به گزارش ایرنا، درحال حاضر ۳۰۰ دشت ایران دچار بحران فرونشست زمین است و در برخی از دشت‌های ایران شرایط از فرونشست عبور کرده و مرحله بحرانی ایجاد فروچاله‌ها شده است.
استان مرکزی با ۲۹ هزار و ۵۳۰ کیلومتر مربع وسعت، حدود یک و ۸۲ صدم درصد از مساحت کشور را به خود اختصاص داده و براساس آخرین تقسیمات کشوری، این استان دارای ۱۲ شهرستان، ۲۶ بخش، ۳۵ شهر، ۶۶ دهستان، یک هزار و ۳۹۴ آبادی دارای سکنه و ۴۶ آبادی خالی از سکنه است.
کاهش بارندگی در سال‌های اخیر و افت سفره‌های زیرزمینی، فرونشست زمین را در برخی از مناطق استان مرکزی به همراه داشته است.
به گفته کارشناسان این حوزه کاهش بارندگی‌ها، خشکسالی و برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی در سال‌های اخیر از جمله مهمترین عوامل فرونشست زمین در استان مرکزی به شمار می‌رود و جلوگیری از کشت محصولات آب‌بر، آبیاری غرقابی محصولات کشاورزی، مسدود کردن چاه‌های زیرزمینی و جلوگیری از اضافه برداشت چاه‌های مجاز از جلمه راهکارهای مدیریت آب سفره‌های زیرزمینی و فرونشست زمین در استان مرکزی است.
۲ مورد فرونشست زمین در استان مرکزی مشاهده شد
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی گفت: ۲ مورد فرونشست زمین در محدوده کویر میقان اراک و شهرستان کمیجان مشاهده شده است.
«عبدالحسین محمدی» افزود: این فرونشست‌ها در کویر میقان اراک و روستای «حسین آباد» شهرستان کمیجان مشاهده شد و میزان این فرونشست‌ها از ۱۰ سانتیمتر تا ۲ متر است.
وی ادامه داد: جلوگیری از بیابان‌زایی و کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی از جمله برنامه‌های اولویت‌دار اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی با اجرای طرح‌های آبخیزداری در این استان است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی خاطرنشان کرد: این استان با دارا بودن ۴۹۰ هزار هکتار اراضی بیابانی از جمله ۲۲ استان بیابانی کشور است و بیشترین اراضی بیابانی استان در شهرستان زرندیه قرار دارد.
محمدی اضافه کرد: مقابله با بیابان‌زایی و کاهش زمین‌های بیابایی در استان مرکزی از برنامه‌های اولویت‌دار این اداره‌کل است و همواره زمین‌های بیابانی مورد پایش کارشناسان اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی برای جلوگیری از پیشروی بیابان در استان است.
وی ادامه داد: با توجه به افت آب‌های زیرزمینی در استان مرکزی، استفاده از گونه‌های چند ساله که در زمین‌های بیابانی استان کشت شده بود، دچار مشکل شده و این گونه‌ها در حال نابودی است که این مهم روند بیان‌زایی را در استان تشدید می‌کند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی افزود: برای این منظور با افزایش اراضی بیابانی فرونشست‌هایی را در این استان شاهد هستیم که اجرای طرح‌های آبخیزداری در راستای افزایش سطح سفره‌های زیرزمینی و جلوگیری از فرونشست زمین در استان است.
فرونشست سالانه ۱۷ سانتی متری زمین در اراک
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: فرونشست زمین از جمله مهمترین حوادث طبیعی و غیرطبیعی کشور و این استان است و اهمیت این مهم از زلزله برای کشور و استان مرکزی بیشتر است.
«حمید انعامی» افزود: کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی در شهرستان اراک، فرونشست سالانه ۱۷ سانتی متری در مناطق شمال شهرستان اراک را به همراه دارد.
وی ادامه داد: فرونشست زمین در شهرستان اراک از روستای هزاوه این شهرستان آغاز و شهر داود آباد، دشت میقان، فرودگاه و مناطق شمال شرقی این شهر از جمله معصومیه، کارچان، امان‌آباد و حاجی‌آباد را در برمی‌گیرد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی خاطرنشان کرد: مناطق هم مرز این استان با استان همدان شامل شهرهای میلاجرد و کمیجان و شهرهای شمالی استان از جمله زرندیه، ساوه و مامونیه نیز سالانه دارای فرونشست زمین هستند.
انعامی گفت: برخی مناطق شهرستان شازند و شهر توره نیز به تازگی دچار فرونشست زمین شده‌اند.
وی تهدید فرونشست زمین در استان مرکزی را خیلی بیشتر از زلزله دانست و افزود: در زلزله، نگرانی در خصوص فعال شدن گسل‌های موجود در استان وجود دارد اما فرونشست زمین هر لحظه در استان در حال رخ دادن است.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی جلوگیری از کشت محصولات آب‌بر و آبیاری غرقابی را راهکارهای مهم جلوگیری از فرونشست زمین در استان عنوان کرد و گفت: کشت محصولات کشاورزی در استان باید به صورت آبیاری قطره‌ای و گلخانه‌ای انجام شود تا ضمن افزایش تولید، از هدررفت آب در استان جلوگیری شود.
انعامی ادامه داد: مدیریت آب‌های زیرزمینی از دیگر راهکارهای کاهش سطح سفره‌های زیرزمینی و فرونشست زمین در استان مرکزی است و نیاز است ضمن مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز، از اضافه برداشت چاه‌های مجاز نیز جلوگیری شود.
وی اظهار داشت: متولی مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز در استان مرکزی، اداره‌کل آب منطقه‌ای این استان است و این اداره‌کل نیز به تنهایی نمی‌تواند در این زمینه موفق باشد و تصمیم‌گیری در خصوص مدیریت مصرف آب باید توسط مسئولان عالی استان انجام شود.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی ادامه داد: این استان در منطقه خشک و نیمه‌خشک کشور قرار دارد و عدم تصمیم‌گیری صحیح در زمینه جلوگیری از اضافه برداشت آب‌های زیرزمینی فرونشست زمین و مخاطرات بعدی می‌شود.
انعامی با یادآوری عبور راه‌آهن، خط لوله نفت و گاز سراسری از استان مرکزی و شهرستان اراک گفت: فرونشست زمین در استان و این شهرستان شکستگی لوله و مخاطراتی را در این حوزه به همراه داشته است.
وی ادامه داد: فرونشست زمین تنها مربوط به استان مرکزی نیست و به دلیل برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های زیرزمینی در کشور این حادثه در استان‌های مختلف در حال مشاهده است و در بلندمدت مشکلات و خسارت‌هایی را برای ساختمان‌ها و تاسیسات زیربنایی به همراه دارد.
مدیرکل راه و شهرسازی استان مرکزی اظهار داشت: کشت محصولات گلخانه‌ای، توسعه سامانه‌های آبیاری نوین، مدیریت سفره‌های زیرزمینی، مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز و جلوگیری از اضافه برداشت چاه‌های مجاز از جمله مهمترین راهکارهای جلوگیری از فرونشست زمین در استان و کشور است.
ذخیره آب ۲ سد بزرگ استان مرکزی ۲۰ درصد کاهش یافت
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان مرکزی نیز گفت: استان مرکزی پاییز خشکی را پشت‌سر گذاشت و میزان بارندگی‌ها در این فصل به ۵۸ میلیمتر رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل، ۹۰ درصد کاهش یافت.
«عزت الله آمره» افزود: ذخیره آب در سد ساوه در پایان فصل پاییز امسال، ۱۷ درصد مخزن و در سد کمال صالح ۳۸ درصد مخزن بود که این میزان در مدت مشابه سال گذشته به ترتیب ۳۹ و ۵۳ درصد بود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان مرکزی افزود: تامین مقداری از آب شرب دلیجان و محلات توسط سد کوچری انجام می‌شود و وضعیت آب این سد مناسب نیست.
آمره اظهار داشت: سه‌هزار و ۲۰۰ دستگاه کنتور روی چاه‌های استان مرکزی نصب است که یک‌هزار و ۸۷۹ دستگاه مربوط به چاه‌های کشاورزی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان مرکزی ادامه داد: امسال، نصب کنتور بر روی ۸۰۰ چاه هدفگذاری شد که تاکنون ۲۸۰ کنتور نصب شده است.
آمره گفت: هفت هزار چاه کشاورزی در استان مرکزی وجود دارد که یک‌هزار و ۸۰۰ چاه کشاورزی به کنتور تجهیز شده است.
وی یادآور شد: امسال سومین سال وقوع خشکسالی در استان مرکزی است که میزان افت آب سفره‌های زیرزمینی استان در سال جاری نسبت به سال‌های قبل زیادتر بود و سطح سفره‌های زیرزمینی استان مرکزی در برخی مناطق تا ۶ متر کاهش یافته‌است.
آمره با یادآوری روند مناسب مسدودسازی چاه‌های غیرمجاز استان مرکزی از سال ۸۴ تاکنون، گفت: ۳۱۲ چاه غیرمجاز در استان وجود دارد که ۲۵۰ حلقه این چاه‌ها امسال باید مسدود شوند و از ابتدای سال جاری تاکنون ۶۲ حلقه چاه مسدود شده است.
مدیرعامل آب منطقه ای استان مرکزی گفت: با مسدودسازی ۲۵۰ حلقه چاه غیرمجاز در سال جاری، بقیه این چاه‌ها سال آینده مسدود و پرونده این چاه‌ها در استان بسته می‌شود.
آمره افزود: برخی چاه‌های بدون پروانه استان مرکزی برق‌دار شده‌اند که باید تعیین و تکلیف شوند.
وی ادامه داد: یک‌هزار و ۷۰۰ چاه فرم‌یک باقی مانده، قبل از سال ۸۵ در استان مرکزی وجود دارد که صدور پروانه این چاه‌ها در دستور کار است.
مدیرعامل آب منطقه ای استان مرکزی افزود: رودخانه قره‌چای از جمله رودخانه‌های استان مرکزی است که سه تا چهار دشت استان از این رودخانه تغذیه می‌شوند و در پایان وارد سد ساوه می‌شود.
آمره با یادآوری کاهش ۶ متری سفره‌های زیرزمینی در شهرستان دلیجان و محلات، افزود: نیاز است برای جلوگیری از مشکل برای صنایع این شهرستان زمینه تامین آب این صنایع از سد ۱۵ خرداد فراهم شود.