به گزارش ایرنا، باروری یکی از مهمترین مؤلفه های تحولات جمعیتی در هر کشور است و سیاست‌های جمعیتی در جهان و کشورهای مختلف حول محور کاهش یا افزایش باروری اعمال می‌شود.
امروزه جمعیت به عنوان یکی از مولفه های اصلی قدرت یک کشور مطرح است که با توجه به اهمیت این موضوع در سال های اخیر افزایش موالید با ارائه مشوق های مختلف به زوجین و فراهم کردن زمینه ازدواج آسان در دستور کار قرار گرفته است.
این در حالیست که در سال های ۶۰ تا ۶۵ و روبرو شدن کشورمان با انفجار جمعیت همچنین رسیدن جمعیت زیر ۱۵ سال به ۴۵ درصد، سیاست کنترل جمعیت با شعار «ایست دو بچه کافی است» در پیش گرفته شد.
برخی از کارشناسان علوم اجتماعی مساله ای مهمتر از این قبیل تبلیغات از جمله افزایش هزینه ها و رشد مشکلات اقتصادی و افزایش سواد در جوامع سنتی و الگو قرار دادن کشورهای غربی، افزایش دانش و سطح توقعات در قشر مرفه را در کاهش باروری موثر می دانند.
در گذشته فرزند به عنوان یک نیروی کاری برای روستانشینان از اهمیت بالایی برخودار بود اما با غلبه مدرنیته بر روش های سنتی، اقبال خانواده های روستایی به داشتن فرزندان زیاد نیز رنگ باخت بنابراین علاوه بر جوامع شهری و صنعتی، این فرهنگ در جوامع سنتی نیز رسوخ کرد.
خشکسالی های پی در پی و کم رونق شدن کار کشاورزی تمایل جوانان روستایی را به حضور در شهرها و مهاجرت به استان های صنعتی برای کسب درآمد افزایش داد و این امر باعث خالی شدن مناطق خشک از جمعیت و رشد شهرنشینی به ویژه در مناطق صنعتی شد.
۱۵ درصد زنان همدانی ناباروند
از دیگر علل مهم کاهش جمعیت در کنار افزایش سن ازدواج، ناباروری زوجین است که طبق داده های آماری جمعیت زنان ۱۵ تا ۴۵ سال این استان حدود ۴۴۵ هزار نفر است که از این تعداد ۱۳.۹ درصد معادل ۶۲ هزار و ۱۰۰ نفر نیازمند دریافت خدمات باروری هستند همچنین ۱۵ درصد مادران معادل ۱۵ هزار نفر نابارورند.
با وجود در پیش گرفتن سیاست افزایش جمعیت اما داده آماری ثبت احوال همدان موید این است که نرخ ولادت از سال ۹۰ تا ۹۴ افزایشی بوده اما از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ به یکباره کاهشی شده، آمار ولادت در هشت ماهه ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۳.۷ درصد کاهش داشته است.
مدیر گروه جمعیت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان درباره رتبه چهارم سالمندی استان همدان در کشور در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه شواهد علمی نشان می دهد سالخوردگی در آینده اثرات منفی و ریشه دار بر جایگاه سیاسی، اقتصادی و امنیتی کشور در منطقه و جهان دارد گفت: در سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ درصد سالمندان بالاتر از ۶۰ سال به حدود ۹.۳ درصد کل جمعیت کشور رسید.
«شهلا نوری» پیش بینی کرد تا سال ۱۴۲۰ جمعیت سالمندان کشور حدود ۲ برابر شود که این روند در دیگر کشورها طی ۱۰۰ سال اتفاق افتاده است و تا سال ۱۴۲۹ از هر چهار نفر یک نفر سالمند و در نتیجه، یک چهارم جمعیت ایران سالمند خواهد شد.
نرخ باروری در همدان ۱.۶۵ درصد است
مدیر سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان افزود: بالا رفتن سن ازدواج، افزایش فاصله بین ازدواج و تولد فرزند اول، افزایش فاصله بین تولد فرزندان، تک فرزندی، افزایش سقط جنین عمدی و غیر عمدی، افزایش میزان ناباروری، روند رو به رشد شهرنشینی ، تغییرات سبک زندگی، افزایش طلاق، شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، مرگ و میر و مهاجرت از عوامل مؤثر بر تغییر و تحولات جمعیتی است.
نوری با اشاره به وضعیت استان در باروری و فرزندآوری عنوان کرد: در حال حاضر جمعیت استان همدان یک میلیون و ۷۷۸ هزار و ۷۹۳ نفر و جمعیت زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی همدان بیش از یک میلیون و ۶۴۴ هزار نفر است که ۶۴ درصد جمعیت شهری و ۳۶ درصد آن را جمعیت روستایی تشکیل می دهد.
وی اظهار داشت: ۵۴۰ هزار و ۸۴۰ نفر از جمعیت زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی بانوان ۱۰ تا ۵۴ ساله و ۳۳۸ هزار و ۷۶۹ نفر زنان متاهل هستند.
مدیر سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان افزود: طبق اطلاعات دریافتی از سامانه سیب میزان باروری کلی در استان همدان از ۲.۱ فرزند به ازای هر زن در سال ۹۵ به ۱.۶۵ فرزند در سال گذشته رسیده است، با توجه به میزان باروری کلی، استان همدان در طبقه بندی های صورت گرفته در جمع استانهای گروه "باروری پایین" قرار دارد.
نوری ادامه داد: همچنین تعداد موالید زنده در جمعیت زیر پوشش این دانشگاه از ۳۱ هزار و ۹۲۰ تولد در سال ۹۵ به ۲۱ هزار و ۷۳۲ تولد در سال ۱۴۰۰ رسیده که این آمار بیانگر سیر نزولی فرزندآوری در سالهای اخیر است.
وی بیان کرد: براساس سرشماری ابتدای سال۱۴۰۱ معاونت بهداشتی گروه سنی میانسالان ( ۵۹-۳۰ سال) در استان ۷۴۱ هزار و ۴۹ نفر بوده که ۴۵ درصد از جمعیت استان را تشکیل می‌دهند و روند افزایشی در سالهای اخیر داشته است.
مدیر سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان اظهار داشت: همچنین با افزایش سرعت روند سالخوردگی جمعیت در کشور، استان همدان نیز از این امر مستثنی نبوده و درصد جمعیت سالمندان از ۸.۸ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۱۲.۲ درصد در سال گذشته رسید و رتبه چهارم سالمندی را در بین استانهای کشور به خود اختصاص داد.
درمان ناباروری زیر چتر بیمه
نوری با بیان اینکه قرارگاه جوانی جمعیت برای اجرای قانون جوانی جمعیت و صیانت از خانواده شکل گرفته است گفت: کمیته های زیر مجموعه قرارگاه دانشگاهی شامل کمیته درمان و مراقبت، فرهنگی، علمی، رسانه، پشتیبانی و رصد و پایش هستند که پیگیری اجرای مفاد قانون جوانی جمعیت را بر عهده دارند.
وی اضافه کرد: با توجه به دستورالعمل، شناسایی و ارجاع زوجین نابارور برای مراکز درمانی و پوشش بیمه ای خدمات یاد شده به مراکز ابلاغ شده و هم اینک پرداخت ۹۰ درصد تعرفه در مراکز دولتی و ۷۰ درصد تعرفه در مراکز خصوصی و خیریه برای هر زوج نابارور و ارائه خدمات ناباروری تا سه بار در سال زیرپوشش بیمه قرار گرفته است.
مدیر سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان بیان کرد: با حمایت‌های صورت گرفته تعداد موارد مثبت بارداری در ۶ ماهه اول سال جاری ۱۲۲ مورد اعلام شده با این وجود در تلاش هستیم با افزایش گستره حمایت‌ها در سراسر استان این آمار را به رقم بالاتری تا پایان سال برسانیم.
نوری افزود: با توجه به اینکه در بسیاری از موارد علت تاخیر در فرزندآوری مسایل فرهنگی و اجتماعی است، آگاهی بخشی و آموزش و فرهنگ سازی موثر جامعه به خصوص گروه‌های جوانان در موضوع اهمیت ازدواج در سن مناسب و فرزندآوری به موقع که منجر به تغییر باورها و نگرش افراد شود، در ارتقای نرخ باروری اهمیت ویژه ای دارد.
وی تأکید کرد: فرهنگ سازی و آموزش و اطلاع رسانی در زمینه مشکلات بی فرزندی و تک فرزندی از بعد خانواده و اجتماع و همچنین فرهنگ سازی در خصوص سن مناسب ازدواج و پیامدهای ازدواج در سنین بالا از جمله راهکارهای مؤثر در این زمینه به شمار می‌رود.
مدیر سلامت جمعیت و خانواده معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی استان همدان ادامه داد: ارائه تسهیلات مناسب به زنان باردار، رفع موانع موجود از جمله مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و کاهش هزینه های درمان ناباروری، تهیه داروهایی که زیر پوشش بیمه نیستند نیز از دیگر محورهایی است که نیازمند مشارکت و ورود دیگر دستگاه‌های مسئول برای بهبود شرایط استان در زمینه جمعیت است.
نوری با بیان برخی از اقدامات انجام شده در ۲ سال اخیر برای افزایش فرزندآوری و اجرای قانون جوانی جمعیت گفت: تهیه و تدوین برنامه راهبردی افزایش نرخ باروری دانشگاه علوم پزشکی همدان سال ۴-۱۴۰۱ و انجام مصاحبه های خبری در رسانه های استانی درباره چالش های جمعیت کشور و استان با هدف آگاه سازی و حساس کردن مردم نسبت به موضوع سالمندی جمعیت صورت گرفته است.
وی تصریح کرد: همه محتواهای آموزشی مخالف سیاست‌های جمعیتی در مراکز ارائه دهنده خدمت در این معاونت حذف شدند در عین حال نسبت به تهیه و توزیع کتاب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در دانشگاه، دانشکده، ادارات و سازمانها، برگزاری جلسات توجیهی متعدد برای مدیران، کارشناسان ستادی و پرسنل محیطی به منظور ارتقای نگرش حوزه سلامت در خصوص چالش های جمعیتی، فرزندآوری و پیشگیری از ناباروری های اکتسابی و تحکیم روابط همسران نیز اقدام شده است.