شادروان اسفندیار قره باغی اول بهمن ماه سال ۱۳۲۲ در شهر تبریز محلّه مقصودیه ، کوچه قره باغی متولد شد. پدرش قلی خان سالار از مالکین آذربایجان با آشنائی به هفت زبان و از طنز پردازان مشهور بود.
قره باغی پس از گذراندن دوره اول متوسطه در دبیرستان بدر تهران ، به تبریز مراجعت کرد و از سال ۱۳۳۸ وارد هنرستان موسیقی شد و در خرداد ماه سال ۱۳۴۳ فارغ التحصیل و بعنوان معلم موسیقی در مدارس کرمانشاه به استخدام وزارت فرهنگ درآمد .
اواخر سال ۱۳۴۷ به تهران منتقل و در گروه اُپرای تهران مشغول شد ، ضمن خوانندگی در گروه کُر اُپرای تهران پس از گذراندن تحصیلات لازم و بازگشت از ایتالیا ، با عنوان سولیست باس اُپرای تهران ، نقش های بسیاری را در اجراهای مختلف عهده دار شد .
وی ضمن اینکه گروه های کُر مدارس و چند گروه در دانشگاه را راه اندازی کرد ، در گروه کُر فولکلوریک رادیو تلویزیون و گروه کُر ملّی به سرپرستی خانه « اولین باغچه بان » فعالیت چشمگیری داشت.
آشنائی او با سازهای ترومپت به عنوان ساز تخصّصی و ویلن و پیانو و تدریس این سازها و کوک پیانو نیز باعث تمایز این هنرمند از سایرین است . در دوران پس از انقلاب ، در سازمان صدا و سیما به همکاری واحد موسیقی سازمان درآمد و در زمینه سرود سازی خصوصاً سرودهای دفاع مقدّس فعال شد ،
در مدت هشت ساله جنگ تحمیلی بیش از ۸۰۰ سرود ساخته شد که در ایفای سُلو و گروه کُر آنها شرکت داشت.
او در مناسبت های مختلف همکاریهای بسیاری با ارکستر سمفونیک داشته و مدّتی به عنوان رهبر گروه کُر تالار وحدت و زمانی به عنوان مؤسس و رهبری گروه کُر صدا و سیما فعالیت داشته و می توان گفت که حدود ۴۵ سال معلّمی را بر هر گونه فعالیت دیگر ترجیح داد.
اوّلین اُپرای رادیوئی آن مرحوم در سال ۱۳۵۰ ( سرود ای ایران ) است که با همکاری ارکستر بزرگ ( رادیو تلویزیون ملی ایران ) با رهبری فرهاد فخرالدینی انجام گرفت؛ آهنگساز این سرود مرحوم روح اله خالقی و شعر آن از زنده یاد حسین گل گلاب می باشد.
تعداد هنرجویانی که با این هنرمند کلاسهای آواز داشته اند شاید بیش از پنج هزار نفر باشد که از جمله آنها می توان به امیر تاجیک ( خواننده پاپ )، حمید غلامعلی ( خواننده پاپ )، نیما مسیحا ( خواننده )، حامی ( خواننده )، فریدون بیگدلی ( خواننده )، مسعود خادم ( خواننده )، مسعود امیر سپهر ( خواننده ) اشاره کرد.
وی سال های پایانی عمر خود به شهر خود تبریز بازگشت و با تأسیس آموزشگاه آزاد تخصّصی به نام آموزشگاه اسفندیار مشغول تعلیم تکنیک های آوازی به داوطلبان این حرفه شد.
اسفندیار قره باغی تنها خواننده ایرانی با مدرک دکتری آواز است که در تبریز متولد شده و از نوادگان ستارخان است. وی برای تحصیلات متوسطه وارد هنرستان موسیقی در تهران شد و برای دوره‌های بالاتر به خارج ازکشور اعزام شد.
قره‌باغی پس ازبازگشت به ایران به طورتخصصی خوانندگی کلاسیک را انتخاب می‌کند و به عنوان خواننده باس دراپرای تهران مشغول به کار می‌شود و همزمان کار خود را در رادیو، آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و هنر وقت ادامه می‌دهد.
اولین کار او در رادیو درسال ۱۳۵۰ سرود ای ایران بود که شعر این اثر از حسین گل و گلاب با آهنگسازی روح الله خالقی تنظیم شده بود. سرود ای ایران را قبلا استاد بنان با پیانو وبه صورت ترانه اجرا کرده بود که قره‌باغی برای اولین‌بار این کار را با مارش نظامی اجرا کرد.
سال ۱۳۹۱ شهر تبریز شاهد عظمت بخشیدن مردمان قدرشناسش در مراسم بزرگداشت این استاد فرزانه بود.
روحش شاد و یادش گرامی...