خون بندناف، خونی است که بعد از تولد نوزاد در جفت باقی می ماند و معمولا دور انداخته می شود ولی با اهدای آن می توان به بیماران نیازمند پیوند مغز استخوان کمک کرد، خون بندناف حاوی سلول های بنیادی است.
این سلول ها می تواند به عنوان جایگزین سلول های خونساز در بیماران مبتلا به سرطان یا سایر بیماری های خطرناک استفاده شود، پیوند این سلول ها به بسیاری از بیماران امید تازه ای می بخشد، هدف اصلی بانک خون بندناف ملی ایران تامین سلول های بنیادی برای بیماران نیازمند به پیوند سلول های بنیادی است این بانک، یک بانک خون بندناف عمومی است که واحدهای خون بندناف را برای پیوند به هر بیمار سازگار نگهداری می کند، به این معنا که واحد خون بندناف اهدایی منحصرا برای فرزند یا خانواده شما نگهداری نخواهد شد، سلول های بنیادی خون بندناف جمع آوری شده از نوزادان سالم، پس از انجام آزمایشات و پردازش، در دمای بسیار پایین در بانک خون بندناف ذخیره خواهند شد.
خون بندناف که بعد از تولد نوزاد در جفت باقی مانده و در صورت عدم جمع آوری، یک زباله بیولوژیک است و اما امروزه با اهدای این خون می توان به بیماران نیازمند پیوند سلول های بنیادی خون ساز کمک کرد و جان آنان را نجات داد. پیوند خون بندناف زمانی میسر است که آنتی ژن سازگاری نسجی بیمار با آنتی ژن سازگاری نسجی خون بندناف مطابقت داشته باشد و تقاضای واحد خون بندناف مناسب برای پیوند فقط از طریق درخواست مراکز پزشکی و مراکز پیوند میسر خواهد بود.
خون بندناف که بعد از تولد نوزاد در جفت باقی مانده و در صورت عدم جمع آوری، یک زباله بیولوژیک است و اما امروزه با اهدای این خون می توان به بیماران نیازمند پیوند سلول های بنیادی خون ساز کمک کرد و جان آنان را نجات داد.
خون بندناف در درمان انواع بسیاری از بیماری ها مانند بدخیمی های خونی، کم خونی های مادرزادی مانند تالاسمی و آنمی فانکونی، بیماری های نقص سیستم ایمنی و بیماری های متابولیک استفاده می شود.
ورود این شیوه درمانی به حوزه نوین پزشکی بازساختی و سلول درمانی، موجب آغاز پژوهش های وسیع در راستای کمک به درمان آسیب های نخاعی و فلج مغزی شده است.
بانک خون بندناف سازمان انتقال خون
بانک خون بندناف سازمان انتقال خون ایران در تیر سال ۱۳۸۹ آغاز به کار کرد و با بهره گیری از فناوری پیشرفته و آخرین استانداردهای بین المللی، خون بندناف را پردازش و ذخیره می کند.
در صورت اخذ رضایت از مادران باردار و در هنگام زایمان خون از بندناف نوزاد جمع آوری شده و پس از انتقال به آزمایشگاه و پردازش مجموعه سلول های هسته دار آن که منبع سلول های بنیادی خون ساز هستند در صورت احراز استانداردهای مورد نظر استخراج و سپس در دمای (منفی ۱۹۰) درجه سانتی گراد ذخیره و نگهداری می شود.
خون اهدایی در بانک خون بند ناف انتقال خون برای مصرف عموم است
نمونه خون بند نافی که اهداکننده به بانک عمومی این نوع خون اهدا می کند برای مصرف عموم است و این در حالی است که در بانک های خصوصی، هزینه جمع آوری، پردازش و نگهداری از خانواده ی نوزاد دریافت می شود و بنابر این استفاده احتمالی از این نمونه خون نیز در انحصار خانواده اهداکننده است.
با اهدای خون بندناف، ضمن افزایش میزان ذخایر بانک های خون بندناف عمومی کشور، شانس یافتن نمونه سازگار برای همه بیماران نیازمند به پیوند سلول های بنیادی خون ساز افزایش می یابد.
۲۰ هزار واحد خون بندناف اهدایی جمع آوری شده است
معاون فنی و فناوری های نوین سازمان انتقال خون گفت: از زمان تاسیس بانک خون بندناف در سازمان انتقال خون ایران تا کنون حدود ۲۰ هزار واحد خون بندناف اهدایی جمع آوری شده که ۲۷ مورد پیوند از واحدهای ذخیره شده انجام پذیرفته و همگی برای کودکان بیمار به مصرف رسیده است.
عباداله سالک مقدم افزود:سازمان انتقال خون دارای تنها بانک عمومی، فعال و داوطلبانه خون بند ناف در کشور است.
وی ادامه داد : خون بندناف، خونی است که پس از تولد نوزاد، در جفت و بندناف باقی می ماند و پس از تولد نوزاد؛ پزشک، بندناف را قطع کرده و نوزاد را از مادر جدا می کند سپس کارشناس ماما با انجام اقدامات لازم طی یک فرآیند استریل و فوری، این خون را جمع آوری و در شرایط ویژه برای مصرف بیماران ذخیره می کند.
تا کنون حدود ۲۰ هزار واحد خون بندناف اهدایی جمع آوری شده که ۲۷ مورد پیوند از واحدهای ذخیره شده انجام پذیرفته و همگی برای کودکان بیمار به مصرف رسیده است. معاون فنی و فناوری های نوین سازمان انتقال خون با تقدیر از دست اندر کاران بانک خون بند ناف در سازمان انتقال خون گفت: بانک خون بند ناف از سال ۱۳۸۹ در سازمان انتقال خون ایران راه اندازی شده است.
وی تأکید کرد: بانک خون بندناف سازمان، در حال حاضر تنها بانک خون بندناف عمومی و داوطلبانه فعال در کشور است که این مایع حیات بخش را از داوطلبان اهدای خون بندناف (مادران باردار سالم) جمع آوری و پس از فرآوری و انجماد، نگهداری می کند.
وی تاکید کرد: نگهداری خون بندناف در بانک خون بندناف سازمان انتقال خون ایران که غیرانتفاعی و عام المنفعه است، هیچ هزینه‌ای برای اهداکننده و دریافت کننده ندارد، ولی در بانک‌های خصوصی هزینه پردازش و نگهداری را خانواده پرداخت می‌کند.
نجات زندگی سارینا با خون بندناف اهدایی
دخترک ۵ ساله وقتی کاندیدای پیوند سلول های بنیادی شد که فقط ۵ سال داشت. بیماری او "سندرم گریسلی" بود نامی که تا آن زمان شاید به گوش مادرش هم نرسیده بود.
سندرم گریسلی نوعی بیماری بسیار نادر ژنتیکی است که در دسته بیماری های نقص ایمنی اولیه ارثی قرار دارد و با توجه به میزان مرگ و میر زیاد در این دسته از بیماران، درمان با پیوند سلول های بنیادی خون ساز به محض تشخیص، ضروری است.
مادر سارینا درخصوص بیماری دخترش می گوید: سال ۹۷ متوجه بیماری سارینا شدیم و آن زمان برای تشخیص دقیق و درمان به بیمارستان کودکان مفید مراجعه کردیم. پس از بررسی ها و آزمایش های فراوان، تشخیص داد ه شد که سارینا مبتلا به یک بیماری صعب العلاج و نادر به نام سندرم "گریسلی است "و توصیه شد در کوتاه ترین زمان ممکن پیوند سلول های بنیادی خون ساز برای او انجام شود، چرا که در غیر این صورت درمان دیگری وجود ندارد و این بیماری جان سارینا را تهدید خواهد کرد.
هیچ اهداکنندهای در مراکز پذیره نویسی داخل و خارج کشور نبود
وی ادمه داد: با دستور پزشک به سرعت فرایند یافتن اهداکننده سازگار آغاز شد، اما هیچ اهداکنندهای در مراکز پذیره نویسی داخل و خارج کشور برای سارینا وجود نداشت.
مادر سارینا از ۲ سال پر التهاب و بیم و امید در لیست انتظار گفت که روزهای سخت و پر استرسی که با کندی می گذشت تا یک نمونه سلول بنیادی مناسب برای دخترک پیدا شود و بالاخره آن روز رسید، خون بندناف مناسب برای سارینا در بانک خون بندناف سازمان انتقال خون پیدا شد و ظرف مدت چند هفته سارینا بستری و آماده پیوند شد.
نتایج پیوند مثبت بود و سارینا به زندگی بازگشت
سارینا اسفند ماه سال ۹۹ در بیمارستان کودکان مفید تحت عمل پیوند خون بندناف قرار گرفت و اکنون که حدود یک سال و ۸ ماه از درمان او می گذرد، نتایج پیوند مثبت بوده و کاملا درمان شده و مانند هر کودک دیگری با چشم اندازی از امید کوله باری از کتاب به دوش می اندازد و به مدرسه می رود تا سرنوشت خود را رقم بزند.
سارینا اکنون ۹ ساله شده و کلاس سوم ابتدایی است، او که الان سلامت خود را به دست آورده می گوید: پیوند خون بندناف برای من مانند یک معجزه بود و از همین جا دوست دارم از پرسنل سازمان انتقال خون و تیم پیوند بیمارستان کودکان مفید تشکر کنم، چرا که برای من خیلی زحمت کشیدند.
سارینا درباره نگاهش به آینده می گوید: امسال کلاس سوم هستم و دوست دارم در آینده پزشک شوم تا بتوانم به بیماران کمک کنم.
بدون انجام پیوند سلول های بنیادی خون ساز امید چندانی به زندگی سارینا نبود
رییس گروه بانک خون بند ناف و سلول های بنیادی درخصوص اهمیت این سلول ها در درمان بیماری های صعب العلاج گفت: درمان بیماری های سخت و مرگبار مانند بیماری سارینا که بدون انجام پیوند سلول های بنیادی خون ساز امید چندانی به یک زندگی توام با سلامتی ندارند، برای ما مسرت بخش است.
نسیم عزتی افزود: انجام این پیوندها و درمان بیماران نتیجه زحمات و تلاش کارکنان و متخصصانی است که در این زمینه تلاش می کنند و امید داریم بتوانیم از تمام ظرفیت سازمان انتقال خون برای ارتقای کمی و کیفی ذخایر بانک خون بندناف سازمان انتقال خون ایران بهره گیریم تا در آینده هیچ بیماری برای پیوند در صف طولانی انتظار برای یافتن اهداکننده سلول های بنیادی خون ساز نباشد.