فنلاند و سوئد با آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین، درخواست خود را برای پیوستن به ائتلاف نظامی ناتو ارائه دادند. گرچه ناتو این درخواست‌ها را پذیرفته است اما تمامی ۳۰ عضو این ائتلاف باید این درخواست را تایید کنند. تاکنون ۲۸ کشور عضو ناتو مراحل قانونی را گذرانده اند و تنها مجارستان و ترکیه موافقت خود را اعلام نکرده‌اند.
مجارستان اوایل فوریه موافقت خود را اعلام و ابراز امیدواری کرد که «در طول بهار سال آینده، همه مسائل حل و فصل شده» و آنکارا نیز موافقت خواهد کرد اما شرایط در ترکیه متفاوت است و انتظار نمی رود که این روند به آسانی در این کشور جلو رود.
مانعی جدی به نام ترکیه
قضیه از آنجا پیچیده تر شده که به تازگی «خلوصی آکار» وزیر دفاع ترکیه بار دیگر تأکید کرد که پارلمان این کشور تنها زمانی اسناد مربوط به پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو را تصویب می‌کند که این دو کشور به تعهداتشان نسبت به آنکارا عمل کنند.
وی در این‌باره گفت: ما از نزدیک شرایط در سوئد و فنلاند را نظارت می‌کنیم و متأسف هستیم که اقدامات تحریک‌آمیز در این دو کشور همچنان ادامه داد. انتظار داریم سوئد و فنلاند گام‌های جدی و واقعی در زمنیه اجرای تعهداتشان بردارند.
دیپلمات‌ها و رهبران ترکیه، سوئد و فنلاند اخیرا در تلاش برای شکستن بن‌بست مخالفت ترکیه با پیوستن این دو کشور با ناتو، مذاکرات زیادی را برگزار کردند.
اوایل تیر ماه بود که «ینس استولتنبرگ» دبیرکل پیمان آتلانتیک شمالی تایید کرد ترکیه مخالفت خود را با پیوستن سوئد و فنلاند به ناتو پس گرفته است.
در جریان نشست مادرید، وزرای خارجه ترکیه، سوئد و فنلاند، تفاهم نامه ای امضا کردند که بر مبنای آن ترکیه با عضویت فنلاند و سوئد در ائتلاف دفاعی ناتو موافقت می کند.
استولتنبرگ پس از به نتیجه رسیدن این مذاکرات گفت: «ما اکنون به توافقی رسیده ایم که راه را برای پیوستن فنلاند و سوئد به ناتو هموار می‌کند.»
امضای تفاهم‌نامه سه جانبه میان ترکیه، فنلاند و سوئد در نشست سران ناتو در مادرید مانع مخالف آنکارا با عضویت این دو کشور در ناتو شد.
بر اساس تفاهم‌نامه امضا شده، سوئد و فنلاند اعلام کردند که به درخواست ترکیه برای استرداد افرادی که ترکیه آنها را «تروریست» می‌داند، رسیدگی خواهند کرد.
از چرایی مانع تراشی ترکیه تا تلاش سوئد برای جلب نظر آنکارا
اردوغان پیش از این به کرات از رویکرد غیرمسئولانه سوئد و فنلاند در قبال گروه‌هایی که آنکارا آنها را تهدیدی برای امنیت ملی خود می‌داند، از جمله حزب کارگران کردستان یا پ‌ک‌ک و شرکایش در سوریه، انتقاد کرده بود. حمایت آمریکا و برخی کشورهای غربی از گروه های کرد سوریه، سال‌هاست که ترکیه را خشمگین کرده است.
در همین حال، ترکیه از فنلاند و سوئد خواسته است که افراد تحت تعقیب ترکیه را تحویل داده و محدودیت‌های تسلیحاتی را که پس از تهاجم نظامی ترکیه در سال ۲۰۱۹ به شمال شرق سوریه اعمال شده بود، لغو کنند.
چندی پیش روزنامه «ینی شفق» چاپ ترکیه از شروط این کشور برای موافقت با عضویت سوئد و فنلاند در ناتو پرده برداشت و نوشت: آنکارا ۱۰ شرط برای سوئد و فنلاند برای لغو وتو علیه عضویتشان در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) تعیین کرده است.
بنابر این گزارش، شروط لازم ترکیه در ۱۰ بند جمع‌آوری شده و آنکارا از دو کشور خواسته است از آنکارا در جنگ علیه حزب کارگران کردستان (که فعالیت‌شان در ترکیه ممنوع است)، تشکیلات فتح‌الله گولن و وابستگانشان حمایت کنند.
همچنین ترکیه درخواست کرده بود که سوئد و فنلاند به عنوان کشورهای حامی این سازمان‌های تروریستی باید قوانین و زیرساخت‌های قانونی لازم را برای مبارزه با تروریسم ایجاد کنند.
آنکارا تأکید کرده است که تلاش برای گشایش دفاتر پ. ک. ک در سوئد و فنلاند باید متوقف شود و پیشنهاد شد به تشکیلات گولن در این کشورها اجازه فعالیت داده نشود و صفحات سازمان‌های مرتبط با آنها در اینترنت و رسانه‌ها فیلتر شوند.
اقدامات اعتمادزای سوئد برای جلب توجه ترکیه
در روزهای اخیر شاهد برخی اقدامات از سوی سوئد هستیم که از نگاه ناظران بی ارتباط با جلب رضایت ترکیه برای الحاق دو کشور اسکاندیناوی به ناتو نیست.
خبرگزاری «رویترز» در گزارشی نوشت که دولت جدید سوئد تلاش می کند نظر مساعد ترکیه را برای موافقت با عضویت استکهلم در ناتو جلب کند، فاصله خود با شبه نظامیان کرد سوری موسوم به یگان های مدافع خلق (YPG) را حفظ کرده است.
تصمیم دولت جدید سوئد در حالی اتخاذ شده که «اولف کریسترسون» نخست وزیر سوئد قرار است طی چند روز آینده به آنکارا سفر و «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهوری ترکیه را متقاعد کند که به سوئد اجازه پیوستن به ائتلاف نظامی ناتو را بدهد.
تلاش سوئد برای پیوستن به ناتو در اقدامی دیگر با تحویل یک پناهجوی کرد به ترکیه همراه است و «آناتولی» به عنوان خبرگزاری دولتی ترکیه اعلام کرد که سوئد یک پناهجوی کرد ترکیه را به این کشور تحویل داده و ترکیه هم او را به زندان انداخته است. «محمود تات» در سال ۲۰۱۵ پس از محکومیت ۶ سال و ۱۰ ماه به اتهام عضویت در حزب کارگران کردستان از سوئد درخواست پناهندگی کرده بود.
سوئد با تأیید اخراج یک پناهجو اما نامی از این فرد نبرده است. وزیر مهاجرت سوئد گفت که این فرد در پی رد شدن درخواست پناهندگی‌اش اخراج شده است.
به گزارش رسانه‌های ترکیه، محمود تات در فهرست افرادی قرار دارد که ترکیه خواهان استرداد آنها به این کشور شده است. این درخواست ترکیه با درخواست سوئد برای عضویت در ناتو مرتبط است.
در مجموع اگر چه گام های از سوی سوئد برای جلب رضایت سران آنکارا صورت گرفته و در مقابل، ترکیه نیز در ظاهر خود را موافق الحاق دو کشور اسکاندیناوی به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی نشان می دهد اما تا تصویب آن در پارلمان ترکیه، آنکارا بی تردید بر مطالبات خود پافشاری خواهد کرد. بنابراین ترکیه در شرایط کنونی مهمترین و به عبارت دیگر تنها سد موجود در مسیر گسترش ناتو به شمال اروپا است.