به گزارش ایرنا، ایران در ردیف ۱۰ کشور نخست بلاخیز دنیا قرار دارد که یکی از اصلی ترین این بلایا، وقوع سیلاب های ناشی از تغییر اقلیم، ساخت و سازهای بی رویه در بستر رودخانه ها و برخی اقدامات غیرکارشناسی و جانمایی نادرست طرح ها است که شهر سبزوار نیز از این قاعده برکنار نیست.
پدیده تغییر اقلیم و بروز خشکسالی های پیاپی، توزیع زمانی و مکانی بارش ها در کشور را تغییر داده است که یکی از تبعات این موضوع، وقوع بارش های تند رگباری در فصل های گرم است که به سبب ضعف زیرساخت های حفاظتی، خسارات فراوانی به زیربناهای شهری و بخش کشاورزی وارد می سازد.
شهر سبزوار، در غرب استان خراسان رضوی، همواره وقوع سیل را چون تهدیدی در کمین دارد و عمده مناطق مستعد سیل خیزی این شهر در ارتفاعات شمالی آن قرار دارد که هنگام ورود سامانه های بارشی شدید، سیلاب از این ناحیه به داخل شهر جریان می یابد.
کاهش مخاطرات سیلاب در این شهر مستعد وقوع سیل، نیازمند هم افزایی نهادهایی چون امور آب منطقه‌ای و اداره منابع طبیعی و آبخیزداری و مدیریت شهری است که با اجرای طرح های جامع مدیریت سیلاب، احداث بندهای خاکی و مخازن ذخیره آب در بالادست نسبت به کنترل سیلاب و راه های پیشگیری از وقوع سیل اقدامات اساسی انجام دهند.
ضرورت تقویت سیل بندهای شمال شهر سبزوار
وقوع سیل یکی از تهدیدات جدی مدیریت شهری سبزوار است، زیرا هم اینک این شهر از ایمنی کافی در برابر مخاطرات سیلاب برخوردار نیست، استحکام بخشی سیل بندها در کنار ذخیره بخشی از آبهای جاری می تواند تبعات ورود سیل به داخل شهر را کاهش دهد.
شهردار سبزوار گفت: یکی از راهای موثر در مهار سیلاب های احتمالی در شهر سبزوار، تقویت سیل بندهای شمال این شهر است.
موسی رجب زاده افزود: هر چند ایجاد سیل بند و بندهای خاکی در خارج از محدوده شهری بر مبنای قانون توزیع عادلانه آب، در حوزه اختیارات وزارت نیرو و امور آب منطقه ای است، اما با توجه به اهمیت موضوع، شهرداری سبزوار همچون سال های گذشته ماشین آلات و تجهیزات خود را در اختیار نهادهای متولی اجرای این طرح ها قرار می دهد.
وی تصریح کرد: البته مدیریت سیلاب های شهری در داخل محدوده شهر بر عهده شهرداری است که در هنگام وقوع سیلاب در بخش شرقی شهر سبزوار به علت وجود طرح سیل بند کال "عیدگاه" و ایجاد دیوار ساحلی، نگرانی خاصی وجود ندارد اما برای بخش شمالی شهر وقوع سیل تهدیدی جدی است که راهکار آن تقویت سیل بندهای این ناحیه است.
اجرای طرح بند خاکی کنترل سیلاب نیازمند بیش از ۸۰ میلیارد ریال اعتبار
خاستگاه سیلاب های شهر سبزوار، ارتفاعات شمالی این شهر، سیاه کوه و رازقند است و مسیل عیدگاه به عنوان اصلی ترین مجرای تخلیه سیلاب تا انتهای جنوب شرق سبزوار عمل می کند و بدین طریق از توحیدشهر تا عیدگاه همه رواناب ها به جنوب شهر هدایت می شود.
در بخش های شمال غرب و غرب سبزوار در گذشته حوضه آبریزی از مسیر توحیدشهر و پردیس دانشگاه علوم پزشکی به وسیله مسیل کلوت وارد بندسارها می شده و از طریق کانال هزار متری از کلوت غربی به "کهنه آب" سرازیر و از آنجا از شهر خارج می شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی با بیان اینکه سازه‌های حفاظتی لازمه مقابله با سیل است، گفت: ساماندهی و تکمیل طرح سیل‌بند شمال شهر سبزوار ضروری و نیازمند اعتباری ۸۰ میلیارد ریالی است.
علیرضا طاهری افزود: یکی از مهمترین اقدامات برای کنترل سیلاب در بخش شمال غربی شهر سبزوار، ایجاد طرح بند خاکی کنترل سیلاب است که مقدمات اجرایی آن از سالهای گذشته فراهم شده است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی گفت: همچنین برای هدایت سیلاب های سبزوار، وضعیت کال عیدگاه این شهر بررسی شده است که گام های موثری برای ساماندهی این مسیر برداشته می شود.
وی افزود: همچنین یک طرح ذخیره سازی آب با حجم ۱۵۰ هزار متر مکعب به وسیله بخش خصوصی برای مهار رواناب های ناشی از سیل در بخش شمال غربی سبزوار در حال پیگیری و اجراست.
سازه‌های آبخیز ارتفاعات شمال سبزوار کاهش دهنده مخاطرات سیلاب
بروز سیلاب هر چند سبب وارد آمدن خسارت به تاسیسات زیربنایی و بخش کشاورزی می شود، اما می توان با مدیریت آن و تقویت سازه های حفاظتی و اجرای طرح های آبخیز و آبخوانداری، از این منابع آب استفاده بهینه کرد.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری سبزوار گفت: اجرای طرح ساماندهی، کنترل و مقابله با مخاطرات سیل، با اصلاح و مرمت بند خاکی "سدید" با ظرفیت ذخیره ۱۵۰ هزار مترمکعب رواناب یکی از اقدامات حفاظتی مقابله با سیلاب شهری در سبزوار بوده است.
عباسعلی کیانی‌فرد افزود: با توجه به اینکه عمده مناطق مستعد سیل سبزوار در ارتفاعات شمالی این شهر قرار دارد، عملیات اصلاح و مرمت بندخاکی روستای سدید در حوزه شهری سبزوار در حوضه آبخیز شهری با هدف مهار سیلاب و تغذیه سفره های آب زیرزمینی عملیاتی شده است.
وی اظهار داشت: هدف از اجرای طرح مرمت بند خاکی سدید، جلوگیری از خسارت‌های احتمالی ناشی از سیلاب، کنترل سیلاب با هدف نفوذ دادن عمقی آب های سطحی، تقویت سفره های آب زیرزمینی و افزایش آبدهی قنوات است.
اقدامات پیشگیرانه کاهش خسارات ناشی از سیل مورد توجه قرار گیرد
با توجه به اینکه بروز بحران قابل پیش بینی نیست، اقدامات پیشگیرانه کاهش خسارات ناشی از بحران باید مورد توجه دستگاههای اجرایی قرار گیرد.
معاون استاندار و فرماندار ویژه سبزوار گفت: یکی از بحران های پیش روی این شهرستان مخاطرات سیلاب است که باید طرحهای پیشگیرانه آن همچون اجرای طرح سیل بند شمال غرب و جمع آوری رواناب‌های سطح شهر عملیاتی شود.
حسین ابراهیمی کُردیانی اظهار داشت: جاری شدن رواناب‌ها در کمربند جنوبی شهر نیز هنگام بروز سیلاب مشکلاتی را ایجاد می کند، هر چند برخی نقاط آن اصلاح شده است، اما رفع این مشکل نیاز به چاره اساسی دارد.
وی افزود: سبزوار در مسیر ارتباطی تهران - مشهد قرار دارد و لازم است در صورت وقوع بحران هایی همچون سیلاب، پیش بینی های لازم برای اسکان مسافران و زائران در فضاهای خوابگاهی، مدارس، تکایا، مساجد و بقاع متبرکه، هتل‌ها، و مهمان‌پذیرها صورت گیرد.
شهر ۲۴۷ هزار نفری سبزوار با گستره سه هزار و ۷۵۴ هکتاری در ۲۳۰ کیلومتری غرب مشهد واقع است.