به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، محمدعلی زلفی‌گل امروز یکشنبه در اختتامیه هفته پژوهش در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار داشت: انجام پژوهش از این جهت مهم است که به انسان کمک می کند به راه هایی دست یابد که قبلا کسی نرفته و نوعی از اندیشه جدید را بیابد.
وی خروجی پژوهش را نوآوری دانست و افزود: نوآوری وقتی وارد فناوری اعم از فناوری سخت یا نرم می شود، نشاط و فرهنگی جدید ایجاد می کند؛ فرهنگ بهترین و بزرگترین سرمایه یک کشور است. فرهنگ ها هم روزآمد می شوند و اگر مبنای جامعه ای روزآمد نشدن باشد، جامعه درجا می زند. فرهنگ جدید بر مبنای علم و فناوری جدید شکل می گیرد و فناوری های جدید نوعی جدید از فرهنگ را خلق می کنند.
وزیر علوم گفت: علم و فناوری جدید، برونداد پژوهش است. پژوهش، ایجاد نوآوری و فناوری، خلق ثروت و تولید سرمایه جدید می کند و وقتی اقتصاد پژوهش را در سرفصل های مدیریت جامعه لحاظ کنیم، خود به خود فرهنگ سازی کرده ایم و علوم انسانی در این قسمت جایگاه ویژه‌ای دارد.
وی توضیح داد: علوم طبیعی برای جامعه و انسان آسایش و رشته های علوم انسانی برای بشر آرامش ایجاد می کنند. اگر به رشته های علوم انسانی بی توجهی شود، یعنی جامعه برای آرامش خود سرمایه گذاری نکرده است.
استعدادها بطور متوازن توزیع نشده‌اند
زلفی گل با تاکید بر اهمیت توزیع متوازن استعدادهای برتر گفت: در توزیع متوازن استعدادها مشکل داریم، اینکه ۶۰۰ هزار نفر از داوطلبان آزمون سراسری رشته تجربی و ۱۵۰ هزار نفر ریاضی را انتخاب کنند، مساله است.
وی تاکید کرد: امروز بخش قابل توجهی از استعدادهای برتر، رشته های خاص را انتخاب می کنند. این امر نشان می دهد در توزیع متوازن استعدادهای برتر خوب عمل نکرده ایم.
رشته‌های علوم انسانی مدیریت و هدایت جامعه را دارند
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، یکی از وظایف پژوهشگاه را ارائه راهکار با مطالعات تطبیقی ملی و فراملی برای توزیع متوازن استعدادها دانست و گفت: باید بدانیم چطور می توان توزیع استعدادها را متوازن کرد.
زلفی گل با اشاره به اهمیت مهارت آموزی در دانشگاه ها افزود: باید بدانیم چطور می توان مهارت را میان دانشجویان افزایش داد و چه کار کنیم دانش آموخته ها علاوه بر دانش نظری، مهارت آموزی هم داشته باشند تا آسان تر وارد بازار کار شوند. در این بین، مسئولان باید مجری اندیشه ها و راهکارهای دانشمندان علوم انسانی باشند.
زلفی گل با اشاره به تدوین سند ملی نظام نوآوری گفت: بر اساس پیشنهاد وزارت علوم به شورای عالی انقلاب فرهنگی که تصویب شد، تدوین سند ملی نظام نوآوری در دستور کار است که تمام حلقه های موجود از خلق یک ایده انجام پژوهش تا تولید ثروت در آن احصا و درنظرگرفته می شود.
وی از پژوهشگاه ها خواست با مطالعات در بخش مربوط به علوم انسانی در تدوین سند نظام ملی نوآوری کمک کنند تا نقش علوم انسانی در خلق نوآوری های نرم لحاظ شود و تاکید کرد: نقش علوم انسانی در خلق نوآوری های نرم در سند ملی نظام نوآوری باید جدی گرفته شود.
زلفی گل در خصوص سامانه نظام ایده ها و نیازها (نان) نیز گفت: ارتباط استادان و پژوهشگران با نیازهای جامعه باید ارتباط نظام مندی داشته باشد؛ برای این کار سامانه نان را راه اندازی کردیم؛ بنابراین موضوعات ثبت شده پژوهش در این سامانه، باید موضوعات مورد نیاز صنعت و جامعه باشد.
وی تاکید کرد: پایه های تشویقی اعضای هیات علمی را به ۶۰ پایه ارتقا دادیم، استادان برای برخورداری از پایه های تشویقی می توانند بر اساس آیین نامه از ظرفیت تحقیقات نیازمحور ثبت شده در سامانه نان استفاده کنند زیرا امتیازات خاصی برای ارتقای اعضای هیات علمی در آن لحاظ شده است.
وزیر علوم از اعضای هیات علمی پژوهشگاه ها خواست برای هدایت استعدادهای برتر به سمت رشته های علوم انسانی پیشنهادات خود را ارائه دهند.
زلفی گل گفت: با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و بنیاد ملی نخبگان به توافقی رسیدیم که بر اساس آن داوطلبان رتبه یک تا ۲۰۰ رشته های تجربی و ریاضی و رتبه یک تا ۱۰۰ در آزمون سراسری توسط بنیاد نخبگان بورس شوند و حقوق دریافت کنند. همین کار باعث شد افرادی که این رشته ها را انتخاب می‌کنند، دوبرابر شوند.
وی یاد اور شد: باید راهکارهایی بیابیم که به توزیع متوازن استعدادها منجر شوند و افراد بر اساس علایق خود رشته ها را انتخاب کنند. یکی از مسائل در بحث پژوهش و اقتصاد پژوهش تحقیقات بین رشته‌ای و چندرشته ای است، باید آیین نامه ها را بازنگری کنیم و تحقیقات بین رشته ای و چند رشته ای را افزایش دهیم، زیرا خروجی این تحقیقات بیشتر است.
در برنامه‌ریزی‌های کشور به علوم انسانی توجهی نمی‌شوند
باقر ساروخانی جامعه شناس و از استادان دانشگاه تهران نیز در این مراسم گفت: در شرایط فعلی دو مشکل داریم. یک مشکل که بیشتر در حوزه علوم انسانی است به آن کمتر توجه می کنیم. مساله دیگر ظهور روش‌های کیفی است که امروز بر خلاف گذشته به شکل افراطی استفاده می‌شوند.
وی با این سوال به سخنان خود ادامه داد که «آیا کتاب های دانشمندان علوم انسانی به اعماق جامعه می روند و در برنامه ریزی های کشور لحاظ می شوند» و در پاسخ گفت: من بیش از ۱۰ عنوان کتاب در زمینه جامعه شناسی ارتباطات دارم، ولی هرگز سازمان صداوسیما به آنها توجهی نکرده است.
ساروخانی با تاکید بر اخلاق پژوهش و اخلاق کاربرد پژوهش در جامعه افزود: مسئولان باید از نتایج این پژوهش ها آگاه شوند تا پژوهش و جامعه به هم بپیوندند. مدیریت باید درست، علمی و راهبردی باشد و جز از طریق دانش و پژوهش مدیریت راهبردی ایجاد نمی شود.
این جامعه شناس در مورد دیگر مشکل پژوهش در زمینه علوم انسانی به خصوص جامعه‌شناسی ادامه داد: جامعه شناسان سال های طولانی روش های کمّی را به کار می گرفتند، این روش‌ها بر اساس پرسشنامه بود و از یافته های آن استفاده می‌کردند اما این دیدگاه جواب نداد و تحقیقات کمی‌ّنگر را کنار گذاشتیم و امروز زمان ظهور روش های کیفی و بسیار خوب است.
وی خاطرنشان کرد: این روش ها ادراک انسان را هم در نظر می گیرد اما از روش های کیفی نباید افراطی استفاده کرد؛ زیرا معرفت شناسی دانش را به خطر می اندازد. داده باید به نظریه منجر شود و باید نقطه اعتدال را بیابیم. امروز این موضوع مطرح است که روش های کیفی و کمی را چطور به کار بگیریم که به داده های مفید منجر شود و برای تحقیق، تحقیق نکنیم.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز در این مراسم با تاکید بر اهمیت پژوهش در حوزه علوم انسانی گفت: اگر کسی جامعه و انسان را بشناسد، می فهمد فرهنگ اصل است و اگر فرهنگ نباشد و علوم انسانی تاثیرگذار نباشد، پیشرفت علمی کارساز نیست.
غلامعلی حدادعادل ادامه داد: وقتی مسائل اجتماعی فعلی کشور خود را هم بررسی می‌کنیم، می فهمیم مشکل اصلی مشکل فکر انسان و چشم انداز آینده و خواست انسان است.
وی با اشاره به خدمات دکتر کریم مجتهدی فیلسوف و کانت‌شناس مشهور او را از جمله استادانی دانست که انضباط فکری دارد و در تالیفات خود نیز بدون ایجاد هیجان کار علمی دقیق انجام می دهد.
پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی امروز میزبان مراسم اختتامیه هفته پژوهش با حضور محمدعلی زلفی‌گل، وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری، غلامعلی حداد عادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم، جمیله علم‌الهدی استاد دانشگاه شهید بهشتی و شماری از چهره‌های حوزه علوم انسانی مانند دکتر مهدی گلشنی و کریم مجتهدی بود.