به گزارش ایرنا، معلولان (توانجویان) به عنوان سرمایه‌های انسانی همانند سایر اقشار حق بهره‌مندی از تمام مزایای جامعه را دارند و شاید به دلیل نقص عضو توانایی انجام برخی کارها را نداشته باشند اما توانایی ها و استعدادهای فراوان دیگری دارند که اگر زمینه برایشان فراهم باشد می توانند در بخش های مختلف تحول آفرین باشند.
بی شک معلولان نیز هم مانند دیگر افراد حق زندگی داشته و باید موانع و مشکلاتی که دارند برطرف شود تا بتوانند از زندگی لذت ببرند و در این راستا مسوولان و نهادهای مختلف باید پای کار بوده و با نگاهی تحول آفرین به این قشر موانع پیش روی پیشرفت آنان را برطرف کنند.
حوزه توانبخشی سازمان بهزیستی یکی از حوزه‌های تخصصی و در عین حال حمایتی این سازمان است که به افراد دارای معلولیت از سطح خفیف، متوسط، شدید و تا خیلی شدید و برحسب نوع معلولیت (جسمی حرکتی، ذهنی، بینایی، شنوایی، گفتاری، روانی و سالمندان) و براساس نیاز این گروهها خدمات مورد نیاز ارائه می‌دهد.
حوزه توانبخشی سازمان بهزیستی یکی از حوزه‌های تخصصی و در عین حال حمایتی این سازمان است که به افراد دارای معلولیت از سطح خفیف، متوسط، شدید و تا خیلی شدید و برحسب نوع معلولیت (جسمی حرکتی، ذهنی، بینائی، شنوایی، گفتاری، روانی و سالمندان) و براساس نیاز این گروهها خدمات مورد نیاز ارائه می‌شود.
به مناسبت هفته معلولان و برای آشنایی هر چه بیشتر با عملکرد این حوزه و اقداماتی که برای جامعه معلولان(توانجویان) در استان کردستان انجام شده است گفت و گویی با حسین رسولی مدیرکل بهزیستی استان انجام داده ایم که شرح آن در ذیل می‌آید.
ایرنا: به عنوان نخستین سوال بفرمایید که برنامه‌های حوزه توانبخشی بهزیستی به چه صورت است؟
رسولی: حوزه توانبخشی یکی از حوزه‌های تخصصی در حمایت از جامعه معلولان است که در قالب آن بیش از ۳۰ فعالیت و برنامه با رویکرد برنامه‌های مراقبتی و توانبخشی، توانمندسازی و مراکز روزانه و توانپزشکی به جامعه هدف ارائه می شود.
ایرنا: توانمندسازی معلولان در این حوزه به چه صورتی انجام می شود؟
رسولی: در برنامه توانمندسازی که از مباحث اولویت‌دار سازمان است هدف ایجاد بستر مناسب برای استقلال فکری، مالی و اقتصادی افراد دارای معلولیت است و نهایت تلاش این سازمان این است که معلولان با وجود محدودیت‌هایی که دارند بتوانند همانند سایر اقشار جامعه، در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سهم قابل توجهی داشته باشند.
بخشی از خدمات قابل ارائه در دفتر توانمندسازی شامل پرداخت شهریه و کمک هزینه تحصیلی برای دانشجویان و دانش‌آموزان، مناسب سازی خودرو، مسکن و محیط زندگی معلولان، ارتقا و گسترش ورزش درمانی معلولان، ارائه خدمات مالی خرد، کمک هزینه ایاب و ذهاب، پلاک ویژه خودرو معلولین؛ ارتقای توانمندی افراد دارای معلولیت بینایی، شنوایی، آسیب نخاعی و سالمندان و از همه مهمتر اجرای توانبخشی مبتنی بر جامعه با اولویت معلولان ساکن روستاها و مناطق حاشیه شهرها است.
ایرنا: برنامه مراقبتی و توانبخشی معلولان شامل چه مواردی می شود؟
رسولی: در برنامه مراقبتی و توانبخشی فعالیت‌هایی از جمله ویزیت در منازل معلولان، سالمندان، افراد دارای آسیب نخاعی و ایجاد خانه‌های کوچک و حمایتی معلولان، سالمندان و بیماران روانی، تامین وسایل بهداشتی افراد دارای آسیب نخاعی و بسترگرا، کمک هزینه معیشت و مستمری، کمک هزینه حق پرستاری معلولان، سالمندان و بیماران روانی انجام می شود.
در دفتر مراکز روزانه و توانپزشکی نیز خدمات قابل ارائه این سازمان شامل تامین وسایل کمک توانبخشی، تقویت و توسعه برنامه‌های هنر درمانی، ارائه خدمات توانبخشی از طریق خرید خدمت، تامین اندام مصنوعی، ارائه خدمات به معلولان و سالمندان در مراکز روزانه آموزشی توانبخشی و حرفه آموزی و کارگاه های تولیدی حمایتی، کمک به کودکان ناشنوای نیازمند کاشت حلزون است.
ایرنا: آیا سازمان بهزیستی به تنهایی می تواند به نیازها و مطالبات جامعه معلولان پاسخ دهد؟
رسولی: خیر، تامین نیازهای افراد دارای معلولیت که مطالبه بحق آنها بوده از ضروریات اولیه است که بدون مشارکت افراد معلول، خانواده‌ها، خیرین و نیکوکاران، سازمان ها و ارگان های همکار و شرکای اجتماعی امکانپذیر نیست.
ارائه خدمات مطلوب و موثر به افراد دارای معلولیت به سه مقوله مهم بستگی دارد، نقش سازمان بهزیستی و همراهی دستگاهها و نهادهای دولتی، نقش مردم و تشکل‌های غیردولتی و جامعه و نقش افراد دارای معلولیت و خانواده های آنها است. ارائه خدمات مطلوب و موثر به افراد دارای معلولیت به سه مقوله مهم نقش سازمان بهزیستی و همراهی دستگاه ها و نهادهای دولتی، نقش مردم و تشکل‌های غیردولتی و جامعه و نقش افراد دارای معلولیت و خانواده های آنها بستگی دارد.
در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد معلولان در استان دارای سطح معلولیت شدید و خیلی شدید هستند که تامین نیازهای آنان به تنهایی از عهده سازمان بهزیستی بر نمی آید و باید تمام دستگاه ها و شرکای کاری و اجتماعی در کنار سازمان بهزیستی باشند و این سازمان را در ارائه خدمات بیشتر و بهتر به افراد دارای معلولیت یاری رسانند.
هرچند در بعضی از موضوعات بر اساس قانون حمایت از حقوق معلولان، دستگاه ها مکلف به خدمات رسانی به این اقشار هستند مانند موضوع مناسب سازی، استخدام سه درصد معلولان، پوشش بیمه‌ها، بهداشت، مسکن و توجه به موضوعات فرهنگی و سایر مباحث دیگر.
ایرنا: در حال حاضر مطالبه اصلی جامعه معلولان چیست؟
رسولی: مناسب سازی همواره یکی از مطالبات و خواسته‌های جامعه معلولان است که در این راستا دسترس‌پذیری، تردد و تحرک برای گروه‌های خاص بویژه افراد دارای معلولیت در قانون حمایت از حقوق معلولان در سال ۱۳۹۷ در چهار ماده و ۶ تبصره و آیین‌نامه اجرایی آن در آذر ۱۳۹۸ در ۱۶ ماده و چهار تبصره به تمام دستگاهها ابلاغ شد.
با وجود اینکه جلسات ستاد هماهنگی مناسب‌سازی استان مصوبات بسیار خوبی دارد، اما مصوباتی که اجرای آن نیازمند تامین اعتبار است در اولویت دستگاهها قرار نمی‌گیرد. لذا هم‌اکنون ساماندهی نشدن معابر شهری ویژه معلولان بزرگترین مانع پیش‌روی جامعه هدف بهزیستی در استان است که امید می رود با مشارکت بخش‌های مختلف شاهد تحول در این حوزه باشیم.
ایرنا: در حوزه مسکن واشتغال معلولان چه اقداماتی انجام شده است؟
رسولی: موضوع مسکن، معیشت و اشتغال نیاز اساسی تمام اقشار جامعه است و بی شک معلولان نیز به عنوان عضوی از این جامعه از این قاعده مستثنی نیستند که در این راستا در استان اقدامات خوبی انجام شده است و در سال جاری ۱۱۲ واحد مسکونی به افراد دارای معلولیت در استان واگذار شد و واحدهای دیگری نیز در دست احداث قرار دارد.
در حوزه اشتغال نیز اقدامات مناسبی برای اشتغالزایی افراد معلول انجام شده است به طوری که در سال جاری از محل تبصره ۱۶ و ۱۸ در قالب کارفرمایی، کسب و کار و مشاغل خانگی ۹۷۰ میلیارد ریال تسهیلات به هزار و ۲۶۱ نفر پرداخت شده است.
ایرنا: نقش مردم و سازمان‌های غیردولتی در امور معلولان چیست؟
رسولی: نقش مردم، تشکل ها و انجمن‌های غیردولتی در توجه به امور معلولان بسیار موثر است و مردم، خیرین و نیکوکاران ارتباط خوبی با سازمان بهزیستی داشته و در تمام زمینه‌های حوزه معلولان (شبانه روزی، روزانه و معلولان حاضر در خانواده) مشارکت و همراهی فعالانه‌ای دارند و در مواقع لزوم در کنار آنان بوده اند.
در کنار خیرین، تشکل‌ها نقش موثری در جلب مشارکت‌های مردمی، تغییر نگرش مردم نسبت به جامعه معلولان، ایجاد بستر مناسب و تسهیل حضور معلولان در جامعه به عنوان نمایندگان افراد دارای معلولیت دارند.
موضوع مهم دیگر نقش افراد دارای معلولیت و خانواده‌های آنان است، ما افراد دارای معلولیت موفقی داریم که در حوزه اشتغال و کار آفرینی، تحصیل، ورزش و هنر موفق بوده اند لذا این قشر باید به خودباوری برسند، توانایی‌ها و استعدادهای خود را بشناسند، اعتماد به نفس بالایی داشته باشند تا سایر افراد جامعه با نگاه ترحم به آنها توجه نکنند، قطعاً خانواده ها در افزایش این توانمندی نقش اساسی دارند.
ایرنا: در حال حاضر چه تعداد معلول از بهزیستی استان خدمات دریافت می‌کنند؟
رسولی: در استان کردستان حدود ۳۴ هزار و ۶۳۸ نفر دارای معلولیت شناسایی شده اند که از خدمات مستمر و غیر مستمر بهزیستی بهره‌مند هستند، از این تعداد حدود ۲۱ هزار و ۷۰۰ معلول تحت پوشش خدمات مستمر هستند و مابقی (۱۲ هزار و ۹۳۸) نفر دیگر خدمات غیرمستمر دریافت می‌کنند.
چهار هزار و ۱۵۴ نفر از این افراد دارای معلولیت بینایی، ۱۴ هزار و ۱۱ نفر جسمی حرکتی، هفت هزار و ۳۵۶ نفر ذهنی، سه هزار و ۱۱۱ نفر روانی، چهار هزار و ۲۳۸ نفر شنوایی و هزار و ۷۶۸ نفر دارای معلولیت صوتی و گفتاری هستند.
ایرنا: سخن پایانی؟
رسولی: اگر مدعی هستیم که افراد دارای معلولیت همانند سایر اقشار جامعه باید در زمینه های مختلف در کنار سایر افراد حضور داشته باشند پس باید تمام دستگاهها و نهادها به تکالیف قانونی خود جامعه عمل بپوشانند اگر مدعی هستیم که افراد دارای معلولیت همانند سایر اقشار جامعه باید در زمینه های مختلف در کنار سایر افراد حضور داشته باشند پس باید تمام دستگاه ها و نهادها به تکالیف قانونی خود جامعه عمل بپوشانند و نگاه واقع بینانه به این قشر داشته باشیم که البته این را باید در عمل ثابت کنیم که اگر غیر این باشد ما عامل ایجاد محدودیت بویژه در سطح جامعه برای افراد دارای معلولیت هستیم.
۱۲ آذر با عنوان روز جهانی معلولان و از ۱۲ تا ۱۸ آذر با عنوان هفته معلولان نامگذاری شده است.