دکتر «مظفر روستایی» روز چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا به برنامه‌ریزی معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی حضرت امام (ره) برای اجرای این طرح ملی در ۲۲ استان اشاره کرد و افزود: در این اراضی حدود ۲ میلیون هکتار گندم ،۸۴۰ هزار هکتار جو، ۲۵۰ هزار هکتار نخود، ۱۵۰ هزار هکتار عدس، ۲۱۰ هزار هکتار علوفه و ۴۲ هزار هکتار گیاهان دارویی کشت خواهد شد.
وی نقش اصلی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور را تامین پایه‌های بذری ارقام و لاین‌های جدید محصولات زراعی غلات، حبوبات، گیاهان روغنی و علوفه‌ای، انتقال یافته‌های تحقیقاتی، ارایه آخرین دستورالعمل‌های فنی به کشاورزان و کارشناسان و همکاری در آموزش گروه‌های هدف عنوان کرد و ادامه داد: خوشبختانه در مورد تامین بیشتر پایه‌های بذری برنامه‌ریزی و هماهنگی لازم صورت گرفته است.
تولید و توزیع پنج هزار و ۳۰۴ کیلوگرم پایه بذری
سرپرست موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور با اشاره به توزیع پنج هزار و ۳۰۴ کیلوگرم هسته‌های بذری تولیدی در استان‌های مختلف بین شرکت‌های خصوصی و پیمانکاران کشور، اضافه کرد: با توجه به برنامه‌ریزی انجام شده، پیش‌بینی می‌شود امسال هیچگونه رسوب بذری وجود نداشته باشد و تمام بذرها تولید شده به موقع توزیع و کشت شود.
به گفته دکتر «روستایی» با تامین بذرهای پایه مورد نیاز طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور و تامین به موقع نهاده‌ها و مصرف دقیق و بهینه آنها، افزایش بهره‌وری در دیمزار قابل مشاهده خواهد بود.
کشاورزان به دستورالعمل‌های فنی موسسه عمل کنند
سرپرست موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور گفت: برای پایداری تولید و افزایش بهره‌وری از آب سبز در سطح دیمزارهای کشور با استفاده از بذرهای ارقام معرفی شده این موسسه، کشاورزان باید در زمان کشت به دستورالعمل‌های فنی و اصول به‌زراعی توجه، و بر اساس آنها اقدام به کشت کنند.
دکتر «روستایی» ادامه داد: مهمترین بخش طرح جهش تولید افزایش و پایداری تولید در شرایط تنش خشکی و خشکسالی است و از آنجایی که وضعیت اقلیم در سال زراعی آینده غیرقابل پیش‌بینی است، مبنا باید خشکسالی باشد تا تولید مناسب و پایدار در دیمزارها تضمین گردد.
وی لازمه تحقق این هدفگذاری را رعایت توصیه‌های محققان این موسسه به ویژه در زمینه اصول تغذیه دانست و اظهار داشت: به دلیل نوسان بارش‌های بهاره، بهتر است ۷۰ تا ۸۰ درصد کود اوره در پاییز استفاده گردد.
وی ادامه داد: کشاورزان مابقی کود اوره را طی اولین فرصت در بهار و قبل از آغاز بارندگی‌های فروردین و حتی در اسفندماه استفاده کنند؛ در غیر این صورت محصولات زراعی آنان دچار گیاه‌سوزی و تشدید تنش خشکی در بهار خواهد شد.
وی اضافه کرد: تحت شرایط تنش خشکی در دیمزارها باید میزان بذر بهینه در زمان کاشت مصرف شود و از زیادی در واحد سطح اجتناب کنند چون به خاطر تراکم بالا، استفاده از کود سرک در فصل بهار و کاهش بارندگی‌های بهاره احتمال افزایش خسارت خشکی بشتر خواهد شد.
دکتر «روستایی» کشت به موقع و عمق مناسب کشت در دیم را مهم دانست و بیان کرد: عمق کشت توصیه شده از سوی این موسسه به کشاورزان حدود چهار تا پنج سانتی‌متر می‌باشد.
به گفته وی نتایج تحقیقات در عرصه‌ها و ایستگاه‌های تحقیقاتی این موسسه نشان می‌دهد که اگر کشاورزان دستورالعمل‌های فنی را رعایت کنند، شاهد افزایش ۲۰ تا ۳۵ درصدی عملکرد در شرایط تنش خشکی خواهند بود و در سال‌های خشک نیز این افزایش عملکرد نسبت به مواردی که دستورالعمل‌ها در مورد آنها رعایت نشده باشند، دو برابر خواهد بود.
سرپرست موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور ضمن تاکید بر کشت تمامی محصولات زراعی دیم توسط کشاورزان دیم‌کار، استفاده کودی مناسب با رعایت دستورالعمل‌های فنی و نظرات محققان موسسه را خواستار شد.
دکتر «روستایی» با بیان اینکه این موسسه در مورد سرمازدگی نیز دستورالعمل‌های ویژه دارد، اظهار دداشت: برای جلوگیری از سرمازدگی نیز حتما به توصیه‌ها باید توجه شود؛ برای نمونه نسخه‌ای برای کاهش خسارت سرمازدگی در مورد جو وجود دارد که کشاورزان بر مبنای آن و ضمن توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی، می‌توانند از کود سرک یا محلول‌پاشی برای کاهش خسارت استفاده کنند.
وی با بیان اینکه این دستورالعمل‌ها در سایت موسسه بارگذاری شده، ادامه داد: اگر این دستورالعمل‌های فنی موسسه در عرصه‌های دیم استفاده شود، مخاطرات محیطی در مراحل مختلف فنولوژیکی گیاه کاهش خواهد یافت.
وی در مورد یک باور غلط مبنی بر اینکه بادهای گرم آخر فصل موجب چروکیدگی بذرها و کاهش عملکرد می‌شود، بیان کرد: بادهای گرم هرساله وجود دارد و تنها شدت و مدت آن نوسان دارد و برای اینکه بتوانیم اثر سوء آن را کاهش دهیم، باید به میزان کاشت بذر در واحد سطح توجه کنیم؛ به طوری که اگر بذور زیاد در واحد سطح کشت نشود، می‌توان آثار بادهای گرم آخر فصل را کاهش داد.
وی دومین موضوع موثر در این زمینه را کنترل مصرف کود سرک اعلام کرد و افزود: با کاربرد ۷۰ تا ۸۰ درصد کود اوره در پاییز با توجه به تغییر شرایط اقلیمی از کاهش عملکرد جلوگیری خواهد شد.
سرپرست موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور همچنین به کشاورزانی که به هر دلیلی موفق به تامین کود در پاییز نشده‌اند، توصیه کرد که اگر در بهار بارندگی وجود نداشته باشد، بهتر است از مصرف کود سرک بهاره خودداری کنند تا از گیاه‌سوزی در اراضی دیم خود جلوگیری کرده و بر اساس نظرات کارشناسان از محلول‌پاشی استفاده کنند.
ایجاد پایگاه‌های نوآوری در استان‌های مختلف کشور
سرپرست موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور بیان کرد: برای آنکه کشاورزان نتیجه استفاده از یافته‌های تحقیقاتی اثربخش را در مزرعه و از نزدیک مشاهده کنند، این موسسه در استان‌های مختلف کشور پایگاه‌های نوآوری و انتقال فناوری‌های جدید ایجاد کرده است و نظارت دقیق بر عرصه‌های دیم توسط محققان این موسسه انجام می‌شود تا بهره‌برداران بیشتری با دستورالعمل‌های فنی آشنا شوند و با الگوگیری از آن در اراضی خود شاهد افزایش عملکرد بیشتری در محصولات دیم باشیم.
دکتر «روستایی» با بیان اینکه کارشناسان موسسه نسبت به اجرای طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور در مناطق محروم و دورافتاده توجه ویژه دارند، بیان کرد: در این مناطق به دلیل ارتفاع و در نتیجه رطوبت بالایی که وجود دارد، جهش تولید در صورت انتقال یافته‌های تحقیقاتی موسسه موفق‌تر خواهد بود.
وی تلاش همگانی برای رسیدن به اهداف طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور را مورد تاکید قرار داد و افزود: این طرح ضامن امنیت غذایی کشور بوده و افزایش عملکرد در سال‌های اجرا قابل مشاهده است.
به گزارش ایرنا بخش ستادی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در مراغه و معاونت آن در کرمانشاه قرار دارد؛ این موسسه دارای پنج ایستگاه اصلی در مناطق مختلف کشور است که نماینده آن اقلیم به شمار می‌رود.
ایستگاه تحقیقاتی «مراغه» نماینده اقلیم سرد، ایستگاه «قاملو» در کردستان نماینده اقلیم بسیار سرد، ایستگاه «سرارود» در کرمانشاه به عنوان نماینده اقلیم معتدل سرد، ایستگاه گچساران در کهکیلویه و بویراحمد نماینده اقلیم گرمسیری و ایستگاه «شیروان» در خراسان شمالی نماینده اقلیم معتدل سرد و خشک است.
طرح «جهش تولید در دیمزارها» در پاییز ۱۳۹۹ مورد توافق وزارت جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) قرار گرفت، در قالب این طرح افزایش بهره‌وری تمام محصولات زراعی دیم و همچنین افزایش سطح زیرکشت دیم برخی محصولات نظیر گیاهان علوفه‌ای و دانه‌ها روغنی دیم در تمام مناطق دیم‌کاری کشور با توجه به امکانات و شرایط موجود مدنظر قرار گرفته است.
در زمان حاضر متوسط تولید گندم دیم در کشور یکهزار و ۱۰۰ کیلوگرم در هکتار است و این میزان در سال پنجم اجرای طرح جهش تولید به یکهزار و ۴۵۰ کیلوگرم در هکتار افزایش می‌یابد.
در زمان حاضر ارقام جدید بذر همراه با بسته‌های زراعی شامل نیازهای خاک‌ورزی و مکانیزاسیون، تغذیه، کنترل آفت‌ها و بیماری‌ها و تمام عملیات مورد نیاز برای رسیدن به پتانسیل عملکرد، از سوی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور معرفی می‌شود و این موسسه برای انتقال یافته‌های پژوهشی به عرصه‌ها و دیمزارها همواره پیشرو بوده است.