به گزارش ایرنا، برخی کارشناسان محیط زیست نگران آبگیری سد «چم‌شیر» هستند و معتقدند اتفاقی که پس از آبگیری در"سد گتوند" در استان خوزستان رخ داد در این سد دوباره تکرار خواهد شد و با اجرای آبگیری این طرح علاوه بر انحلال نمک در آب، شاهد اختلاط آب با هیدروکربن‌های نفتی چاه‌های منطقه را خواهیم بود.
آنها بر این باورند که با بهره برداری این طرح با توسعه کانون‌های ریزگرد در خوزستان مواجه خواهیم شد و رودخانه زهره دیگر جریان طبیعی‌اش را از دست خواهد داد و آبی که از مخزن سد خارج می‌شود به درد کشاورزی و شرب نخواهد خورد این نشان دهنده یک فاجعه زیست محیطی است.
به همین دلیل نشستی با حضور "تورج فتحی" معاون دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور و جمعی از مسئولان اجرایی سد چم شیر گچساران با خبرنگاران در این سد برگزار شد تا به این ابهامات نیز پاسخ داده شود.
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چم شیر گچساران گفت: برخی ابهامات و اتهاماتی اخیرا علیه ساخت سد چم شیر از سوی تعدادی از رسانه ها مطرح شده که این امر موجب ورود کمیسیون اصل۹۰ مجلس شورای اسلامی به این موضوع شده است.
محمدرضا فاضل تصریح کرد: نخستین ابهامی که در زمینه سد چم شیر مطرح شده بحث عدم مکاتبه و انعقاد توافقنامه با سازمان محیط زیست برای شروع عملیات اجرایی سد چم شیر بود که توافق نامه و صورتجلسه ای در این زمینه درسال ۸۸ وجود دارد که ساخت این سد براساس آیتم هایی از سوی محیط زیست بلامانع است.
وی ادامه داد: پس از صدور مجوز ساخت سد از سوی سازمان حفاظت محیط زیست، کارشناسان محیط زیست استان به طور مستمر و پیوسته در محل پروژه حضور داشتند که حاصل این بررسی‌ها، تهیه ۲۵ جلد گزارش محیط زیستی حین اجراست.
معاون دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور گفت: از اواسط سال گذشته مکاتباتی با دستگاه های نظارتی و حاکمیتی از جمله کمیسیون اصل ۹۰ مجلس انجام شد و ابهاماتی در خصوص سد چم شیر مطرح گردید.
تورج فتحی افزود: ۵۵ پروژه در حوزه های مختلف که مطابق قوانین و مقررات هر کدام از آنها برای اجرا باید مطالعات زیست محیطی آنها انجام شود وجود داشته و در خصوص سد چم شیر نیز بررسی های لازم و اثرات آن در محیط پیرامون اطراف و محیط زیست مورد مطالعه قرار گرفته است.
وی تصریح کرد: در خصوص سد چم شیر از سال ۸۷ مطالعات به سازمان محیط زیست ارائه شد، در کمیته ارزیابی ملی با رعایت ملاحظات این پروژه مجوز را از لحاظ زیست محیطی دریافت کرد اما سال گذشته یک سری ابهامات از سوی اصحاب رسانه مطرح شد که چم شیر به گتوند دوم تبدیل و دارای نمک در آب است که ما این ابهامات را رد کردیم.
فتحی ادامه داد: اما به دلیل پاسخگویی به کمیسیون اصل ۹۰ از قسمت های مختلف سد چم شیر بازدید و بررسی های لازم انجام شده و اساسا چنین موضوعی وجود ندارد.
وی تصریح کرد: سال ها قبل از عملیات اجرایی سد چم شیر موارد لازم به محیط زیست ارجاع شد که از سوی کارشناسان و متخصصین امر به صورت میدانی مورد بررسی قرار گرفت و مجوز لازم را برای اجرای طرح دادند.
سازه نمکی در سد چم شیر وجود ندارد
معاون دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور با بیان اینکه هیچ سازنده نمکی در این سد وجود ندارد گفت: اگر مشکلی در این زمینه وجود داشت سازمان محیط زیست از آبگیری این سد ممانعت می کرد و مسئولین این سازمان برای اطمینان خاطر و پاسخگویی شفاف به مردم ، بازدید میدانی برای رفع ابهامات و بررسی دقیق از سازه سد انجام داد.
فتحی ابراز کرد: هیچ گونه گنبد نمکی در محدوده سد چم شیر وجود ندارد و در آبگیری چم شیر مشکلی از بابت افزایش شوری آب نخواهیم داشت.
وی با بیان اینکه پی سد بر روی ساختاری سنگ آهکی که جوان بوده ساخته شده و مشکلی در این زمینه وجود ندارد گفت: بدنه سد بر روی یک سنگ آهک ایجاد شده که هیچ گونه درز و شکافی ندارد،این سنگ آهک بسیار ضخیم لایه است.
فتحی اظهار کرد: این سنگ آهک بسیار ضخیم لایه بوده و حدود ۱۵۹ متر ضخامت آن برآورد شده و ابهامی روی اینکه ساختار ساخت سد تغییر کرده مشاهده نشده و این موضوع صحت ندارد.
وی تصریح کرد: در گزارشات متعددی که به سازمان محیط زیست ارجاع شد بازدیدهای میدانی که از کل منطقه چم شیر انجام شده و در نقاط متعدد نمونه های مختلف را بررسی و هیچ گنبد نمکی این سد نیست و از نظر زمین شناسی نیز شرایطی وجود ندارد که منجر به رسوب گذاری نمک شود.
سد چم شیر کاملا متفاوت از سد گتوند است
سرپرست دستگاه نظارت سد چم شیر گفت: سد چم شیر کاملا متفاوت از سد گتوند است و هیچ گونه سازند نمکی در آن وجود ندارد.
ساسان بهزادی در خصوص انتقادات اخیر در مورد ساخت سد چم شیر گفت: تمام مطالعات کارشناسانه برای ایجاد سد چم شیر بر روی رودخانه زهره از قبل از آغاز عملیات این طرح تاکنون به صورت کاملا کارشناسانه انجام گرفته است.
وی تصریح کرد: براساس بررسی هایی که با مشارکت شرکت های پژوهشی و دانشگاه های تهران و شیراز انجام شده هیچ گونه گنبد نمکی یا بیرون زدگی نمک در این منطقه وجود ندارد.
بهزادی اظهار داشت: این بررسی ها در ۱۰۰حلقه چاه و گستره ۲ هزار متری انجام شده که نزدیک ترین نمک در چاه شماره ۳۱ شناسایی شده است.
سرپرست دستگاه نظارت سد چم شیر بیان کرد: طبق تحقیقات انجام شده در عمق ۴۰۰ متری زمین، نمک مشاهده شده که خارج از حوزه گردش هیدرولوژی است.
تغییری در مختصات سد چم شیر انجام نشده است
معاون دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور گفت: در زمینه اتهامات نیز عده ای معتقدند که در محل ایجاد سد تغییراتی ایجاد شده که اساسا هیچ گونه تغییری در مختصات محل و محور سد انجام نشده است.
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چم شیر گچساران گفت: تغییر در جانمایی محل سد که یکی دیگر از موضوعات مطرح شده از سوی برخی افراد بود که این نیز صحت ندارد و هیچ گونه تغییراتی در محل احداث سد ایجاد نشده است.
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چم‌شیر گچساران با بیان اینکه حفر چاه های نفت در نزدیک سد یکی دیگر از موضاعات مطرح شده بوده افزود: توافقنامه مشترکی با شرکت نفت داریم که مربوط به سال ۷۷ است که قبل از اجرای هرگونه طرح با توجه به وجود نفت در منطقه توافق نامه مشترک و چند صفحه ای بین کارفرمای وقت و شرکت نفت صورت گرفت و در این زمینه نیز همه اقدامات با همکاری و هماهنگی با شرکت نفت انجام گرفت.
فاضل گفت: اجرا و شروع سد چم شیر با هدف بهبود کیفیت آب پس از آبگیری آن به پایین دست ایجاد شده است.
وی ادامه داد: اجرای عملیات این طرح از سال ۸۸ آغاز شد و در مطالعات اولیه وجود تاسیسات نفتی و مخازن نفتی نیز دیده شده و با علم به این موضوعات بحث اجرای سد چم شیر عملیاتی شده که چندان مورد خاصی در این زمینه وجود ندارد.
در مسیر ساخت سد چم شیر پوشش جنگلی بلوط وجود ندارد
فاضل به دیگر ابهامات مطرح شده در ایجاد سد چم شیر اشاره کرد و بیان کرد: از بین رفتن پوشش گیاهی و جنگلی را از دیگر مسایل و ابهامات مطرح شده در سد چم شیر بود در پاسخ به این ابهام باید مطرح کرد که اراضی عنوان شده دارای پوشش گیاهی بدون درخت بلوط است و عملیات بریدن درختچه در محدوده مخزن که به نام پاک تراشی گفته می شود از الزامات زیست محیطی در این حوزه در نظر گرفته شده است.
معاون دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور در خصوص رد برخی ابهامات مطرح شده در سد چم شیر از سوی سازمان محیط زیست کشور تصریح کرد: در خصوص ابهامات مطرح شده اعم از وجود سازند یا گنبد نمکی، از بین رفتن جنگل یا پوشش گیاهی و مضرات زیست محیطی این سد طبق بررسی های صورت گرفته از سوی سازمان‌محیط زیست کشور همه آنها را رد می کنیم.
فتحی اظهار داشت: کل پوشش گیاهی مسیر این سد هشت هکتار است در آن درخت از جمله بلوط وجود ندارد.
حق آبه محیط زیست از سد چم شیر سالانه ۱۲ میلیون متر مکعب است
معاون دفتر حفاظت و مدیریت زیست محیطی آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست کشور گفت: طبق هماهنگی های انجام شده با وزارت آب نیرو بعد از آبگیری سد چم شیر حق آبه سازمان محیط زیست کشور پس از رهاسازی بین ۱۱۰ الی ۱۱۲ میلیون متر مکعب در سال خواهد بود که طبق جدول زمان بندی شده در سال صورت می گیرد.
فتحی با اشاره به در نظر گرفتن نیازهای اکولوژی پایین دست رودخانه در تعیین حق آبه اظهار داشت: میزان این حق آبه بر مبنای سناریو پدیده خشکسالی و حالت عادی در سال های آینده متغیر خواهد بود.
فتحی در ادامه درخصوص اظهار نظرهای برخی افراد معروف درباره سد چم شیر هم گفت: برخی وقت ها بعضی افراد معروف مواردی را بیان می کنند که مبنای کارشناسی ندارد و معتقدم ابتدا موارد را مورد مطالعه دقیق قرار دهند و از کارشناسان خبره موارد را جویا شوند بعد در بحث مافیایی سد سازی بیایند و نظراتی ارائه دهند.
سد چم ۹۳ درصد پیشرفت فیزیکی دارد
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چم شیر گچساران گفت: عملیات اجرایی سد چم شیر هم اکنون با پیشرفت فیزیکی ۹۳ درصد در دست اجراست و بر اساس بر اساس برنامه زمان بندی عملیات آبگیری این طرح در دی ماه امسال انجام خواهد شد.
فاضل افزود: تأمین آب آشامیدنی و صنعتی، بهره‌مند شدن ۱۴۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان و بوشهر، تولید ۴۸۲ مگاوات برق آبی، ایجاد زیرساخت مناسب برای تولید صنعت آبزیان و صنایع وابسته، ایجاد بستر مناسب جهت توسعه گردشگری منطقه، کنترل سیلاب ها و استفاده بهینه از آب و جلوگیری از بروز خسارات سیلاب،اشتغال زایی،کنترل شوری آب رودخانه زهره و احیاء اراضی پایین دست از مهمترین اهداف این طرح اقتصادی می باشد.
وی بیان کرد: این سد از نوع بتنی غلتکی ( RCC ) است که مطالعه احداث سد چم شیر در سال ۷۳ از سوی سازمان آب منطقه ای فارس، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت .
سد چم شیر در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی گچساران برروی رودخانه زهره ساخته شده که طول تاج ۶۸۰ متر، ارتفاع بدنه سد ۱۵۱ متر، نوع سرریز اوجی دریچه دار با سه دریچه قطاعی، حجم مخزن ۲.۳میلیارد متر مکعب، ظرفیت نیروگاه ۱۷۶ مگاوات به علاوه نیروگاه جریانی به ظرفیت ۱۱ مگاوات، حجم حفاری ۴ میلیون ۷۶۱هزار مترمکعب،لاینینگ گالری ها و تونل ها ۳هزارو ۵۶متر است.
شهرستان ۱۵۶ هزار نفری گچساران در جنوب غربی کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.