شعربافی، یک هنر دستی است که بیش از ۲هزار سال پیش در کاشان رایج بود اما در دهه های اخیر به فراموشی سپرده شد تا اینکه به همت اداره صنایع دستی،گردشگری و میراث فرهنگی کاشان دوباره احیا شده و تعدادی از جوانان جذب این هنر شده اند.
به موی انسان یا حیوان 'شَعر' گفته می‌شود و در اصطلاح بافندگی، شَعر نوعی پارچه است که با نخ ابریشم و با 'دستگاه بافندگی چهار وردی' بافته می‌شود و بیشتر تولیدات آن کمربند و سربند لباس های کردی، حوله و روسری زنانه، چادرشب، بقچه و مانتو است.
هنرها و صنایع دستی یادگار و نمادی از تاریخ، قومیت و هویت هر قوم و منطقه هستند که نوع، مواد اولیه، کاربرد و نحوه ساخت آن با سبک زندگی مردم آن منطقه در ارتباط نزدیک و تنگاتنگ است، ماندگاری این هنرها به دو اصل مربوط است که مهمترین آن وجود هنرمندان و سپس تقاضا و مصرف از سوی مردم است.
شَعربافی به دو شیوه ساده و میله‌ای (راه‌راه) صورت می گیرد، شَعر ساده را بیشتر به رنگ‌های بنفش، زرشکی، مشکی، زرد و سبز برای لباس زنان و شَعر میله‌ای را به شکل سیاه و سفید به عرض ۲ و طول ۱.۵ متر برای لباس مردان می‌بافند.
صنایع دستی اهمیت ویژه در تثبیت هویت جامعه دارند
معاون حوزه صنایع دستی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان روز دوشنبه به خبرنگار ایرنا گفت:هنرها و صنایع دستی اهمیت ویژه در تثبیت و ماندگاری هویت جامعه دارند، برنامه ریزی لازم برای حمایت از صنایع دستی در دستور کار این اداره است.
محمد بینوا افزود: همه رشته های صنایع دستی از اهمیت و ارزش برخوردارند و در جایگاه خود باید برای حفاظت، صیانت و حمایت از آنها کوشید و هنرمندان بخش شَعربافی نیز به خصوص هنرمندان قدیمی از ارزش والایی برخوردارند و باید آنها را مورد حمایت قرار دهیم.
وی اظهار کرد:صنایع دستی، هنرهایی ماندگار و اصیل باقی مانده از گذشتگان است و هنر شَعربافی یکی از هنرهای سنتی کاشان است که هنوز نیز هنرمندان آن در این شهرستان مشغول فعالیت می باشند.
۲۵ کارگاه شَعربافی در کاشان فعال است
معاون حوزه صنایع دستی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان در ادامه بیان کرد: ۴۰ سال قبل بیش از ۳۰۰ کارگاه شَعربافی در کاشان فعال بود اما امروز به دلیل تولید پارچه های ماشینی ارزان و پرزرق و برق ، این هنر رو به افول گذاشته به طوری که تنها ۲۵ کارگاه فعال شَعربافی در کاشان داریم.
بینوا گفت:اوج فعالیت کارگاه های شَعربافی کاشان مربوط به دوران صفوی است اما این کارگاه ها به مرور و در اواخر قاجاریه به دلیل ارزانی منسوجات ماشینی و غفلت گذشتگان نسبت به اهمیت تقویت منسوجات دستباف تعطیل شدند.
پارچه های دستباف ابریشمی خاصیت ضدسرطانی دارد
وی افزود:نخ ابریشم و پارچه های ابریشمی در ظرافت و لطافت و نرمی شهره جهانند و امروز ثابت شده پارچه های دستباف ابریشمی مثل پارچه های ابریشمی تولیدی در کارگاه های شَعربافی خاصیت ضدسرطانی دارد.
معاون حوزه صنایع دستی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان در ادامه بیان کرد: در حال حاضر تولید کارگاه های شَعربافی آقایان خراسانی و محتشمی ،منوچهری و خانم خرمی گردشگر پسند است اما محصولی که دیگر شَعرباف های کاشان تولید می کنند گردشگر پسند نبوده و تنها برای لباس های کردی استفاده می شود.
۶۰ سال قبل یک هزار کارگاه شَعربافی در کاشان فعال بود
یک استاد رشته شَعربافی کاشان هم به خبرنگار ایرنا گفت: هنر شعربافی بیش از ۲ هزار سال در کاشان سابقه دارد و تا ۶۰ سال قبل یک هزار کارگاه شَعربافی در کاشان فعال بود اما امروز به دلیل ارزانی و زرق وبرق محصولات ماشینی این هنر رو به فراموشی است.
استاد محمود خراسانی زاده افزود:در گذشته شغل بیشتر مردم کاشان هنرهایی مثل شَعربافی،زری بافی و مخمل بافی بود و هنوز ممکن است در انبارهای خاک گرفته منازل قدیمی کاشان وسایل مختلف شَعربافی از جمله قلنبک و سوک،ورزنه،خرک و دفتین و ماسوره پیدا شود چون روزگاری هر خانه یک کارگاه شَعربافی بود.
وی اظهار کرد:تولید کارگاه های شَعربافی فعال کاشان بیشتر شال و روسری،سربند و کمربند لباس کردی،روانداز و مانتو است و بازار فروش ما بیشتر در فصل بهار و عید نوروز است.
این استاد رشته شَعربافی کاشان گفت:اگر فردی به خوبی در یک کارگاه شَعربافی کار کند می تواند هر روز حدود ۴۰۰ هزار تومان درآمد داشته باشد.
کاشان تیر ۱۳۹۷ در شورای ملی صنایع دستی به عنوان شهر ملی نساجی از سوی هیأت داوران انتخاب شد.
شهرستان کاشان با جمعیت افزون بر ۳۶۴ هزار نفر، در فاصله نزدیک به ۲۰۰ کیلومتری شمال اصفهان قرار دارد.