به گزارش ایرنا، زنگ خطر سالخوردگی جمعیت در کشور سالهاست به صدا درآمده و آمارهای مسوولان و کارشناسان حکایت‌های ناگواری از سقوط شدید نرخ باروری دارد به گونه‌ای که آینده‌ای ترسناک از جمعیت کشور را ترسیم می‌کنند.
آینده‌ای که در آن نیمی از جمعیت کشور سالمند، مدارس خالی از دانش‌آموز، دانشگاه بدون دانشجو و خانه‌ها خالی از صفا و صمیمیت برگرفته از قهقهه کودکان است.
ترمیم نرخ تولد با سیاست‌های تشویقی فرزندآوری برای جلوگیری از تبدیل این روایت ترسناک به واقعیت در چند سال پیش مطرح شد اما اجرای این سیاست‌ها با تعلل‌های بسیاری همراه بوده به گونه‌ای که اقدامات قابل ذکری برای راهبری بحران جوانی جمعیت انجام نشد.
اما تصویب قانون جوانی جمعیت، منجر به اجرایی شدن سیاست‌های تشویقی از سوی دولت سیزدهم شد و خراسان جنوبی نیز به عنوان استانی کمتر برخوردار اکنون دارای یک مرکز تخصصی درمان نازایی سطح سه است که استاندارد درمان‌ها را انجام می‌دهد و زوجین نابارور از مراجعه به استان‌های دیگر بی‌نیاز شده‌اند.
تا همین ۱۰ سال پیش درمان ناباروری در استان خراسان جنوبی برای زوج‌هایی که سالها رنج بی‌فرزندی را کشیده بودند یک رویا بود. بسیاری از افرادی که بضاعت سفرهای طاقت‌فرسا را به کلان شهرها نداشتند، داغ بی‌فرزندی به دلشان می‌ماند و چه بسیار خانواده‌هایی که بر سر همین مساله پایان تلخی را تجربه می‌کردند.
سال ۱۳۹۵ رییس وقت دانشگاه علوم پزشکی بیرجند نوید آغاز پیگیری ها برای راه‌اندازی مرکز درمان ناباروری را در استان داد و این وعده ۱۵ شهریور ۱۳۹۷ با سفر سید حسن قاضی زاده هاشمی وزیر وقت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بیرجند رنگ واقعیت به خود گرفت. مرکزی در ۸۰۰ متر مربع زیربنا با اعتباری بالغ بر ۲ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان افتتاح و تابلوی مرکز ناباروری «رویش» بر سر در آن نصب شد.
آزمایشگاه «آی. وی. اف» و «آی. یو. آی»، اتاق عمل، بخش بستری زنان و نمونه‌گیری از جمله بخش‌های بود که در این مرکز نازایی به بهره‌برداری رسید؛ اما متاسفانه نبود فلوشیپ نازایی مهمترین مانع استفاده از تجهیزات چند میلیاردی این مرکز به شمار می‌آمد.
تکمیل شدن چرخه درمان نازایی با جذب ۲ پزشک بومی
مسئولان حوزه بهداشت و درمان خراسان جنوبی بارها هشدار دادند که با توجه به بالا بودن آمار ناباروری و نازایی در استان جذب فوق تخصص نازایی برای اینکه رنج مراجعه بیماران را به سایر استان‌ها رفع کند ضروری است. علیرغم اینکه یکی از مصوبات سفر وزیر وقت بهداشت و درمان به استان در سال ۹۷ اختصاص یک نفر فلوشیپ نازایی برای مرکز رویش بود، اما به خاطر ممهور بودن پیشانی خراسان جنوبی به مهر محرومیت، هیچ فوق تخصص نازایی در کشور حاضر به حضور در این مرکز و ارایه خدمات به بیماران استان نشد؛ تا اینکه باز هم به دستور همان وزیر بهداشت و درمان، آموزش ۲ نفر سهمیه بومی از متخصصان جوان مصوب شد تا بعد از آموزش به استان برگردند و خدمت کنند.
گرچه از سال ۹۷ تاکنون درمان نازایی در سطوحی همچون تزریق و تجویز دارو یا آی. یو. آی انجام می‌شد اما نبود فلوشیپ نازایی باعث شد تجهیزات در این مرکز خاک بخورد و بلااستفاده بماند در حالی که زوجین بسیاری مجبور بودند مسافت‌های طولانی تا شهرهایی همچون مشهد، یزد یا تهران را طی کنند و چه بسا که به خاطر ناموفق بودن عمل آی. وی. اف علیرغم هزینه‌های زیاد ناامید باز می‌گشتند.
شهریور ماه امسال نرجس به عنوان اولین نوزاد تولد یافته به روش آی. وی. اف در مرکز درمان ناباروری رویش بیرجند چشم به دنیا گشود و با آمدنش امید در دل زوجین نابارور استان خراسان جنوبی زنده شد. اما دوم شهریور سال گذشته معاون وقت درمان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند از تکمیل شدن چرخه درمان ناباروری در خراسان جنوبی با راه‌اندازی تجهیزات لازم و تامین نیروی فوق تخصص در مرکز درمان ناباروری و نازایی رویش، خبر داد و یک سال بعد از این خبر شهریور ماه امسال نرجس به عنوان اولین نوزاد تولد یافته به روش آی. وی. اف در مرکز درمان ناباوری رویش بیرجند چشم به دنیا گشود و با آمدنش امید در دل زوجین نابارور استان خراسان جنوبی زنده شد.
نرجس فرزند مادری ۴۱ ساله است که ۱۰ سال نازایی اولیه داشت، اواخر آبان ماه سال گذشته برای اولین بار تصمیم به درمان بیماری خود گرفت لذا از نهبندان راهی بیرجند شده که با کمک متخصصان مرکز عمل لقاح مصنوعی آی. وی. اف برایش انجام و خوشبختانه بارداری حاصل و بعد از ۳۸ هفته نوزاد متولد شد.
فعال شدن بخش آی. وی. اف در مرکز رویش بیرجند نخستین اقدام دولت سیزدهم برای اجرای قانون جوانی جمعیت بود که آذرماه سال گذشته رقم خورد. از طرفی سیاست‌های دولت مبنی بر پوشش بیمه‌ای هزینه‌های درمان ناباروری و اعطای تسهیلات، امیدها را همچنان برای رساندن خراسان جنوبی به مرز امنیت جمعیتی و تداوم نسل‌ها زنده نگه داشته است.
انجام پیشرفته‌ترین درمان‌های نازایی در بیرجند
بررسی آخرین وضعیت درمان ناباروری در بیرجند هدف این گزارش بوده که در ابتدا فلوشیپ فوق تخصصی نازایی مستقر در مرکز رویش بیرجند مخاطب سوال‌هایمان می‌شود.
آزاده خزاعی با تاکید بر اینکه بالاترین سطح درمان نازایی در بیرجند و خراسان جنوبی قابل انجام است گفت: ای. وی. اف و میکرواینجکشن که در مرکز درمان ناباروری رویش بیرجند مطابق استانداردهای کشوری و پروتکل‌های مراکز مجاور انجام می‌شود، یکی از پیشرفته‌ترین درمان‌های نازایی است که در حال حاضر وجود دارد و تقریباً شامل طیف وسیعی از بیماران نابارور می‌شود.
وی با اشاره به تشکیل بیش از سه هزار پرونده نازایی‌های اولیه و ثانویه در مرکز بیرجند اظهار داشت: روش پیشرفته درمان نازایی را می‌توانیم به خوبی در این مرکز انجام دهیم.
فلوشیپ فوق تخصصی نازایی افزود: در روش لقاح مصنوعی معمولاً داروهای تحریک تخمک‌گذاری به صورت تزریقی تجویز و عمل تخمک‌کشی مادر در بیهوشی کوتاهی انجام می‌شود.
وی اظهار داشت: لقاح مصنوعی در محیط آزمایشگاه انجام و جنین‌هایی که تشکیل می‌شود طی مراحل مختلف به محیط رحم مادر انتقال می‌یابند.
خزاعی با اشاره به اینکه تاکنون پنج نوزاد با روش لقاح مصنوعی در مرکز رویش بیرجند به دنیا آمده‌اند یادآور شد: بیشترین مراجعه کنندگان مرکز درمان نازایی رویش از شهرستان‌های قاینات، نهبندان، درمیان، سربیشه، فردوس و سرایان هستند اما از اصفهان و سیستان و بلوچستان نیز پذیرش بیمار داشته‌ایم.
دستگاه اکسیژن‌ساز، نیازی ضروری برای مرکز نازایی بیرجند
وی با تاکید بر اینکه مرکز رویش بیرجند تمامی خدمات درمان نازایی در سطح سه کشوری را انجام می‌دهد ادامه داد: این سطح از درمان معادل مراکز فعال در کلان شهرها بوده لذا بیماران استان را از سفر به سایر نقاط کشور بی‌نیاز می‌کند.
دکتر خزاعی با اشاره به اینکه تمامی جراحی‌های نازایی نیز در مرکز رویش بیرجند انجام می‌شود ادامه داد: با پیگیرهای انجام شده دستگاه‌های مورد نیاز هیستروسکوپی و لاپاروسکوپی نیز در مرکز ناباروری بیرجند نصب شده و از الزامات و نیازهای ضروی مرکز در حال حاضر دستگاه اکسیژن ساز است که امیدواریم زودتر تامین شود.
وی با بیان اینکه پوشش بیمه‌ای خوبی از خدمات ناباروری در حال انجام است، تصریح کرد: پیگیر هستیم مباحث تخمک اهدایی و رحم اجاره‌ای مرکز راه‌اندازی شود تا برای هیچ عملی نیاز به ارجاع نباشد.
انجام بیش از ۴۰ عمل موفق آی. وی. اف در یک‌سال
اما مهمترین بخش درمان نازایی لقاح آزمایشگاهی است که وجود آزمایشگاه جنین شناسی و اندرولوژی مرکز ناباروری رویش در بیرجند زیرساختی مهم محسوب می‌شود و به نوعی وادی امید خانواده‌هایی است که سالها چشم انتظار تولد نوزادی بودند و امروز دل در گرو این مرکز بسته‌اند تا به خواست خدا و کمک علم و تخصص تیم آزمایشگاهی و پزشکی طعم شیرین داشتن فرزند را بچشند.
نتیجه‌بخش بودن بیش از ۴۰ عمل آی. وی. اف در یک سال بدون هیچ وقفه و خطایی دستاوردی خوب برای حوزه بهداشت و درمان استان است و نشان می‌دهد که در کنار استفاده از تجهیزات روز، کادری مجرب و متخصص هم نقش داشته‌اند لذا امروز بیرجند می‌تواند به عنوان مقصدی برای سفرهای درمان نازایی حتی از سایر استان‌ها یا کشورهای همسایه باشد.
آزمایشگاه جنین شناسی و آندرولوژی به عنوان قلب مرکز ناباوروی رویش با دارا بودن متخصص جنین‌شناسی و کارشناسان باتجربه آزمایشگاهی علاوه بر انجام عمل IVF قابلیت انجام عمل میکرواینجکشن را نیز دارد.
افروز کابلی متخصص جنین شناسی که مدیریت تیم آزمایشگاهی را در مرکز ناباروری رویش بیرجند عهده‌دار است در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با تاکید بر اینکه از زمان راه اندازی مرکز تاکنون ۹۱ درصد در بخش آی. وی. اف آزمایشگاه تشکیل جنین داشته‌ایم گفت: جنین ۱۸۶ زوج در یک سال گذشته فریز شده لذا ۸۲۰ جنین در محیط این آزمایشگاه ذخیره‌سازی شده است.
وی با اشاره به فریز ۶۰ تخمک در آزمایشگاه جنین شناسی رویش عنوان کرد: در این آزمایشگاه امکان فریز و ذخیره جنین، تخمک و اسپرم وجود دارد و به زوج‌های نابارور این امکان و شانس را می‌دهد که بتوانند از جنین، تخمک و اسپرم منجمد شده خود در زمان‌های دیگر استفاده کنند.
این متخصص جنین شناسی با بیان اینکه جنین‌های تشکیل شده سه تا پنج روز بعد از لقاح به محیط رحم مادر منتقل می‌شوند ادامه داد: البته برخی از جنین‌ها نیز فریز می‌شوند تا در زمان‌هایی که تشخیص پزشک است از آزمایشگاه به مادر منتقل شوند.
وی با اشاره به عوامل موثر در موفقیت‌آمیز بودن لقاح مصنوعی گفت: سن زوجین، کیفیت تخمک و اسپرم، وضعیت کیفی تجهیزات آزمایشگاهیْ، تبحر جنین شناس و تیم آزمایشگاهی و شرایط کشت جنین در محیط استاندارد از عوامل دخیل در موفقیت آمیز بودن انتقال جنین است.
کابلی به مواردی اشاره کرد که حتی از مراجعه به مراکز درمان نازایی سایر استان پاسخ نگرفتند اما با یک بار گذراندن دوره درمان در مرکز ناباروری رویش تست بارداری آنها مثبت شده است.
پذیرش بیمار از سایر استان‌ها و اتباع خارجی
رئیس مرکز جامع درمان بیماری‌های خاص خراسان جنوبی هم با تاکید مجدد بر اینکه در حال حاضر بالاترین سطح درمان ناباروری در این استان انجام می‌شود و بیماران نیاز به مراجعه به سایر استان‌ها ندارند گفت: تاکنون ۱۵۵ نوزاد با استفاده از خدمات مرکز درمان ناباروری رویش بیرجند متولد شدند که از این تعداد ۳۴ مورد تولد مربوط به سال جاری بوده است.
وجیه الله رییسی پیش از این در مصاحبه ای تفصیلی با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: از سال گذشته که بخش آی. وی. اف در این مرکز راه‌اندازی شده تاکنون ۴۲۱ بیمار تحت این نوع درمان قرار گرفته‌اند.