اچ‌آی‌وی یک بیماری عفونی است که اغلب مردم آن‌را با نام ایدز می‌شناسند. بر اساس آخرین گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، الگوی راه انتقال و درصد ابتلای زنان و مردان در سال های اخیر تغییر کرده است؛ به گونه‌ای که از کل موارد شناسایی و گزارش شده در پایان سال ۱۴۰۰، ۳۱ درصد موارد ثبت را زنان و ۶۹ درصد آنها را مردان تشکیل می‌دهند.
۴۵ درصد از کل موارد شناخته شده در زمان تشخیص، در گروه سنی ۲۰ تا ۳۵ و ۷۳ درصد از کل موارد شناخته شده در زمان تشخیص در گروه سنی ۲۰ تا ۴۵ بوده‌اند که الگوی انتقال سنی در سال‌های اخیر تغییری نکرده است.
علل ابتلا به اچ آی وی در بین کل مواردی که از سال ۱۳۶۵ تا کنون در کشور به ثبت رسیده به ترتیب، تزریق با وسائل مشترک در مصرف کنندگان مواد مخدر (۵۷.۳درصد)، رابطه جنسی ( ۲۴.۶درصد) و انتقال از مادر به کودک (۱.۷ درصد) بوده و راه انتقال در ۱۶.۲ درصد از این گروه نامشخص مانده است.
راه انتقال ۰.۲ درصد از این موارد مربوط به خون و فرآورده‌های خونی در سال‌های پیش از اجرای سیاست پالایش صد در صدی خون سالم توسط سازمان انتقال خون بوده، این در حالی است که در بین مواردی که در سال ۱۴۰۰ تشخیص داده شده‌اند، راه احتمالی انتقال در ۱۶.۱ درصد موارد اعتیاد تزریقی، ۵۵.۳ درصد روابط جنسی، ۱.۳ درصد مادر به کودک و در ۲۷.۳ درصد راه احتمالی ابتلا بیان نشده است.
بهنام عرشی سرپرست مرکز مدیریت بیماری‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به مناسبت روز جهانی ایدز (۱۰ آذر) در گفت و گو با خبرنگار حوزه سلامت ایرنا افزود: از ۲۲ هزار فرد شناسایی شده مبتلا به ایدز در کشور، ۹۰ درصد آنها خدمات درمانی را به صورت رایگان دریافت می‌کنند و متاسفانه به دلایل مختلف مانند انگ اجتماعی هنوز مبتلایان به این بیماری کمتر برای تشخیص و درمان مراجعه می‌کنند.
وی اظهار داشت: تاکنون داروی موثری که بتواند ویروس ایدز را کامل از بین ببرد وجود ندارد اما داروهای مناسبی در بازار موجود است که می‌تواند تعداد ویروس در خون را به شدت کم کرده و مانع پدید آمدن علائم مرحله ایدز شوند. در کنار این داروها، فرد باید تحت مراقبت قرار گیرد تا عواملی که باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود نیز از بین برود.
عرشی تاکید کرد: مراقبت مستمر افراد مبتلا به ایدز و درمان به‌موقع عفونت‌ها و بیماری‌های دیگر می‌تواند در به تعویق انداختن مرحله بیماری بسیار موثر باشد؛ به گونه‌ای که در صورت مراقبت و درمان به‌موقع، ممکن است علائم بیماری ایدز تا پایان عمر بروز نکند.
این مقام مسئول در وزارت بهداشت اظهار داشت: برای پیشگیری از ابتلا به ایدز باید رعایت اصول بهداشتی مورد تاکید قرار گیرد. این بیماری مخصوص طبقه، قشر یا گروه خاصی نیست و اگر عامل این بیماری وارد بدن هر کسی شود، آن فرد می‌تواند مبتلا شود چون ویروس در گلبول‌های سفید خون و ترشحات جنسی وجود دارد و همه افراد دارای گلبول سفید در خون و ترشحات آنها هستند، پس هر فردی که با ویروس در تماس باشد، می‌تواند مبتلا به عفونت اچ‌آی‌وی شود.
به گفته عرشی، رعایت اصول بهداشتی و پرهیز از رفتارهای پرخطر از اصلی‌ترین روش‌های پیشگیری از بیماری‌های عفونی است.