به گزارش ایرنا، مرزها خطوطی هستند که حدود بیرونی قلمرو سرزمین تحت حاکمیت یک حکومت و ملت را مشخص کرده و عامل تشخیص و جدایی یک واحد متشکل سیاسی یا یک کشور از دیگر واحدهای مجاور آن می‌شوند عوامل گوناگونی اهمیت یافتن یک مرز را نشان می دهد، مقصود از مرزهای دارای اهمیت، مرزهایی است که توجه دولت‌ها بر آن‌ها معطوف شده و نیاز به کنترل و در نتیجه صرف هزینه‌های بیشتر برای حفظ و بهره گیری مناسب از آن‌ها دارد.
مرزها دارای اهمیت و تأثیر بسزایی در توان اقتصادی و میزان مبادلات بازرگانان کشورهای مختلف با یکدیگر هستند و بدیهی است که توجه به آن‌ها تأثیر مستقیم بر شمار و کیفیت کاروان‌های تجاری خواهد داشت و یکی از مهمترین نقش‌ها را در رونق اقتصادی ایفا می‌کنند؛ از این‌رو به گفته کارشناسان سیاسی، بخش مهمی از سیاست‌های خارجی و داخلی کشورها در تبعیت از چگونگی مرزهای مشترکشان با یکدیگر و موقعیت‌های ژئوپلیتیکی متأثر از مرزها شکل‌گرفته و دولت‌ها برای رشد و رونق این مرزها برنامه‌های جدی داشته و دارند.
سیستان و بلوچستان نیز خطه‌ای است مرزی که بیشتر از آن کـه داشته‌ها و باورهایش در اذهان عمومی انعکاس پیدا کند بر محرومیتش تاکید کرده‌اند و از مسیرهای طی نشده‌اش گفته‌اند این گزارش بدنبال این است که رونق مرز در این استان را طی سال گذشته بررسی و از نقشی که این مرزها در اقتصاد کشور داشته سخن بگوید.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان در همین زمینه گفته بود که با توجه به ظرفیت‌های مرز برای مرزنشینان این استان به منظور فعالیت اقتصادی آنان غرفه‌های خرده فروشی مرزی ایجاد خواهد شد.
مرز ریمدان ایران و گبد پاکستان با حضور محمد اسلامی وزیر اسبق راه و شهرسازی و وزیر تولیدات دفاعی پاکستان و مسوولانی از وزارتخانه‌های کشور، خارجه و صنعت و معدن در آذر سال ۹۹ افتتاح شد خبری که از توجه ویژه دولت به زیر ساخت های سیستان و بلوچستان و گامی مهم در رونق مرزهای این استان جنوب شرقی بود.
سیستان و بلوچستان جوان‌ترین استان کشور است و موضوع بیکاری یکی از معضلات جدی آن به شمار می رود، قطعا با راه‌اندازی بازارچه‌ها و گذرگاه‌های مرزی و استفاده بهینه از ظرفیت‌های اقتصادی مرزها، وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم مرزنشین منطقه رونق می‌یابد و از مهاجرت مردم این دیار و پیدایش پدیده نامبارک حاشیه نشینی هم جلوگیری می‌شودایجاد مکانی برای فروش اقلام از سوی مرزنشینان اقدامی است که در این موضوع کمک قابل توجهی به معیشت آنان دارد و براساس قوانین تدوین شده مرزنشینان استان‌های مرزی می‌توانند از مرزهای کشور همسایه اقلامی که اجازه ورود آن‌ها داده شده را وارد و در همان بازارچه مرزی به فروش برسانند.
فراهم شدن زمینه‌ها و ظرفیت‌های مناسب ناشی از موقعیت جغرافیایی سیستان و بلوچستان از سوی دولت سیزدهم سبب شد شمال تا جنوب استان به عنوان یک کریدور اصلی برای صادرات و ترانزیت مورد توجه قرار گیرد و کشورهای آسیای میانه نیز از این مسیر به آب‌های آزاد جهان متصل شوند؛ در این بین حتی ویروس کرونا هم نتوانست اهمیت استراتژیک این استان را خدشه‌دار کند و در کنار تمام بحران‌هایی اقتصادی که وجود داشت منطقه سیستان و بلوچستان علاوه‌بر تلاش برای رفع محرومیت‌های خودش مسوولیت ملی نیز به عهده گرفت و در توجه بازارهای بین‌المللی که از سمت شرق دسترسی به آن‌ها ممکن بود توانست به خط مقدم جنگ‌های اقتصادی تبدیل و در صادرات کالا نقشی مهم ایفا کند.
در سال‌های اخیر با توجه به اعمال تحریم‌های ظالمانه استکبار، بازارچه‌های شهرهای مرزی کشور، جایگاه ویژه‌ای از لحاظ ارزش اقتصادی و همچنین جذب گردشگران، به دلیل داشتن شرایط مناسب از جمله صدها کیلومتر مرز مشترک با کشورهای همسایه، پیدا کرده‌اند. این بازارچه‌ها، خلاء اقتصادی موجود در محدوده مرزها را جبران کرده و از خالی شدن حاشیه مرزها جلوگیری می‌کنند که این امر خود می‌تواند در بالا بردن ضریب امنیت مرزها و جلوگیری از قاچاق، بسیار مؤثر واقع شود.
با توجه به اینکه سیستان و بلوچستان جوان‌ترین استان کشور است و موضوع بیکاری یکی از معضلات جدی آن به شمار می رود، قطعا با راه‌اندازی بازارچه‌ها و گذرگاه‌های مرزی و استفاده بهینه از ظرفیت‌های اقتصادی مرزها، وضعیت معیشتی و اقتصادی مردم مرزنشین منطقه رونق می‌یابد و از مهاجرت مردم این دیار و پیدایش پدیده نامبارک حاشیه نشینی هم جلوگیری می‌شود.
سیستان و بلوچستان که بر اساس مصوبه جدید دولت دارای ۱۳ بازارچه مرزی است، بالاترین تعداد بازارچه‌های فعال در میان استان های مرزی کشور را دارد و هم‌اینک هفت بازارچه آن در امر صادرات و واردات کالا فعال هستند
از میان این بازارچه ها، ۲ بازارچه در مجاورت مرز مشترک با افغانستان و پنج بازارچه دیگر در مجاورت مرزهای مشترک ایران و پاکستان قرار گرفته‌اند. بازارچه‌های مرزی این استان از فعال ترین بازارچه های مرزی کشور هستند.
از مجموع ۱۳ بازارچه مصوب سیستان و بلوچستان، قرار است ۶ بازارچه در مرز مشترک با افغانستان و ۷ بازارچه در مرز مشترک با پاکستان فعالیت کند.
فعالیت سه بازارچه مشترک بین ایران و پاکستان
استاندار سیستان و بلوچستان گفت: با توجه به توافقات معاونت هماهنگی امور اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان با طرف پاکستانی مقرر شده تعداد۶ بازارچه خرده فروشی در مرزهای ۲ کشور مستقر شود که تا کنون سه بازارچه فعال شده است.
حسین مدرس خیابانی اظهارداشت: یکی از ظرفیت‌های فوق‌العاده سیستان و بلوچستان مرز است چرا که ما حدود یک‌هزار و ۶۰۰ کیلومتر مرز با کشورهای افغانستان، پاکستان و عمان داریم و این مرزها ظرفیت بی‌بدیلی را برای استان فراهم کرده اما تا کنون به نحو مطلوب از آن استفاده نکرده‌ایم.
وی تصریح کرد: بازارچه‌های خرده فروشی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار هستند، چرا که تامین کننده معاش مردم مرزنشین به شمار می‌رود بنابراین برای ایجاد اشتغال ساکنان مرزها اولویت نخست ما نیز به شمار می‌آید.
استاندار سیستان و بلوچستان عنوان کرد: طرف پاکستانی بازارچه‌های خود را تکمیل کرده و به عنوان یک مطالبه جدی خواستار تکمیل هرچه سریعتر بازارچه‌های ما هم هستند تا روند تجارت با سرعت بیشتری انجام شود.
سیستان و بلوچستان می‌تواند دروازه توسعه کشور به سمت مرزهای شرقی باشد و علاوه بر واردات کالاهای صنعتی و ماشین آلات تخصصی، می‌توانیم کالاهای خود را به سمت شرق صادر کنیموی افزود: همچنین مقرر شده هیچ محدودیتی برای تبادل کالای تجاری نداشته باشیم و هر آنچه مرز پیشین قابلیت دارد بین ۲ کشور در قالب تجارت سالم رد و بدل شود.
مدرس خیابانی اظهارداشت: از آنجا که بازارچه پیشین با یک نگاه کلان و ملی قرار است مشکلات کشور را حل کند، صرفا به کالاهای محلی و کالاهای عمومی اکتفا نمی‌کنیم و بایستی مرز پیشین را به مرزی برای تبادل کالاهای صنعتی در نظر بگیریم.
وی ادامه داد: سیستان و بلوچستان می‌تواند دروازه توسعه کشور به سمت مرزهای شرقی باشد و علاوه بر واردات کالاهای صنعتی و ماشین آلات تخصصی، می‌توانیم کالا های خود را به سمت شرق صادر کنیم.
رشد ۴۶ درصدی صادرات از بازارچه‌های مرزی سیستان وبلوچستان
مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان وبلوچستان در گفت‌وگو با ایرنا از رشد ۴۶ درصدی صادرات در بازارچه‌های مرزی استان خبر داد و گفت: مرزنشینان می‌توانند برای مبادلات تجاری از طریق بازارچه‌های مرزی از این ظرفیت بهره مند شوند.
مبین علی میر با اشاره به اینکه تبادلات مرزی مرزنشینان در قالب بازارچه‌های مرزی منجر به ایجاد اشتغال، جلوگیری از قاچاق کالا و افزایش تجارت و داد و ستد با کشورهای همجوار می‌شود، بیان کرد: بازارچه‌های مرزی تاثیر چشمگیری بر معیشت مردم دارد.
وی بازارچه‌های مرزی را دروازه معرفی کالاهای ایرانی دانست و افزود: بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان در زمینه صادرات و واردات از فعال‌ترین بازارچه‌های کشور محسوب می‌شوند.
مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان وبلوچستان گفت: این استان به دلیل همجواری با کشورهای آسیای میانه و دسترسی به آب‌های آزاد جهانی به عنوان کوتاه‌ترین راه ارتباطی کشورهای حوزه آسیای میانه با جهان شناخته می‌شود که بهره‌گیری از این مزیت می‌تواند آن را به سکوی اقتصادی منطقه تبدیل کند.
وی بیان کرد: از ابتدای امسال تاکنون میزان صادرات از بازارچه‌های مرزی به یک میلیون و ۳۹۲ هزار و۳۱۲ هزار تن رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۶ درصد رشد داشته است.
میر گفت: بازارچه مرزی میلک با یک‌هزار و ۳۱۵ درصد رشد اولین بازارچه در صادرات، بازارچه مرزی ریمدان با ۷۶ درصد دومین رتبه و بازارچه مرزی پیشین با ۵۶ درصد سومین رتبه را در صادرات کالاها کسب کرده است.
وی ادامه داد: تجهیز و توسعه بازاراچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان از رویکردهای مهم دولت است که می‌تواند اقتصاد مرزنشینان را متحول کرده و نرخ بیکاری را کاهش دهد.
سیستان و بلوچستان به دلیل همجواری با کشورهای آسیای میانه و دسترسی به آب‌های آزاد جهانی به عنوان کوتاه‌ترین راه ارتباطی کشورهای حوزه آسیای میانه با جهان شناخته می‌شود که بهره‌گیری از این مزیت می‌تواند آن را به سکوی اقتصادی منطقه تبدیل کندمدیر بازارچه های مرزی ادامه داد: بازار خرده فروشی برای بازارچه مرزی پیشین بزودی افتتاح خواهد شد، همچنین خرده فروشی بازارچه مرزی میرجاوه، کوهک و ریمدان نیز در حال ساخت است و به محض پایان کار راه‌اندازی می شود.
وی ادامه داد: در حوزه سیستان نیز پیشنهاد ما که مصوبه ۴۰۰ دلار بود توسط رئیس جمهور ابلاغ شده باید کارگروه ماده ۱۲ تعداد و رویه کالا را در سامانه گمرک تعریف کند؛ که با اجرایی شدن این مصوبه شاهد شکوفایی منطقه و بهبود زندگی کل مردم حوزه سیستان خواهد شد.
وی تنها راه نجات فعلی منطقه سیستان را اجرایی کردن این مصوبه دانست و تاکید کرد: در این طرح بیش‌از ۵۰ هزار خانوار سیستانی به صورت مستقیم تحت پوشش قرار می‌گیرند.
مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان وبلوچستان با اشاره به کمبود نیروی کار در برخی از بازارچه‌ها مانند بازارچه مرزی میرجاوه اظهارداشت: بازارچه‌های خرده فروشی برای تامین معاش مرزنشینان راه‌اندازی شده و مرزنشینان پیشین می‌توانند تا سقف ۴۰۰ دلار بدون تشریفات گمرکی اقدام به تجارت کنند که این میزان در ماه یک‌هزار و ۶۰۰ دلار کالا است و مرزنشینان در شعاع ۵۰ کیلومتری می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند.
میر با تاکید بر اینکه بازارچه‌ها در رونق اشتغال و اقتصاد کشورها اثرگذار است، خاطرنشان کرد: ۶۲ هزار و ۴۱۳ تریلی و ۲۴ هزار و ۵۰۰ دستگاه وانت بار از طریق بازارچه‌های مرزی استان اقدام به صادرات کالاها و تحویل اقلام به کشور مقابل کرده‌اند.
وی افزود: مصوبه ذکر شده مشمول مرزنشینان ساکن تا شعاع ۵۰ کیلومتری نقاط صفر مرزی استان است که افراد دارای کارت مرزنشینی می‌توانند برای مبادلات تجاری به بازارچه‌های مرزی فعال استان مراجعه و از این ظرفیت استفاده کنند.
مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان با اشاره به اینکه واردات دام نسبت به سال گذشته ۱۵۷ درصد رشد داشته است، افزود: این استان می‌تواند نیاز کشور به گوشت قرمز را تامین کند.
تسهیل و ارتقای تجارت با بازگشایی درب دوم بازارچه مرزی میرجاوه
وی از تسهیل در تجارت و ارتقای صادرات و واردات کالاها با بازگشایی درب دوم بازارچه مرزی میرجاوه در دولت سیزدهم خبر داد.
میر با اشاره به اینکه بازارچه‌های مرزی یکی از بهترین ابزارها برای عبور از تحریمها علیه کشور است، اظهارداشت: برای اولین بار در طول تاریخ تشکیل بازارچه‌های مرزی و در راستای موفقیت‌های دولت سیزدهم با پیگیری و توافقات دوجانبه پاکستان اقدام به احداث بازارچه روبروی بازارچه رسمی ایران در مرز میرجاوه کرد.
وی تصریح کرد: در این زمینه با هدف تسهیل در تجارت و ارتقای صادرات و واردات درب دوم بازارچه مرزی میرجاوه بزودی بازگشایی خواهد شد.
مدیر بازارچه‌های مرزی سیستان و بلوچستان ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود از این طریق روزانه ۱۰۰ دستگاه تریلی اقدام به صادرات کالا در حجم کلان انجام دهند.
وی با بیان اینکه حدود ۹۵ درصد صادرات غیرنفتی سیستان و بلوچستان از بازارچه‌ها انجام می‌شود، گفت: با بازشدن این درب ضمن افزایش تجارت، واردات از بازارچه ها نیز از طریق شهرستان مرزی میرجاوه در حجم کلان آغاز خواهد شد.
میر با بیان اینکه بازارچه‌های مرزی فرصتی بی‌نظیر برای افزایش صادرات است، تاکید کرد: با این اقدام تمامی انحصارهای تجاری ایجاد شده در گذشته شکسته خواهد شد و پیله وران، مرزنشینان و تجار می‌توانند از طریق این بازارچه اقدام به واردات برنج ومیوه‌های گرمسیری از پاکستان کنند که این خود منجر به کاهش قیمت‌ها خواهد شد.
وی اظهارداشت: تاجران و مرزنشینان و پیله وران ایرانی می‌توانند از طریق بازارچه‌های مرزی کالاهای تولید داخل را به کشورهای همجوار صادر و برای کشورمان ارزآوری کنند.