به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، روح‌الله دهقانی فیروزآبادی در گفت و گویی با تشریح برنامه ها و عملکرد معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در زمینه «توسعه حوزه‌های دانش‌بنیان تا صادرات کالاها افزود: پیش فرض ما این است که حداقل تا پایان ۲ سال آینده بتوانیم ۴ تا ۶ درصد تولید ناخالص ملی را به اقتصاد دانش‌بنیان متصل کنیم. این سهم باید هر سال افزایش یابد.
وی یادآور شد: در حال حاضر کشورهایی هستند که بیش از ۵۰ درصد اقتصاد خود را بر پایه دانش پایه ریزی و ارزش افزوده‌های بالایی را تجربه کرده‌اند. در ایران هم حرکت خوبی شروع شد؛ اما امروز نیازمند این هستیم که همه ارکان کشور پای کار بیایند و با نظام نوآوری همراه شوند تا اتفاقات خوبی در این زمینه بیافتد.
رییس بنیاد ملی نخبگان با تاکید بر اینکه نوآوری عام به معنای رسوخ علم و فناوری در همه حوزه ها است که باید همراه و هم گام با همه کشورها آن را دنبال کنیم و توسعه یافته شویم، اظهار داشت: نوآوری به شکل خاص باید بر مبنای مزیت‌های بومی هر کشوری محقق شود. در ایران هم باید این هدف را بر اساس مزیت‌های بومی و نیازهای داخلی تعریف و هر فناوری که بتواند به توسعه واقعی کشور کمک کند را حمایت کنیم.
دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: یکی از اقدامات ما این است که در یک فرآیند ساده‌تر کمک کنیم به شرکت‌ها که برای دانش بنیان شدن خود اقدام کنند اما این کارها باید با در نظر گرفتن کیفیت تولید محصولات و خدمات انجام شود. چون ارتقای کیفیت محصولات مورد تاکید رهبر معظم انقلاب است.
وی تصریح کرد: ما ضعف‌ها را هم می پذیریم مثلا هنوز برخی زیرساخت‌ها برای تحقق این هدف به شکل کامل وجود ندارد که تلاش می کنیم این زیرساخت ها را تامین کنیم.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور با بیان اینکه برای توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری که یکی از نمادهای اصلی آن شرکت های دانش‌بنیان هستند، گفت: برای این کار هم باید به شکل گیری شرکت های دانش بنیان که متوسط سه سال زمان می برد، توجه کنیم و از طرفی مجموعه های فعال در کشور را با اصلاح و ارتقای آنها به دانش بنیان شدن ترغیب کنیم.
همه مسوولان گفتمان علم و فناوری را گفتمان جدی کشور می‌دانند
دهقانی فیروزآبادی با یادآوری اینکه آینده اقتصاد ایران، اقتصاد دانش‌بنیان است درباره اقدامات این معاونت برای تحقق این مفهوم، اظهارداشت: در دهه‌های گذشته با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب و اقدامات سیاست گذاران نظام در حوزه علمی و فناوری به عنوان تنها کلید پیشرفت کشور، دستاوردهای خوبی به دست آمده است.
وی افزود: در این دوران به توسعه شرکت های نوپا، مجموعه‌های تحقیقاتی، توسعه فناوری و غیره توجهات ویژه و خوبی شد و این مفاهیم مورد توجه قرار گرفت. همین اقدامات منجر به شکل‌گیری گفتمان علمی و فناوری در کشور شد و امروز شاهدیم که همه مسوولان کشور و همه تاثیرگذاران اقتصادی، گفتمان علم و فناوری را گفتمان جدی کشور می‌دانند.
دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: همه این اقدامات خوب است اما برای کسب سهم جدی حوزه علمی و فناوری از اقتصاد کشور و تبدیل علم به ثروت کافی نیست و هنوز با تحقق این هدف فاصله داریم. اگر بتوانیم علم و فناوری را در مسیر مناسب تبدیل به ثروت واقعی و ارزش افزوده قرار دهیم و سهم جدی این بخش را از اقتصاد کسب کنیم؛ می توانیم بگوییم اقتصاد دانش‌بنیان را محقق کرده‌ایم.
وی با بیان اینکه دانش بنیان شدن اقتصاد نیازمند نوآوری‌هایی در حکمرانی است، تاکید کرد: باید فرآیندها، سازوکارها، بیمه‌ها، مالیات، مسایل مالی، حقوقی و غیره نیز با نوآوری همسو شود. باید نوآوری در همه ارکان حکمرانی و اقتصاد برپایه علم و دانش پیاده‌سازی شود. این کار قطعا منجر به تحقق ارزش افزوده های بسیار چشمگیر، ارتقای بهره‌وری و در نهایت تحقق اقتصاد دانش بنیان در کشور خواهد شد.
دانش‌بنیان‌ها باید در جهت ارتقای رفاه عمومی گام بردارند
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور نقش دانش‌بنیان‌ها در زندگی مردم را افزایش سطح و کیفیت زندگی مردم عنوان کرد و گفت: ما در این نوع از اقتصاد به دنبال افزایش درآمدها و رضایت مردم از خدمات ارائه شده هستیم و یکی از معیارهای ما در سنجش میزان اثرگذاری این مجموعه‌ها همین میزان رضایت های مردمی از خدمات ارائه شده به آنها در اقتصاد کشور است. اگر این رویکرد محقق شود قطعا مردم باید در رفاه و آرامش خود اثرات آن را ببیند و احساس کنند.
دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: در طراحی شبکه های اجتماعی، پلتفرم ها که حمل و نقل و فروش را برای مردم و کسب و کارها تسریع کرده اند و این یکی از موارد موفقی است که نتیجه آن در جامعه کاملا مشهود و نمایان است و مردم متوجه شدند که رسوخ فناوری در زندگی آنها چه تاثیر مثبت و خوبی دارد.
وی خاطرنشان کرد: فعالیت خوب و اثرگذار این شرکت ها در زمینه تامین دارو مانند داروهای مبارزه با سرطان، تولید واکسن ها و انواع فناوری هایی که در حوزه نانوفناوری و زیست فناوری به صورت غیرمستقیم در زندگی و تامین سلامت جامعه نقش دارند هم دیگر نقاط عطف این تلاش‌ها است.
کیفیت محصولات مرتبط با زندگی مردم را افزایش می‌دهیم
وی با تاکید بر اینکه نیاز است در صنایعی که مستقیم با زندگی مردم در ارتباط است مثل خودرو، لوازم خانگی و غیره هم رسوخ فناوری را بهتر درک کنیم و ببینیم، گفت: اگر بتوانیم در این صنایع که مرتبط با زندگی روزانه مردم است، ورود کنیم تا شاهد نتایجی چون ارزان تر و باکیفیت تر شدن این محصولات باشیم. من این نوید را می دهم و امیدوار هستم به توفیق کشور در ایجاد مجموعه‌های دانش‌بنیانی که بتوانند به تحقق این موضوع در کشور کمک کنند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری یادآور شد: کشور مملو از ثروت های مردمی و انسانی است که هر کدام می تواند منشا تحولات و آثار مثبتی برای کشور باشند. این رشد فزاینده شرکت ها، علاقه‌مندی جوانان به ایجاد کسب‌وکارهای خود و ایجاد تحول و توسعه کشور بسیار دلگرم کننده است و اگر ما به عنوان حاکمیت و دولت وظیفه خود را به درستی انجام دهیم خیلی زود مردم آثار این تلاش ها را در زندگی خود خواهند دید. خوشبختانه امروز همکاری ها برای تحقق این هدف در کشور وجود دارد.
همه ارکان حکمرانی با گفتمان علم و فناوری همراه شده‌اند
براساس گزارش معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری، دهقانی فیروزآبادی افزود: وقتی ۳۰ سال پیش رهبر معظم انقلاب از اهمیت توسعه علم و فناوری در کشور گفتند در برخی برهه ها کمتر به آن توجه و یا به عنوان موضوع دست دوم به آن نگاه شد ولی امروز اگر بخواهیم منصفانه نگاه کنیم یا حرف بزنیم همه دستگاه های دولت و حاکمیتی با این دیدگاه و هدف همراه هستند.
وی تصریح کرد: قانون جهش تولید دانش بنیان که یک قانون مترقی است در سطح بسیار بالاتری نسبت به دیگر کشورها قرار دارد. توصیه من به همه فعالان حوزه دانش‌بنیان و اقتصاد این است که حتما این قانون را بخوانند. معتقدم این قانون مزیت های ویژه و فرصت های خوبی برای کشور ایجاد می کند که اگر در ۱۰ سال آینده آن را خوب اجرایی کنیم قطعا اقتصاد دانش بنیان محقق خواهد شد.
معاون رییس جمهور به تصویب قانون حمایت از شرکت ها و موسسات دانش بنیان در سال ۸۹ اشاره کرد و اظهار داشت: این قانون سنگ بنای اتفاقاتی شد که امروز آثار مثبت آن را در جامعه می بینیم. همه شرکت های دانش‌بنیان، مجموعه های نوآوری، شتاب دهنده‌ها و غیره محصول اجرای این قانون هستند.
دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: امسال بعد از ۱۲ سال با تجربه قانون پیشین و درک خلاها، مشکلات و نقاط قوت آن؛ قانون جدیدی داریم که همه لایه های حاکمیت را درگیر کرده است باید از این فرصت استفاده کنیم تا ۱۰ سال آینده شاهد رونق و شکوفایی اقتصاد دانش‌بنیان در کشور باشیم.
وی به توسعه زیست بوم شکل گرفته برای ترغیب بازگشت نخبگانی که از ایران رفته اند به عنوان یکی از اولویت‌های معاونت علمی اشاره کرد و گفت: ایران یکی از کشورهای غنی از استعدادهای ناب انسانی و دانشی است و این موضوع بر کسی پوشیده نیست. برخی از این استعدادها بعد از تحصیل در ایران؛ به دلایل مختلفی تصمیم می‌گیرند به کشورهای دیگر بروند و از تجربیات دیگری برخوردار شوند. بعضا این رفتن ها به دلیل خسته شدن از شرایط و موانعی است که وجود دارد.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور افزود: بیشتر بچه هایی که از کشور خارج می‌شوند کشورشان را دوست دارند. همه در یک اعتقاد مشترک هستیم و آن هم دوست داشتن ایران است. من خودم با دوستان و هم کلاسی های قدیمی که از ایران رفته اند ارتباط دارم و به این باور رسیده ام که اگر آنها بتوانند و بدانند که در پیشرفت ایران موثر هستند حتما قدمی برای کشور برخواهند داشت.
دهقانی فیروزآبادی ادامه داد که برای ترغیب بازگشت نخبگان و کارآفرینان به کشور صرفا انجام کارهای کوچک و کم ارزش مالی جوابگو و انگیزه‌بخش نیست. انگیزه‌ای که نخبگان به دنبال آن هستند؛ اثرگذاری و مفید بودنشان در جامعه و پیشرفت کشور است. به همین دلیل تمهیداتی در نظر گرفته‌ایم تا بتوانیم برای نخبگان واقعی که استعداد دارند، برای بروز آن تلاش مجدانه می کنند و در مسیر کشور و خدمت رسانی به مردم از آن بهره می برند؛ حمایت کنیم.
به دغدغه تامین مسکن نخبگان پاسخ می‌دهیم
وی همچنین گفت: بحث تامین مسکن یکی از این تمهیداتی است که برای این افراد در نظر گرفته‌ایم. یکی از دغدغه های اصلی این نخبگان داخلی و خارجی دغدغه مسکن است که این کار را با همکاری نهادها و برخی دانشگاه ها آغاز کرده‌ایم. مثلا دانشگاه شریف چند وقت پیش تفاهم‌نامه‌ای برای تامین مسکن نخبگان دانشگاهی خود امضا کرد. دانشگاه تهران نیز برنامه احداث 2500 واحد مسکونی را در نظر گرفته است. در اجرایی شدن این طرح باید از همکاری خوب شهرداری تهران و وزارت مسکن تشکر کنیم.
جذب نخبگان در هیات علمی دانشگاه‌ها کلید خورد
رییس بنیاد ملی نخبگان به تمهید دیگر در نظرگرفته شده برای این افراد اشاره و بیان کرد: دومین حمایت ما تامین اشتغال برای این افراد است. بسیاری از نخبگان علاقه دارند اعضای هیات علمی دانشگاه باشند. یک همکاری خوب میان معاونت علمی و وزارت علوم شکل گرفته است با نام «آیین‌نامه جذب نخبگان» تا بچه هایی که استعدادهای ویژه دارند در کمترین زمان در یکی از دانشگاهای خوبی که علاقه‌مند هستند به عنوان عضو هیات علمی جذب شوند.
دهقانی فیروزآبادی افزود: مسیر اصلی و تمهید سومی که باید دنبال شود این است که برای فعالیت این بچه‌ها بازارسازی کنیم. قسمت زیادی از بازار مصرفی بخش دولتی ما کالاها و خدمات فناورانه‌ای است که بعضا از بازار خارجی تامین می شود. اگر بتوانیم با سازوکارهایی قانونی فرصت هایی ایجاد کنیم که بچه‌هایی که از ایران رفته یا مانده‌اند احساس کنند می‌توانند با ورود خود این نیازها را تامین کنند بسیار خوب خواهد بود و خود به خود بازگشت آنها به کشور اتفاق می‌افتد آن هم بازگشتی بر مبنای میل و خواسته خودشان با هدف تاثیرگذاری نه بازگشت مصنوعی و بی ثمر.
وی به جلسه خود با وزیر نفت اشاره کرد و گفت: در این جلسه مقرر شد تفاهم‌نامه‌های همکاری ثروت‌آفرین و حلال مشکلات فناورانه با این صنعت منعقد شود که به زودی آنها را به مرحله امضا و اجرا می‌رسانیم. به نظرم وجود «فرصت برای تولید محصولات با فناوری بالا»، «بازار تضمین شده» و «حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان» می‌تواند ابزار ترغیبی خوبی برای تشویق به ماندن در کشور و بازگشت نخبگان باشد.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور خاطرنشان کرد: اگر فرصت اثرگذاری برای نخبگان ایجاد کنیم یقین دارم تمام کسانیکه علاقه مند به ایران هستند بازمی گردند. نکته دیگر اینکه من باور دارم مرزهای ایران در مرزهای جغرافیایی خلاصه نمی شود و در قلب همه کسانی است که در اقصی نقاط دنیا به کشور علاقه دارند. برخی از بچه ها از کشور رفته اند و بیرون از مرزها برای خود زندگی تشکیل داده اند و شرایط بازگشت ندارند ولی این افراد هم اگر از همان کشورها بتوانند به ایران خدمت کنند؛ این کار را خواهند کرد.
پیوست عاطفی و اجتماعی نخبگان ایرانی مهاجرت کرده را بیشتر کنیم
دهقانی فیروزآبادی همچنین گفت: یکی دیگر از فرصت هایی که به شکل جدی پیگیری می کنیم این است که از این ظرفیت های دانشی و تخصصی در شرکت های دانش بنیان و فناوری محور که در دیگر کشورها شکل گرفته اند برای حل مسایل فناورانه داخلی استفاده کنیم. اگر اثرگذاری این افراد محقق شود؛ پیوست عاطفی، فرهنگی و اجتماعی آنها با کشور شکل خواهد گرفت.
وی افزود: نخبگان کشورمان علاقه زیادی به ارائه خدمت به کشور دارند و اگر فرصت فراهم شود قطعا می‌مانند و در پیشرفت کشور اثرگذار خواهند بود. پس باید سعی کنیم از آنها برای ایجاد کسب و کارهایشان حمایت کنیم.
معاون رییس جمهور به بروز غفلت‌های طی چند سال اخیر نسبت به مهاجرت نخبگان و تلاش های ناکافی برای بازگرداندن آنها به کشور، بیان کرد: اگر بخواهیم در این زمینه واقع نگرانه نگاه کنیم می توانم بگویم که می‌شد وضعیت از شرایط فعلی بسیار بهتر باشد. ما در 10 سال گذشته کمتر به این موضوع توجه و بیشتر غفلت کرده ایم و امروز آثار منفی آن را شاهد هستیم. آنچه که امروز می بینیم نتیجه اشتباهات یک ساله نیست. پدیده های اجتماعی معمولا نتیجه 10 سال سیاستگذاری هستند. ما در برخی جهات متاسفانه دهه 90 را از دست دادیم که آثار آن امروز مشهود است.
دهقانی فیروزآبادی ادامه داد: من پس از دفاع از پایان نامه خود در دانشگاه شریف از کانادا دعوت نامه وسوسه انگیزی داشتم اما چون همزمان با تحصیل در کشور کار هم می کردم و با فرصت های فعالیت و اثرگذاری در کشور آشنا بودم؛ این دعوت را نپذیرفتم. بنابراین اگر بچه های ما هم بدانند که در ایران چه فرصت های خوب و نابی برای پیشرفت و اثرگذاری وجود دارد قطعا انتخاب آنها ماندگاری در کشور است. من به عنوان کسی که در این زیست بوم زیست کرده ام و با چند و چون آشنا هستم می گویم آینده کشور بسیار روشن است.
وی تصریح کرد: یکی از دلایلی که بچه ها تصمیم می‌گیرند از ایران بروند، این است که خبر ندارند در کشور چه خبر است. فلسفه «طرح گردشگری ایران؛ مرز پرگهر» که قرار است با همکاری نهادهای مختلف کشور به اجرا دربیاید به دنبال این است که شناخت درستی از وضعیت فعلی کشور و دستاورهای به دست آمده به مشارکت کنندگان در این اردوها ارائه کند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رییس جمهور افزود: این واقعیت است که مسوولان کشورهایی که زمانی فکر نمی کردیم در فناوری های مختلف به پای آنها برسیم وقتی از ایران دیدن می کنند؛ شگفت زده می شوند از دیدن دستاوردها و محصولات. متاسفانه این اتفاق را بچه‌های ما ندیدند و نمی‌دانند. ما در ترویج و تبین دستاوردهای فناورانه و نوآورانه کشور ضعیف عمل کردیم.
دهقانی فیروزآبادی با تشکر از همکاری رسانه ها بابت کمک به این شناخت درست از توانمندی های فناورانه و دانشی کشور اظهار داشت: مردم به وجود توانمندی های بومی در کشور باور دارند اما این باور را باید مردم و به ویژه نخبگان بیشتر لمس کنند. نظر من این است که همین مشکلات فرصت کار برای نخبگان و کارآفرینان ایجاد می کند. چون هر مشکلی که کشف و حل می شود زمینه ایجاد یک شرکت و کسب‌وکار را فراهم می‌کند.