، چشمه‌های آب سرازیر از دل کوه، دره عمیق و جاذبه‌های تاریخی در همان لحظه اول، چشم شما را به خود خیره خواهد کرد.
اگر در فصل پاییز به شیراز سفر کردید، حتما به بازدید از روستای قلات بروید؛ روستایی که چشم اندازهای زیبای کوه ، چشمه و جنگل را یکجا فرا روی شما قرار می دهد .این روستای تاریخی در ۳۶ کیلومتری شمال غرب شهر شیراز قرار دارد و از مقاصد و جاذبه های گردشگری استان فارس محسوب می‌شود.
این روستای ییلاقی با خانه‌های پلکانی در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ به‌عنوان نخستین بافت روستایی تاریخی طبیعی استان فارس در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسیده است.قلات شیراز در کنار چشمه‌های زیبا و در میان انبوهی از درختان و باغ‌های سرسبز در مسیر بزرگراه شیراز – سپیدان واقع شده و برای رسیدن به آن از مرکز شهر شیراز، حدود ۴۰ تا ۵۰ دقیقه فاصله است. روستای قلات با تهران نیز حدود ۹۴۰ کیلومتر فاصله دارد.
روستای قلات در نزدیکی کوه قلات یا کوه سرخ قرار گرفته است. این کوه مانند یک دیوار بزرگ از جهات جنوب، شرق و غرب روستا را در برگرفته و روستا فقط از قسمت شمال قابلیت دسترسی دارد.
رودخانه قره آغاج نیز که از ارتفاعات کوه تاسک سرچشمه می‌گیرد و تا پایین دست را سیراب می‌کند، جلوه‌ای زیبا به روستای قلات بخشیده است.روستای قلات از دو بخش بافت جدید و بافت قدیم تشکیل شده . بافت جدید در ابتدای روستای قلات قرار دارد. پس از عبور از این بخش و خیابان قزل ارسلان به بافت قدیمی قلات می‌رسید؛ بخشی که با معبری پهن و سنگفرش شده شما را به تماشای معماری منحصربه فرد استادان برجسته هدایت می‌کند.
روستای قلات در ناحیه کوهستانی قرار دارد و خانه‌های آن به‌صورت پلکانی ساخته شده‌اند؛ خانه‌هایی یک یا دو طبقه با سقفی مسطح. جالب است بدانید که زمانی که در فاصله یک کیلومتری روستای قلات هستید، خانه‌های پلکانی به‌خوبی قابل‌مشاهده نیستند؛ زیرا درختان بلند، آنها را در بر گرفته‌اند.
روستای قلات از امکانات رفاهی مناسبی برخوردار است که در میان آنها می‌توان به مسجد، کافه، رستوران و سفره خانه، نانوایی، درمانگاه و فروشگاه اشاره کرد.
در ادامه پای صحبت آقای کامران قدیمی دهیار قلات می نشینیم ، قدیمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا برنامه های طرح های توسعه روستای تاریخی قلات را بیان می کند.
کامران قدیمی دهیار روستای قلات در گفت و گو با خبرنگار ایرنا برخی از مسایل و مشکلات جاری در این روستا را برشمرد و اظهار داشت : برای ارائه خدمات بهتر به گردشگران و آماده سازی محیط و پاکسازی اماکن از زباله و دور ریزها ، دهیاری قلات با مشارکت مردم اقدام به پاکسازی تفرجگاه‌ها کرده است.
قدیمی ادامه داد : ما به ازای هر خودرو ۲۰ هزار تومان هزینه ورودی به تفرجگاه‌ها دریافت می کنیم که بیشتر این مبلغ ورودی صرف پرداخت هزینه جمع آوری زباله و عقد قرار داد با شرکت هایی می شود که روزانه در این اماکن مشغول جمع آوری زباله و دور ریزها هستند .
وی اضافه کرد : معمولا روزانه در بافت تاریخی قلات ، بازدید از بافت قدیمی و تاریخی قلات و جنگل های مشرف به روستا انجام می شود و گردشگران ایرانی و خارجی به این مناطق می آیند و خدمات لازم به آنها ارائه می شود.
دهیار روستای قلات با بیان اینکه در بافت قدیمی قلات مسیرها سخت گذر و صعب العبور است گفت : از این رو انتقال زباله از ارتفاعات به پایین کار آسانی نیست ، از این رو بیشتر هزینه دریافتی ورودی قلات صرف پاکسازی این بافت و جنگل های پیرامون می شود .زباله ها معمولا به وسیله دست جمع آوری و به پایین منتقل می گردد.
قدیمی کمبود پارکینگ را از دیگر مشکلات این روستا دانست و گفت : از دیگر مشکلات بافت قدیم شیراز کمبود پارکینگ خودروها است ، کمبود پارکینگ موجب شده تا به ویژه در روزهای تعطیل با ترافیک شدید مواجه هستیم.
دهیار روستای قلات ، دفع فاضلاب را هم از دیگر مشکلات بافت قدیم قلات دانست و اضافه کرد : ، جنس زمین و خاک این بافت به گونه ای است که جذب آب و جذب پساب در آن بسختی انجام می گیرد و لازم است تصفیه خانه ای دراین منطقه ایجاد شود تا پساب های رستوران ها و منازل مسکونی را جمع آوری و دفع نماید .احداث این تصفیه خانه هزینه بر است در توان دهیاری نیست و لازم است مسوولان شهرستان شیراز و استان در این زمینه دهیاری را همراهی و حمایت کنند.
وی با بیان اینکه برخی از اقدامات عمرانی نیز در قلات شروع شده است گفت : پروژه جدول گذاری معابر دراین روستا با هزینه حدود ۴ میلیارد تومان شروع شده و نیاز به حمایت بیش برای ادامه عملیات اجرایی دارد ، پروژه ۱۶ هزار متری بهسازی معابر نیز با هزینه ۴ میلیارد تومان کلید خورده و آغاز شده و تداوم آن نیاز به تامین اعتبار و هزینه از سوی منابع استانی و شهرستان شیراز دارد.۵۰ هزار متر توسعه معابر نیز در حال اجرا است و به نظر می رسد ورودی روستای قلات تا محدوده طرح هادی که در حال اجرا است نیاز به شتاب بخشی دارد ، خیابان اصلی ورودی قلات هم نیاز به روکش آسفالت دارد.
دهیار قلات با بیان اینکه طرح هادی روستای قلات در حال بازنگری است گفت : با اجرای بازنگری طرح امید است بسیاری از مشکلات اقامت و اسکان روستاییان مرتفع شود .از دیگر مشکلات قلات ، فقدان بوستان روستایی و پارک است ، تقاضای بسیاری از خانواده ها ایجاد پارک خانواده دراین روستا است.
قدیمی با اشاره به برخی اختلافات ملکی و معاملاتی در این روستا تاکید کرد : توصیه و پیشنهاد ما به افرادی که قصد اقامت در قلات و خرید زمین و مستغلات دارند این است که با توجه به حجم عظیم معاملاتی که صورت می گیرد ، افراد حتما استعلامات قانونی را بگیرند و با مطالعه دقیق وارد معاملات ملکی شوند تا دچار مشکلات بعدی نشوند .