امروز نهم آذر سالروز وفات عبدالباسط محمد عبدالصمد است؛ معروفترین قاری مصری که مردم ایران با صدای دلنشین و شاهکارش آشنا هستند و برخی او را همچون ستاره ای در آسمان تلاوت قرآن در جهان اسلام می دانند؛ به گونه ای که به گفته محمدجواد پناهی قاری بین المللی کشورمان، تلاوت زیبای عبدالباسط در یک روستای مسیحینشین آفریقا باعث مسلمان شدن ۹۰۰ نفر از مردم آن روستا شد.
روزنامه قطری العرب با انتشار گزارشی با عنوان عبدالباسط سلطان تلاوت در قرن بیستم نوشت: عبدالباسط با صدای دلنشین و جذابی که داشت، شایسته است که به عنوان سلطان تلاوت در قرن بیستم میلادی معرفی شود و این قاری نامدار مصری با حنجره طلایی خود به بسیاری از کشورهای عربی و اسلامی سفر کرد و به تلاوت قرآن پرداخت.
در این گزارش آمده است: تمام قاریان بر این مسئله متفقالقول هستند که شیخ عبدالباسط عبدالصمد، پیشوای قاریان در زمینه قرائت و فن تلاوت است. بسیار کم سخن بود و با ایجاز و اختصار سخن میگفت و در زندگی کسی کنکاش نمیکرد. این انسان آرام در تلاوت قرآن همچون ستارهای میدرخشد، تا این که سلطان قاریان شد و جایگاه و منزلت ویژهای نسبت به دیگر قراء کسب کرد.
شیخ عبدالباسط عبدالصمد در سال ۱۹۲۷ در روستای المزاعزه از توابع شهر ارمنت در استان قنای مصر متولد شد. او در خانوادهای قرآنی بزرگ شد، پدربزرگش عبدالصمد از حافظان قرآن شناختهشده بود که به حفظ قرآن و تجوید و احکام آن تسلط داشت و پدربزرگ مادری او نیز ابو داود از عرفای شهر ارمنت بود. همچنین، پدر عبدالباسط عبدالصمد نیز به تجوید قرآن تسلط کامل داشت.
عبدالباسط در سال ۱۹۵۰ به قاهره نقل مکان کرد و در سال ۱۹۵۱ وارد رادیو مصر شد، نخستین تلاوت او از سوره مبارکه فاطر بود، وی در سال ۱۹۵۲ میلادی بهعنوان قاری مسجد امام شافعی و در سال ۱۹۸۵ میلادی نیز به جای شیخ محمد علی البنا بهعنوان قاری مسجد امام حسین(ع) در قاهره تعیین شد.
با ملحق شدن شیخ عبدالباسط عبدالصمد به رادیو، اقبال مردم برای خرید رادیو زیاد شد و پس از آن دعوتنامهها از سراسر دنیا برای وی ارسال شد و در هر کشوری که میرفت به طور رسمی و مردمی مورد استقبال قرار میگرفت.
رئیسجمهور کشور پاکستان در فرودگاه به استقبال این قاری برجسته مصری آمد و با او مصافحه کرد، عبدالباسط در بزرگترین مساجد شهر جاکارتا، پایتخت اندونزی به تلاوت قرآن کریم پرداخت در حالی که هر گوشه مسجد از حاضرین پر شده بود و جمعیتی بالغ بر ۲۵۰ هزار نفر در حالی که سرپا ایستاده بودند به صدای او گوش میدادند.
از مشهورترین مساجدی که شیخ عبدالباسط در آنها قرآن را تلاوت کرد، میتوان به مسجدالحرام در مکه مکرمه، مسجدالنبی(ص) در مدینه منوره، مسجدالاقصی در قدس، مسجد ابراهیمی در الخلیل فلسطین، مسجد اموی در دمشق و مساجد مشهور آسیا، آفریقا، آمریکا، فرانسه، انگلستان، هند و دیگر کشورهای جهان اشاره کرد.
در سال ۱۹۵۶ میلادی، کشور سوریه با اعطای نشان شایستگی از وی تجلیل کرد، همچنین، لبنان نیز با اهدای نشان برنج از این قاری نامدار مصری تجلیل کرد و کشور مالزی نیز به وی نشان طلا اهدا کرد. استاد عبدالباسط عبدالصمد همچنین، نشانهای زیادی از رؤسای جمهور مختلف کشورهای اسلامی و غیر اسلامی دریافت کرد.
عبدالباسط تلاش کرد با رعایتکردن در خوردن غذاها و نوشیدنیهای مختلف با بیماری دیابت مبارزه کند، اما با اضافهشدن بیماری التهاب کبدی، دیگر توان مقاومت با این دو بیماری را نداشت. سرانجام روز چهارشنبه ۳۰ دسامبر ۱۹۸۸ پس از عمری خدمت به قرآن، جان به جانآفرین تسلیم کرد.
در یکی از خاطرات عبدالباسط آمده است که در سال ۱۹۵۶ (۱۳۳۴ شمسی) پس از مرگ مادر فیصل دوم پادشاه وقت عراق، چند قاری معروف مصری برای شرکت در مراسم ترحیم به بغداد دعوت شدند که استاد عبدالباسط، عبدالفتاح شعشاعی و ابوالعینین شعیشع از جمله آنها بودند. عبدالباسط در این مراسم سوره های حشر، تکویر و فجر را تلاوت کرد که به عنوان یکی از سه تلاوت شاهکار و ماندگار جهان اسلام معروف شد.
از عبدالباسط درباره سفر به کاظمین و آن تلاوت ماندگارش در جوار حرمین امام کاظم و امام جواد علیهما السلام سوال کردند و او گفت: تلاوت من در این مکانهای مقدس اگر از نظر شما خوب شده، به خاطر این است که در بارگاه مطهر این ائمه بزرگوار اجرا شده است و در حین تلاوت بسیار متاثر بودم.
وی با اشاره به استقبال مردم که جمعیت فشرده ای ایستاده در صحن کاظمین به تلاوت قرآن او گوش می دادند، گفت: اگر مردم اذیت نمی شدند آمادگی داشتم ساعت ها در آن مکان قرآن بخوانم.