به گزارش خبرنگار حوزه سلامت ایرنا،آلودگی هوا زمانی اتفاق می‌افتد که حجم زیادی از ذرات یا مواد مضر از قبیل گازها، ذرات و زیست مولکول‌ها وارد اتمسفر کره زمین شود و این آلودگی مخلوطی از ذرات معلق و گازهایی است که غلظت آن به محدوده مضر برای انسان رسیده است و باعث افزایش بیماری‌ها در انسان و همچنین گرمایش زمین می‌شود.
سازمان جهانی بهداشت آلودگی هوا را بزرگترین خطر بهداشت محیطی نامیده است و در سال ۲۰۱۲، ۷ میلیون نفر بر اثر استنشاق هوای آلوده و ابتلا به بیماریهای ناشی از آن به خصوص ریوی و تنفسی جان خود را از دست دادند.
مطالعات کشوری نیز نشان می دهد که زندگی در یک شهر آلوده در مقایسه با زندگی در شهری با هوای پاک باعث افزایش ۱۶ درصدی مرگ و میر، افزایش ۲۷ درصدی مرگ و میر ناشی از بیماری های قلب و عروق و افزایش ۲۸ درصدی مرگ و میر ناشی از سرطان ریه می شود.
آخرین مطالعات کشوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی که در سال ۱۴۰۰ انجام شد، نشان می دهد، میانگین غلظت ذرات معلق PM۲.۵ در ۲۷ شهر ایران بیش از ۶ برابر رهنمود سازمان جهانی بهداشت ( ۵میکروگرم در مترمکعب) و بیش از ۲.۵ برابر استاندارد ملی ( ۱۲ میکروگرم در مترمکعب) بوده است.
همچنین در سال ۱۴۰۰ به طور میانگین ۲۴۲ روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM۲.۵ در ۲۷ شهر بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت (۱۵ میکروگرم در متر مکعب) است که بالاترین تعداد روزها مربوط به مشهد با ۳۵۷ روز در طی سال ۱۴۰۰ بوده است. در شهر تهران نیز ۳۵۵ روز میانگین غلظت روزانه ذرات معلق PM۲.۵ بالاتر از رهنمود روزانه سازمان جهانی بهداشت بوده است.
طی سال ۱۴۰۰ در شهرهای مورد مطالعه کشور تقریبا ۱۶.۷ درصد از روزهای سال شاخص کیفیت هوا ذرات معلق PM۲.۵ در محدوده خوب، ۶۲.۶ درصد در محدوده هوای قابل قبول، ۱۶.۵ درصد در محدوده هوای ناسالم برای گروههای حساس، ۳.۴ درصد در محدوده هوای ناسالم برای همه گروه‌ها، ۰.۴۲ درصد در محدوده هوای خیلی ناسالم و ۰.۴۱ درصد در محدوده هوای خطرناک بود و مشخص شد نسبت به سال ۱۳۹۹ تعداد روزهای دارای هوای خوب پنج درصد کاهش یافته است. شهرهای تهران، مشهد، اهواز، اصفهان و کرج نیز دارای کمتر از ۱۰ روز هوای خوب در سال ۱۴۰۰ بوده‌اند.
با توجه به اینکه بحث آلودگی هوا و بیماریهای مرتبط با آن موضوع جدیدی نیست و بارها کارشناسان بهداشتی نیز به بروز مرگ های زودرس با تنفس هوای آلوده هشدار می دهند، هنوز راهکارهای اساسی با این معضل بزرگ جهانی اندیشیده نشده و افراد باید به خود مراقبتی پرداخته و نسبت به تاثیرات مخرب آلاینده های هوا هوشیار بوده و اقدامات پیشگیرانه را مورد توجه قرار دهند.
در اراک، مشهد، ارومیه، تبریز و اصفهان آلودگی هوا با شدت کمتری تداوم دارد که اثر مخاطره نیز افزایش غلظت آلاینده‌ها، کاهش کیفیت وضع هوا در حد ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شده استسازمان هواشناسی امروز در هشدار نارنجی از تداوم و تشدید پایداری هوا تا روز چهارشنبه در تهران و کرج خبر داد و اعلام کرد: در اراک، مشهد، ارومیه، تبریز و اصفهان نیز آلودگی هوا با شدت کمتری تداوم دارد که اثر مخاطره نیز افزایش غلظت آلاینده‌ها، کاهش کیفیت وضع هوا در حد ناسالم برای تمام گروه‌ها اعلام شده است.
بعد از شیوع بیماری کووید-۱۹ استفاده از ماسک تقریبا به یک امر ضروری تبدیل شد، این موضوع در مورد آلودگی هوا نیز حتی بیشتر از بیماری کووید-۱۹ دارای اهمیت است با این تفاوت که ماسک های جراحی و یا سه لایه معمولی در خصوص آلودگی هوا تقریباً بی اثر هستند. ماسک های فیلتر دار از موثرترین ماسک هایی هستند که تا ۹۵ درصد ذرات معلق را می توانند با استفاده از استانداردهای شناخته شده بین المللی فیلتر کنند.
این ماسک ها در دو نوع بدون دریچه و دریچه دار تولید می شوند و توصیه می شود افرادی که مشکوک به بیماری کووید-۱۹ هستند حتما از نوع بدون دریچه آن استفاده کنند و افراد دارای بیماری های قلبی و تنفسی و زنان باردار قبل از استفاده از این ماسک ها با پزشک خود مشورت کنند.
عباس شاهسونی رئیس گروه سلامت و تغییر اقلیم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: سالانه بیش از ۲۰ هزار تن از ساکنان ۲۷ استان کشور بر اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند.
وی اظهار داشت: با توجه به اینکه در فصل سرما بیشتر شاهد هوای آلودگی بویژه در کلانشهرهای تهران، مشهد، اصفهان و اهواز هستیم، وزارت بهداشت با هدف ارتقای سطح سلامت جامعه با کنترل آلاینده های هوا و جلوگیری از بروز بیماری های مرتبط، کمیته اضطرار تشکیل می دهد و وقتی شاخص آلاینده ها در حدی که برای سلامت مردم خطرناک باشد، اقدام به اعلام شرایط اضطرار می کند.
شاهسونی ادامه داد: خس خس سینه، سرفه، خشکی دهان و محدودیت در فعالیت ها از شایع ترین علائم بالینی بیماری های تنفسی ناشی از آلودگی هوا هستند، افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان ریه و بیماری قلبی که آلاینده های هوا در بروز آنها تاثیر گذار هستند، از دلایل اصلی کاهش امید به زندگی است.
خس خس سینه، سرفه، خشکی دهان و محدودیت در فعالیت ها از شایع ترین علائم بالینی بیماری های تنفسی ناشی از آلودگی هوا هستند، افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان ریه و بیماری قلبی از دلایل اصلی کاهش امید به زندگی استوی تصریح کرد: وقتی در هوای آلوده تنفس می کنید، ذرات و سایر آلاینده ها به ریه ها نفوذ کرده و و آن ها را ملتهب می کنند. این امر منجر به بیماری های تنفسی مانند برونشیت مزمن، سرطان ریه، آسم، خس خس سینه، سرفه و تنگی نفس می شود.
شاهسونی با بیان اینکه بیماران قلبی و تنفسی با قرار گرفتن در معرض آلاینده های هوا، بدتر می شوند، توصیه کرد: کودکان، سالمندان، زنان باردار، بیماران قلبی، ریوی، تنفسی، دیابتی و افراد چاق مستعد ابتلا به بیماری های مرتبط با آلودگی هوا هستند و لازم است که در خانه بمانند و در مواقع ضروری هنگام تردد در فضای باز حتما ماسک بزنند.
وی با بیان اینکه در هوای ناسالم، باید از ورزش و فعالیت فیزیکی در فضای باز جلوگیری کرد، گفت: همه گروههای سنی باید در منزل بمانند و در و پنجره ها را ببندند، افرادی که اصرار به ورزش در هوای آلوده دارند باید شدت و زمان فعالیت بدنی را به حداقل برسانند و از ورزش کردن در بوستان هایی که کنار بزرگراه ها قرار دارند، خودداری کنند.
آنچه که مسلم است در روزهای که هوا آلوده است باید کمتر از خودرو شخصی استفاده کنیم و ضمن رعایت فاصله گذاری اجتماعی استفاده از حمل و نقل عمومی را در اولویت قرار دهیم. سوزاندن زباله و شاخ و برگ درختان، نقاشی در و دیوار با استفاده از اسپری و انجام فعالیت های که به هر شکل تولید گردو غبار می کنند را محدود کنیم و استفاده از خدمات الکترونیک به منظور انجام امور بانکی، خریدهای روزمره می تواند نقش بسیار مهمی در این موضوع داشته باشد.