به گزارش ایرنا، صبح جمعه پنجم دیماه ۱۳۸۲، خورشید در آسمان بم تیره طلوع کرد؛ دقایقی قبل از آن زلزله مهیب ۶.۶ ریشتری، بم و مناطق اطراف آن را با خاک یکسان کرده بود و زلزله زدگان هنوز از فاجعه ای که تنها در مدت ۱۲ ثانیه بر سر آنان آوار شده بود، گیج و مبهوت بودند.
تصاویر و صحنه های زلزله بم و ویرانی و خسارت های آن آنقدر تکان دهنده و سنگین بود که هنوز پس از گذشته ۲ دهه از این بلای طبیعی، دل انسان را به درد می آورد، هر چند صدای مردم بم در زیر آوار نماند و تنها ساعتی کوتاه پس از زلزله همه ایران و بسیاری از کشورها شتابان به کمک همنوعانشان آمدند و با امداد رسانی و کمک های بی دریغ مرهمی بر درد و رنج ساکنان بم گذاشتند.
در این میان ارگ سترگ و تاریخی بم با قدمتی در حدود ۲ هزار و ۵۰۰ ساله که سال ها استوار در پهنه کویر از ساکنانش حفاظت کرده بود نیز ناباورانه به تلی از خاک تبدیل شد و اغلب قسمت های آن فرو ریخت تا علاقه مندانش در ایران و سراسر جهان را نیز در ماتم بنشاند.
اگر چه در روزها و ماه های نخست پس از زلزله، تصاویر ویرانی ارگ بم در اذهان، پایان شکوه یک بنای تاریخی را رقم می زد، اما ارگ بم باید به عنوان نماد سختکوشی و تسلیم نشدن در برابر قهر طبیعت دوباره ساخته می شد و این مهم با آغاز سریع عملیات مرمت آن در همان ماه های نخست پس از زلزله اجرا شد.
مرمت مستمر ارگ، ۱۸ سال پس از زلزله
حال پس از ۱۹ سال از آن صبحدم شوم در سال ۸۲ ارگ بم را زیباتر و محکمتر از قبل از ویرانی می توان مشاهده کرد و مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان درباره آخرین وضعیت بازسازی ارگ بم روز دوشنبه به خبرنگار ایرنا گفت: به دلیل اهمیت ارگ بم برای میراث فرهنگی جهان طی سال های پس از زلزله، کار مرمت این بنا به صورت مستمر تاکنون ادامه داشته و اینک ۹۰ درصد از بنا احیا شده است.
فریدون فعالی افزود: ۱۲ کارگاه مرمت و بازسازی در مجموعه ارگ بم و منظر فرهنگی آن مشغول به کار هستند که عملیات مرمت با نظارت کارشناسان و مصالح مرغوب انجام می شود.
اتمام فاز نخست نورپردازی
وی اظهار داشت: مطالعات نورپردازی تمامی بخش‌های ارگ تاریخی بم انجام شده است و در روزهای اخیر فاز اول عملیات نورپردازی ارگ تاریخی بم با اعتباری معادل یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان شامل بازار، خانه سیستانی، خانه میراکبر، مسجد پیامبر (ص) و بخشی از حصار دوم ارگ تاریخی بم انجام شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان ادامه داد: فاز دوم نورپردازی نیز با تامین اعتبار بزودی آغاز می شود تا علاوه بر روزها، شب‌ها نیز شاهد شکوه و عظمت این اثر تاریخی باشیم.
تعریف کاربری برای خانه های ارگ
وی با بیان اینکه برای قسمت های بازسازی شده ارگ بم کاربری تعریف می شود تصریح کرد: بخشی از فضای داخلی ارگ به کارگاه و نمایشگاه صنایع دستی تبدیل می شود که بازدیدکنندگان این بنا با صنایع دستی بم و استان آشنا شوند.
فعالی با بیان اینکه خدمات متنوعی اینک در داخل ارگ به گردشگران ارائه می شود افزود: همچنین در نظر داریم تعدادی از خانه های تاریخی درون ارگ بم که مرمت شده اند به عنوان مجموعه اقامتی و پذیرایی برای میهمانان و بازدید کنندگان راه اندازی شود.
وی تاکید کرد: اکنون شرایط بنای ارگ بم و جاذبه های طبیعی و تاریخی این شهرستان برای بازدید کنندگان و کسانی که نگران وضعیت ارگ پس از خرابی های پس از زلزله سال ۸۳ بودند، بسیار مطلوب است و گردشگران می توانند بم زنده و احیا شده را ببینند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمان خاطر نشان کرد: برای باغ هایی که اطراف و منظر فرهنگی ارگ بم قرار دارند، آمادگی داریم تا برای ایجاد اماکن گردشگری، تغییر کاربری و زمینه ارائه خدمات فراهم کنیم.
ارگ ثبت جهانی بم به مساحت تقریبی ۲۰۰ هزار مترمربع از گونه‌های معماری متعددی از جمله دیوار حصار، برج و بارو و دروازه‌های متعدد، مسجد، بازار، تکیه، کاروانسرا، مدرسه، حمام، زورخانه و محله‌های مسکونی با خانه‌های اعیان نشین یا عامه نشین، بخش حاکم نشین شامل سربازخانه، اصطبل، آسیاب، خانه فرمانده قشون و بخش اقامت حاکم شامل خانه حاکم، عمارت چهارفصل و برج دیده بانی تشکیل شده است.
این بنای سترگ و زیبا که ایجاد سنگ بنای آن در مراحل ابتدایی به دوره ساسانیان می رسد بزرگترین سازه خشتی در دنیا شناخته می‌شود و به عنوان یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های استان کرمان، در جنوب شرقی حاشیه کویر لوت و در شهر بم جای گرفته است. این بنا با معماری جذاب نمونه‌ای دیدنی از ساختار دفاعی در ایران کهن را به نمایش می‌گذارد
به نظر کارشناسان میراث فرهنگی، ارگ بم به دلایل متعدد از جمله دارا بودن گونه های متعدد بناهای تاریخی و محله‌های مسکونی و شیوه ترکیب و اتصال آنها با یکدیگر و شکل قرارگیری بناها روی شیب تپه و ختم شدن کل مجموعه در انتها به عمارت منحصر به فرد چهار فصل در بالاترین نقطه، دارای ارزش های فراوان معماری و شهر سازی است.
ارگ بم و منظر فرهنگی آن ۱۷ تیر سال ۸۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید که این بنای ارزشمند تاریخی قبل از آن در سال ۱۳۴۵، با شماره ۵۱۹ در فهرست میراث ملی به ثبت رسیده بود.
شهرستان بم در فاصله ۱۹۵ کیلومتری شرق مرکز استان کرمان قرار دارد.
غیر از ارگ بم، هفت اثر دیگر استان کرمان ثبت جهانی است. باغ سحرانگیز شاهزاده، روستای شگفت‌انگیز و دستکند میمند در شهربابک، بخشی از بیابان عظیم لوت و قنات های پر آب و حیات‌بخش گوهرریز جوپار، اکبر آباد و قاسم آباد بم به همراه گلیم شیرکی پیچ سیرجان که سبب کسب عنوان دهکده جهانی گلیم برای روستای دارستان این شهرستان شده از دیگر آثار جهانی دیار کریمان به شمار می رود.