به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، یافته‌های تحقیق «اندازه‌گیری آلاینده‌های هیدروکربن‌های معطر چند حلقه‌ای (PAHs) در پهنه‌های آبی ایران» توسط مهری سیدهشترودی عضو هیات علمی پژوهشگاه انجام و در نشریه علمی تحقیقات زیست‌محیطی/ Environmental Research منتشر شده است.
این مجله یکی از مجلات معتبر محیط زیستی با رتبه بندی کیو ۱/ Q۱ و ضریب تاثیر ۸.۴۳۱ و از نشریا وابسته به انتشارات الزویر Elsevier است. الزویر یکی از بزرگ‌ترین ناشران مطبوعات پزشکی و علمی جهان در آمستردام هلند با دفاتری در آمریکا، انگلیس است.
سیدهشترودی گفت: در این تحقیق با هدف پایش مستمر غلظت این ترکیبات در منطقه و ارایه داده های معتبر برای مدیریت پایدار محیط زیستی، مقادیر ۱۶ ترکیب هیدروکربن‌های معطر چند حلقه‌ای و شش مشتق تک‌متیله آن در نمونه های جمع آوری شده از منطقه چابهار مورد بررسی و وضعیت منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت که نتایج آن حاکی از آلودگی کم تا متوسط منطقه بود.
عضو هیات علمی پژوهشکده علوم دریایی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی افزود: علاوه بر آن با بهره گیری از مفاهیم تئوری و تلفیق آن با سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، اطلاعات دقیق تری در مورد نسبت های تشخیصی منابع این آلاینده ها و شناسایی نقاط با خطر محیط زیستی بالاتر به دست آمد که این ارزیابی ها به طور متمرکز روی خلیج چابهار انجام شد.
ضرورت پایش مستمر آلاینده‌ها
وی در خصوص نتایج این تحقیق اظهار داشت: نتایج نشان دهنده تغییرات وابسته به مکان ترکیبات هیدروکربن‌های معطر چند حلقه‌ای، غالب بودن منابع ناشی از سوختن نفت و فرآورده های نفتی به میزان ۷۱ درصد همچنین شناسایی یک نقطه داغ با خطر بالای محیط زیستی در مجاورت یک منطقه حوضه آبریز فصلی بود.
یکی از آلودگی های مهم به لحاظ ویژگی ها و فعالیت های انجام شده در خلیج فارس و دریای عمان، آلودگی های نفتی است. هیدروکربن های معطر چند حلقه ای آلاینده‌های آلی و بسیار متنوعی در محیط زیست هستند که شامل ترکیبات ناشی از ورود مستقیم نفت و محصولات نفتی (پتروژنیک) و ترکیبات ناشی از احتراق ناقص نفت، زغال سنگ، گاز یا سایر مواد آلی (پیروژنیک) است.
وی این ترکیبات را زیرمجموعه ترکیبات آلی پایدار (POPs) برشمرد و افزود: اگرچه تعداد این ترکیبات بیش از ۱۰۰ ترکیب است، ۱۶ ترکیب از این دسته از ترکیبات در بررسی های آلودگی مطالعه شده‌اند. البته گزارش‌های سالیان اخیر مشخص کرده است که بسیاری از مشتقات این ترکیبات سمی تر از ترکیبات دیگر هستند.
سیدهشترودی تصریح کرد: مطالعات مربوط به آلایندگی های هیدروکربن‌های معطر چند حلقه‌ای در محیط های آبی بیشتر مربوط به اثرهای دراز مدت آنان نظیر سرطان زایی، عیوب باروری و پتانسیل تجمع زیست‌شناختی و انتقال از طریق زنجیره غذایی به سایر موجودات و در نهایت انسان به عنوان مصرف کننده فراورده های دریایی است. بنابراین داشتن اطلاعات کمّی قابل اعتماد در مورد هیدروکربن‌های معطر چند حلقه‌ای برای ارزیابی آثار شدید، کوتاه و طولانی مدت آنان روی محیط زیست اهمیت بسزایی دارد و با توجه به اهمیت این آلاینده، پایش مستمر آن در محیط های دریایی ایران، ضروری است.
این مقاله به‌صورت آنلاین با شناسه دیجیتالی https://doi.org/۱۰.۱۰۱۶/j.envres.۲۰۲۲.۱۱۴۵۴۰ قابل دسترسی است.