به گزارش خبرنگار ایرنا، گزارش هاو اظهارات رسمی نشان می‌دهد حوادث ناشی از کار رتبه سوم مرگ و میر را در کشور دارد و در میان حوادث کار بخش ساختمان بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. طبق آمار تنها در سال گذشته ۲۰ هزار حادثه ناشی از کار رخ داده است که ۱۵ هزار مورد مربوط به کارگاه های ساختمانی بوده است. البته انجمن متخصصان بهداشت حرفه‌ای این آمار را ۱۳ هزار مورد عنوان می کند که فارغ از این تفاوت ارقام، می‌بینیم که آمار حوادث در حوزه کار در شرایط نامطلوبی قرار دارد.
همانطور که اشاره شد ،حوزه ساختمان سازی رتبه نخست حوادث کار را به خود اختصاص داده که فقط سالانه بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ مورد مرگ و میر در این بخش ثبت و ضبط می شود ، مازندران نیز یکی از استان های پر ترافیک در بخش ساختمان سازی و مسکن است. اقتصادی پویا، متنوع و توجیه پذیری ارزش افزوده بالای مسکن در کنار مهاجرپذیری و خوش‌نشینی این استان را به مقصد مطلوبی برای ساخت و ساز قرار داده است.
بنابر گزارش های رسمی سالانه حدود ۳۰۰ هزار واحد مسکونی در کشور ساخته می شود که ۱۰ درصد آن در مازندران است. این ارقام نشان از جایگاه پیشتاز این استان در حوزه مسکن سازی دارد. موضوعی که در کنار نوسازی چهره و زندگی مازندران نشینان، آمار حوادث کارگاه‌های ساختمانی را نیز افزایش می‌دهد.
در حال حاضر ۷۵ هزار نفر نیروی فعال کار بخش ساختمان و مسکن در استان مازندران فعال هستند که البته طبق اظهارات مسئولان ۵۱ هزار کارگر از مزایای بیمه تامین اجتماعی بهره می برند و باقی از این امتیاز به دلایلی محروم هستند. اما سوال اینجاست که چرا با وجود توسعه شیوه های ساخت وساز همچنان شاهد چنین اتفاقاتی هستیم.
طبق اعلام رسمی پزشکی قانونی مازندران سال گذشته ۱۰۱ نفر بر اثر حوادث ناشی از کار در استان جان خود را از دست دادند که در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۹ تغییری نداشت.
بنابر این گزارش همواره عمده دلایل مرگ افراد در حوادث کار مربوط به سقوط از بلندی و پس از آن برق گرفتگی است و طبق آمار ،سال گذشته ۵۰ مورد مرگ ناشی از حوادث کار به دلیل سقوط از بلندی بوده است که ۶ درصد بیشتر شد. ۲۴ مورد نیز برق گرفتگی ، برخورد با جسم سخت ۱۷ مورد و سایر موارد با ۱۰ مورد گزارش شده است.
لزوم نظارت بر ایمنی کارگاه های ساختمان سازی
معاون راه و شهرسازی استان مازندران نیز حوادث ناشی از کار به خصوص در بخش ساختمان را یکی از دغدغه ها و نگرانی های حوزه سلامت کار توصیف کرد و گفت: متاسفانه این مسئله سالانه جان بسیاری از کارگران را در مازندران و دیگر مناطق به خطر می اندازد.
سید عباس رهگشا کارگران ساختمانی را نیروهای محروم و آسیب پذیر توصیف کرد و ادامه داد: مهم ترین عامل در این موضوع فقدان نظارت بر ساخت و ساز است که البته نمی‌توان به نهاد خاصی منصوب شود.
وی با بیان اینکه نظام مهندسی ساختمان در قانونی متولی نظارت بر ساخت و ساز است ،افزود: نباید در این مسئله نظارت عالیه دولت و دیگر نهادها را نیز نادیده گرفت زیرا به دلیل گستردگی ساخت و ساز بویژه درمازندران نظارت مستمر نیازمند هزینه سنگینی است که باید به آن توجه شود.
معاون راه و شهرسازی مازندران بر فرهنگ‌سازی نسبت به امنیت کارگران نزد پیمانکاران و سازندگان تاکید کرد و گفت: باید به بلوغی از درک و مسئولیت‌پذیری در حوزه ساخت برسیم که سازندگان جان و امنیت کارگران را امنیت خود تلقی کنند.
رهگشا بیشترین حوادث را در پروژه های شخصی و کوچک مقیاس توصیف کرد و توضیح داد: در این طرح ها به دلیل فقدان نظارت موثر و شخصی بودن فعالیت‌های ساخت و ساز، عملا تخصص و امنیت و سلامت کارگر چه از طرف کارفرما و هم از سوی نیروی کار نادیده گرفته می شود.
وی به اهمیت برگزاری همایش‌های بین المللی و ملی و حتی استانی سلامت ایمنی و محیط زیست (HSE)در مازندران اشاره کرد و گفت: خوشبختانه اثرات مثبتی به خصوص در بخش انبوه‌سازی شاهد بودیم که به طور محسوسی حوادث را کاهش و سطح ایمنی را افزایش داده است.
ورود غیرتخصصی به حوزه ساخت و ساز
سید نواب طاهری یکی از فعالان حوزه انبوه سازی و نایب رئیس انجمن انبوه سازان شهرستان آمل نیز در چرایی بالا بودن حوادث ساختمانی به ایرنا گفت: مهم ترین عامل ،ورود غیر تخصصی برخی به حوزه ساخت و ساز است که بدون در نظر گرفتن الزامات ایمنی و ساخت وساز وارد این عرصه می‌شوند.
وی ادامه داد: صنعت ساختمان حوزه‌ای تخصصی و دارای بینش و همچنین نیازمند برخورداری از علم از جهت شناخت ملزومات است در حالی که بخش قابل توجهی از ساخت و سازها در استان و کشور بر مبنای سلیقه و رفتار سلیقه ای صورت می گیرد.
به گفته طاهری، بی توجهی به نیروی انسانی به عنوان عامل تعیین کننده در حوزه ساخت از نگران کننده ترین نتایج ساخت و ساز غیرتخصصی است ،زیرا در چنین شرایطی کارفرما توجهی به سلامت و امنیت نیروی کارنداشته و تنها به دنبال صرفه و هزینه کم است.
این فعال حوزه انبوه سازی با اشاره به در پیش بودن همایش استانی سلامت ایمنی و محیط زیست در آمل گفت: با وجود قوانین روشن و حمایت کننده در حوزه نظارت بر سلامت محیط کار، به نظر می رسد ابتدا باید فرهنگ سازی، شناخت و نگرش سازندگان به نیروی انسانی و سلامت آن تغییر و ارتقا یابد.
طاهری مهم ترین و اولویت هر فعالیت اقتصادی را امنیت نیروی انسانی عنوان کرد و ادامه داد: این باور باید در تمامی سازندگان ایجاد شود که نباید به نیروی انسانی به عنوان نیرویی صرفاً کاری نگاه شود و از کم‌ترین میزان امنیت و تجهیزات ایمنی و بسترهای سالم محیط کار محروم باشند.
به گفته او نیز متولی نظارت بر سلامت و امنیت محیط کار با مجموعه های نظام مهندسی به عنوان متولیان حوزه ساخت و ساز است که البته آنها نیز نیازمند همراهی دستگاههای مختلف از جمله شهرداری ها خواهد بود.
پاسخ نظام مهندسی ساختمان مازندران از وضعیت حوادث ساختمانی
سازمان نظام مهندسی ساختمان استان مازندران نیز در پیامی که برای ایرنا تهیه کرد،نوشت: «این نهاد از سال ۱۳۹۵ با تشکیل کمیته ایمنی با حضور دستگاههای اجرایی مانند اداره کل کار ، راه و شهرسازی و استانداری مازندران اقدام به آموزش بیش از۱۰ هزار نفر کارگران عضو انجمن صنفی کارگران ساختمانی و چهار هزار و ۸۰۰ مهندس در زمینه ایمنی ساختمان ها کرد که پس از این فعالیت از سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ به میزان ۴۲ درصد فوتی ناشی از حوادث کار در مازندران کاهش یافت.
بنابر این گزارش «پس از این مهم دبیرخانه HSE از سوی وزارت راه و شهرسازی در مازندران مستقر شد. لازم به ذکر است بر اساس مصوبه هیئت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان مازندران و تفاهم نامه میان سازمان و اداره کل کار استان مازندران ، آمادگی استفاده از مهندسین برای مسئولیت ایمنی در پروژه های ساختمانی مخصوصاً برای پروژه های بالای متراژ ۲هزار متر وجود دارد و مکاتبات لازم با وزارت کار انجام شده اما هنوز اجرایی نشده است.
همچنین در راستای وظایف ذاتی سازمان نظام مهندسی ساختمان در شهرهای ساری ،آمل، نوشهر و بابل به عنوان پایلوت بازدید ایمنی از ساختمان ها در راستای کاهش حوادث ساختمانی هم اکنون در حال انجام است.