تهران- ایرنا- پیشرفت فناوری و فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان ایران و جهان در هفته‌ای که گذشت در قالب اخباری از این حوزه منتشر شد که دست‌چینی از این وقایع را در صفحه گروه علم و آموزش ایرنا می‌خوانیم.

به گزارش روز جمعه گروه علم و آموزش ایرنا دستاورد فناوران ایرانی جایگزین مولاژ پزشکی و جسد شد. گروهی از فناوران ایرانی حوزه پزشکی و مهندسی موفق به ساخت نمونه‌های فیزیکی قابل لمس شدند که هم روند جراحی‌های پیچیده را آسان می‌کند و هم می‌تواند جایگزین مولاژهای (مدل‌های آناتومی) پزشکی و حتی جسد باشد.

محمدصادق توللی مدیرعامل شرکت دانش‌بنیانی که این فناوری را توسعه داده است، در مورد این نمونه‌ها توضیح داد: شرکت ما گروهی بین‌رشته‌ای از حوزه علوم پزشکی و مهندسی جراحان است و با استفاده از تصاویر، سی تی اسکن بیمار را به نمونه فیزیکی قابل لمس تبدیل می‌کنیم.

راهکار فناورانه برای حذف طولانی مدت خاصیت نانویی منسوجات

یک تولیدکننده پارچه‌های آنتی باکتریال با ایده‌ای فناورانه برای نانویی کردن منسوجات به جای آغشته کردن سطح پارچه به مواد نانویی، این مواد را به تار و پود پارچه وارد کرد و از این طریق مشکل از بین رفتن خاصیت نانویی آن با گذشت زمان و در اثر تماس با سطوح را رفع کرد.

پارچه‌های اسپان‌باند یا بافته نشده کاربردهای متعددی از جمله ساخت تجهیزات پزشکی و آرایشی بهداشتی دارند. در صورتی که لازم باشد از این پارچه‌ها در حوزه پزشکی استفاده شود باید ضدمیکروبی شود. در نتیجه سطح پارچه به مواد آنتی‌باکتریال آغشته می‌شود.

بهبود عملکرد سیستم خنک‌کننده رادیاتور خودرو با محلول‌های نانویی

یک شرکت دانش بنیان ایرانی یک مایع خنک‌کننده رادیاتور خودرو تولید و به بازار عرضه کرد که به بهبود عملکرد خودرو کمک شایانی می‌کند. موتور خودرو به دلیل احتراقی که در داخل آن صورت می‌گیرد در معرض دمای بالایی قرار دارد، از این رو وجود یک سیستم خنک کننده برای تعدیل دمای موتور ضروری است.

آب رادیاتور، سیالی است که می‌تواند گرما را از موتور جذب کرده و از طریق سیستم رادیاتور آن را به بیرون از موتور هدایت کند. بخشی از این گرما برای تامین گرمای بخاری نیز استفاده می‌شود. آب رادیاتور در یک محیط بسیار گرم و تحت شرایط سختی کار می‌کند که در طول زمان کم کم کارایی خود را از دست می دهد و اگر به موقع تعویض نشود، پس از گذشت مدت زمانی، قسمت‌های سرد موتور و رادیاتور در معرض خوردگی قرار می گیرند.

براساس گزارش ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، یک شرکت ایرانی برای کمک به عملکرد بهتر این سیستم خنک‌کننده، محصولی نانویی تولید و به بازار عرضه کرده است که در مایع خنک‌کننده آن از نانوذرات استفاده شده است.

محققان ایرانی ژن‌های میتوکندریایی را برای شناسایی گونه‌های جانوری معرفی کردند

محققان بانک سلول های انسانی و جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با مطالعات و جمع بندی مقالات مختلف، ژن های میتوکندریایی (کارخانه تولید انرژی سلول) را به عنوان مارکرهای مولکولی قوی برای شناسایی گونه های جانوری معرفی کردند.

این محققان به بررسی روش های متنوعی از کاربرد تعداد بسیاری از کپی های ژن میتوکندریایی در هر سلول به عنوان یک روش موثر برای شناسایی گونه ها با مقدار کمی از ژن هدف پرداختند. در این مطالعه مروری، روش های مختلف استفاده از ژن های مذکور دسته بندی شدند و ژن های میتوکندریایی به عنوان مارکر های مولکولی قوی برای شناسایی گونه ها معرفی شدند.

اخیراً استراتژی های مختلفی برای این امر مطرح شده است اما دلایل مختلفی از جمله آسیب‌دیدگی و کمبود نمونه یا تشابه بالای توالی های پروتئینی گونه‌های نزدیک به هم منجر شده است تا روش های مبتنی بر ژنوم برای شناسایی گونه ها بر آزمایش های مبتنی بر پروتئین ترجیح داده می شود.

این قضیه به خوبی پذیرفته شده است که شناسایی گونه ها از مقدار کم از نمونه هدف هنوز یک چالش است. این مطالعه ضمن طبقه بندی روش های متنوع استفاده از نشانگرهای مولکولی قوی برای شناسایی گونه ها، تعداد بالا از کپی های ژن میتوکندریایی در هر سلول را به عنوان یک روش موثر برای شناسایی گونه ها با مقدار کمی از ژن هدف ارایه می دهد.

علاوه بر این، شناسایی نرخ جهش در روش مبتنی بر میتوکندری در مقایسه با دی ان ای هسته ای بیشتر است که این امر به تعیین گونه های جانوری نزدیک به هم کمک می کند. بدیهی است بررسی طیف گسترده‌ای از کاربردهای شناسایی گونه‌ها توسط استراتژی‌های مبتنی بر ژن میتوکندریایی می تواند چشم اندازی امیدوار کننده برای افزایش دقت در تحقیقات مرتبط به شناسایی جانوران ارایه دهد.

این مقاله مروری که در مجله بین المللی The Nucleus به چاپ رسیده است، توسط دکتر زهرا الیاسی گرجی از بانک سلول های انسانی و جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران و همکارانشان انجام شده است.

فاز سوم کارآزمایی بالینی روی نانوداروی ضدتومور سرطانی سر و گردن

یک شرکت در حال انجام فاز سوم کارآزمایی بالینی روی نانودارویی است که پرتودرمانی سرطان سر و گردن را در بیماران سالخورده بهبود می‌دهد.

فاز سوم کارآزمایی برای ارزیابی NBTXR۳ درمان بیماران سالخورده انجام می‌شود. NBTXR۳ یک تقویت‌کننده پرتودرمانی جدید است که از نانوذرات اکسید هافنیوم تشکیل شده‌ است و به‌صورت داخل توموری تزریق شده و با پرتودرمانی فعال می‌شود.

NBTXR۳ دارویی مرکب از نانوذرات بلوری است که برای افزایش کارایی پرتودرمانی ساخته شده‌ است. این نانودارو قبل از تابش پرتو به بیمار به‌صورت وریدی تزریق می‌شود و مسئولان شرکت نانوبیوتیکس معقتدند که اثرات ضد تومور پرتودرمانی را افزایش می‌دهد؛ بنابراین بیمار برای انجام جراحی آمادگی بهتری پیدا می‌کند.

محصول نانویی برای تشخیص حساسیت‌های دارویی بیماران تولید شد

یک شرکت دانش بنیان ایرانی محصولی نانویی تولید کرد که برای سنجش حساسیت دارویی و تعیین آنتی‌بیوتیک مناسب درمان استفاده می‌شود، این محصول در قالب قرص آنتی‌بیوگرام حاوی نانوذرات عرضه شده است.

این شرکت سازنده قرص آنتی‌بیوگرام حاوی است. آنتی‌بیوگرام یا آزمایش‌های حساسیت دارویی به آزمایش‌هایی گفته می‌شود که برای کشف آنتی‌بیوتیک مؤثر بر میکروب‌های مورد نظر صورت می‌گیرد. این آزمایش‌ها به صورت روزمره در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی انجام می‌شود.

دیسک یا قرص آنتی‌بیوگرام شرکت توسعه و تجهیز کارما آزما اندیش در تیوپ‌های رنگی بر اساس خانواده آنتی‌بیوتیک‌ها تهیه شده و برای تست آنتی‌بیوگرام یا حساسیت دارویی استفاده می‌شود. کیفیت بالاتر، نتایج سریع‌تر و دقیق‌تر و سهولت استفاده از مزایای این محصول نانویی است.

برای اینکه مشخص شود چه آنتی‌بیوتیکی روی چه باکتری‌هایی مؤثر است از تست آنتی‌بیوگرام استفاده می‌شود.

دراین کار مقداری از نمونه برداشته شده و در محیط کشت آنتی‌بیوگرام کشت می‌شود، سپس دیسک‌های آنتی‌بیوگرام روی محیط کشت گذاشته شده و جواب بعد از ۴۸ تا ۲۴ ساعت بررسی می‌شود.

این شرکت فعال در حوزه نانو، دستگاه آنتی‌بیوگراف برای انجام تست‌ها نیز تولید کرده که می‌توان از آن برای تست استفاده کرد. این دستگاه مستقل بوده و نیاز به کامپیوتر ندارد.

ساخت نخستین آسیاب هیبریدی در دانشگاه تهران

محققان دانشگاه تهران با همکاری دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای و پژوهشگاه مواد و انرژی موفق شدند نخستین آسیاب هیبریدی را طراحی و به مرحله تجاری‌سازی برسانند.

محمد محمدی مسعودی، عضو هیأت علمی دانشکده علوم و فنون دانشگاه تهران و مدیر آزمایشگاه تحقیقاتی نانوبیوفوتونیک دانشگاه تهران با تشریح این دستاورد پژوهشی، گفت: این دستگاه با بهره‌گیری هم‌زمان از نیروی گلوله و التراسونیک، امکان تهیه نانوپودر با ترکیب‌های مختلف سرامیکی و همچنین فلزی با حفظ خواص را فراهم می‌کند.

مزیت این دستگاه بازدهی بالا و همچنین کنترل اندازه نانوذرات با استفاده از تغییر فرکانس و زمان آسیاب است این دستگاه خرد کردن نانوذرات را در یک جهت انجام می‌دهد و با این دستگاه می‌توان آلیاژسازی مکانیکی انجام داد.

با وجود قابلیت‌ امکان نفوذ نانوذرات به داخل زیرپایه‌های فلزی و تهیه پوشش‌ها و بهبود خواص سطح، این دستگاه برای صنایع مختلف نظیر صنایع متالورژی، فوتونیک، قطعه‌سازی و صنایع خودرو قابل استفاده است.

به گفته محقق دانشگاه تهران، آسیاب هیبریدی ساخته‌شده، مشابه داخلی یا خارجی ندارد و دستگاه مذکور به کمک پژوهشگران داخلی طراحی و ساخته شده است و حاصل همکاری دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران، دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای و پژوهشگاه مواد و انرژی است.

وی یادآور شد: این دستگاه به مرحله تجاری‌سازی رسیده و آماده فروش به دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی است و تا سه سال گارانتی می‌شود.

نتایج موفقیت‌آمیز تزریق سلول‌های بنیادی در کودکان مبتلا به دیستروفی‌دوشن

پژوهشگران علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی از افزایش قدرت عضلانی در تمام کودکان مبتلا به دیستروفی دوشن تحت آزمایش با تزریق سلول‌های بنیادی خبر دادند.

معاینات دوره ای بعد از تزریق سلول های بنیادی مزانشیمال مشتق از سلول های ژله وارتان بند ناف در کودکان مبتلا به دیستروفی دوشن، روز سه شنبه در بیمارستان فرهیختگان صورت گرفت.

بر اساس این گزارش کودکان پس از تزریق هیچ گونه واکنش جانبی مانند تب و لرز و بی حالی نداشتند و تمام کودکان اظهار داشتند قدرت پاهایشان بهتر شده است. همچنین بنا به گفته طهرانی سرپرست تیم تحقیقاتی در معایناتی که صورت گرفت مشاهده شد قدرت عضلانی به خصوص در پاها یک تا دو درجه افزایش پیدا کرده است.

در نتیجه این تزریق، سلول های آسیب دیده در عضله ترمیم و بازسازی مجدد می شود و طی چندین ماه به قدرت سابق بازمی گردد.

دیستروفی عضلانی دوشن یک بیماری پیشرونده نادر است که به تدریج شدت می یابد و در نهایت تمام عضلات ارادی را تحت تاثیر قرار می دهد و عضلات قلب و تنفس را در مراحل انتهایی درگیر می کند.

ترکیب شیمیایی جدید با اثرات سوءمصرف مواد مقابله می‌کند

دانشمندان یک ترکیب شیمیایی ساخته‌اند که می‌تواند با اثرات سوءمصرف موادی مانند مت‌آمفتامین و فنتانیل مقابله کند.

مصرف بیش از حد موادمخدر در آمریکا در دو دهه اخیر به‌شدت افزایش یافته است. در سال ۲۰۲۰، تقریباً ۹۲هزار نفر به دلیل مصرف بیش از حد داروهای غیرقانونی و مواد افیونی جان خود را از دست دادند؛ این میزان بیش از پنج برابر تعداد مرگ‌ومیرها در سال ۲۰۰۰ است. مواد افیونی مصنوعی مانند فنتانیل یکی از عوامل اصلی این مرگ‌ومیرها است.

اینترنت اشیا با محیط‌زیست سازگارتر می‌شود

پژوهشگران نوعی تجهیزات الکترونیکی بی‌سیم طراحی کردند که به سازگاری بیشتر فناوری اینترنت اشیا با محیط زیست کمک می‌کند.

یک تیم پژوهشی بین‌المللی به سرپرستی دانشگاه علم و صنعت ملک عبدالله در عربستان سعودی اعلام کرد که اَشکال در حال ظهور فناوری‌های دستگاه‌های لایه‌نازک مبتنی‌بر مواد نیمه‌هادی جایگزین، مانند مواد آلی قابل چاپ، آلوتروپ‌های نانوکربن و اکسیدهای فلزی، می‌توانند اینترنت اشیا را از نظر اقتصادی و زیست‌محیطی پایدارتر کنند. لایه‌نازک لایه‌ای از مواد است که ضخامتی بین کسری از نانومتر (تک‌لایه) تا چند میکرومتر دارد.

این تیم پژوهشی موفق شدند نوعی تجهیزات الکترونیکی بی‌سیم طراحی کنند که به سازگاری بیشتر فناوری اینترنت اشیا با محیط زیست کمک می‌کند.

ساخت یک نوع ساعت اتمی نوری جدید

فیزیکدانان نوع جدیدی از ساعت اتمی نوری مبتنی‌بر یون‌های با بار بالا طراحی و آزمایش کرده اند که رقیب جدی برای ساعت های اتمی نوری موجود است.

یون‌های دارای بار زیاد، موادی هستند که معمولاً در کیهان مانند خورشید یا سایر ستارگان یافت می‌شوند. آن‌ها را سنگین (highly charged) می‌نامند؛ زیرا الکترون‌های زیادی را از دست داده‌اند و بنابراین دارای بار مثبت شدید هستند؛ در نتیجه، بیرونی‌ترین الکترون‌های موجود در یون‌های سنگین در مقایسه با اتم‌های خنثی یا دارای بار ضعیف با شدت بیشتری به هسته اتم متصل می‌شوند. این امر باعث می‌شود یون‌های سنگین کمتر تحت تأثیر میدان‌های الکترومغناطیسی خارجی قرار گیرند؛ اما به اثرات بنیادی نسبیت خاص، الکترودینامیک کوانتومی و هسته اتم حساس‌تر باشند.

ساخت رباتی که مواد معدنی کمیاب را از کف دریا جمع‌آوری می‌کند

یک شرکت رباتیک موفق به ساخت اولین ربات معلق به‌منظور استخراج پایدار مواد معدنی دریاها و اقیانوس‌ها شده است.

نیاز به مواد معدنی برای تولید باتری رو به فزونی است و بسیاری از این مواد روی سنگ‌های کف اقیانوس وجود دارند. اکنون، شرکتی به نام Impossible Metals (فلزات غیرممکن) روشی ارایه کرده است که امکان استخراج این مواد را از کف اقیانوس و دریا به روشی پایدار فراهم می‌کند.

تبدیل سلول های بنیادی به ساختارهای اولیه چشم

دانشمندان با انتشار مقاله‌ای گزارش دادند که مغزهای کوچکی را که در آزمایشگاه از سلول‌های بنیادی رشد یافته بودند، به‌طور خودبه‌خود به ساختارهای اولیه چشم تبدیل شدند.

دانشمندان مشاهده کردند روی ارگانوئیدها یا اندام واره های کوچک مغزی گرفته شده از انسان که در ظرف آزمایشگاه رشد یافته بودند، دو جام بینایی متقارن دو طرفه تشکیل شد که منعکس کننده تکامل ساختارهای چشم در جنین انسان است. این نتیجه باورنکردنی می تواند به درک بهتر فرآیند تمایز و رشد چشم و همچنین بیماری های چشم کمک کند.

تبدیل چای‌کیسه‌ای مستعمل به نقاط کوانتومی درخشان

یک پژوهشگر پاکستانی با استفاده از چای کیسه‌ای، نانوذرات فلورسنت سازگار با محیط زیست تولید کرد. این ذرات نانو ممکن است به‌عنوان حسگر در کاربردهای مختلف پزشکی به کار گرفته شوند.

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، عامبر عباس محقق در دانشگاه نیوکاسل در انگلیس با همکاری محققانی از دانشگاه آکسفورد روی استفاده از چای کیسه‌ای کار می‌کردند. این تیم با تبدیل ترکیبات چای کیسه‌ای به نقاط کوانتومی گرافنی (GQDS) به دستاورد جالبی رسیدند. آنها با این نقاط کوانتومی، حسگر انتخابی برای تشخیص آهن در آب آشامیدنی و بیماران پارکینسون طراحی کردند.