به گزارش خبرنگار گروه جامعه ایرنا، دانشگاه فرهنگیان پس از طی مراحل قانونی و با امضای رئیس جمهور وقت در اسفند ۱۳۹۰ تأسیس شد و در سال ۱۳۹۱ با ظرفیت پذیرش ۲۵ هزار دانشجومعلم آغاز به کار کرد.
براساس اساسنامه مصوب دانشگاه، تعلیم و تربیت دانشجو معلمان، مدیران و کارشناسانی با شایستگیهای اخلاقی، اعتقادی، تخصصی مسلط برشیوههای تربیت اسلامی، ارتقای توانمندیهای دانشجومعلمان به منظور ایجاد مهارت تدریس چند رشتهای، همکاری با مراکز آموزشی و پژوهشی دارای فعالیتهای مرتبط، انجام مطالعات و پژوهشهای کاربردی و تولید دانش مورد نیاز وزارت آموزش و پرورش از جمله مهمترین وظایف این دانشگاه بیان شده است.
این دانشگاه در کل کشور براساس اساسنامه ۶۴ پردیس که به تفکیک جنسیت ۳۲ پردیس دختران و پسران دارد و در ذیل آن ۳۳ مرکز آموزش عالی هم کار حمایتگری این پردیسها را انجام میدهند، اکنون ۱۱۵ هزار و ۱۹۷ دانشجو دارد که از این میان در دوره کارشناسی ۹۲ هزار ۸۷۸ دانشجو، ۲۷۵ دانشجوی کارشناسی ناپیوسته، هزار و ۹۳ دانشجوی کارشناسی ارشد، ۲۱ هزار مهارت آموز مشغول به تحصیل هستند که براساس آمار اعلامی مسئولان دانشگاه، ۱۲ درصد از جمعیت کشور تحت پوشش دانشگاه فرهنگیان هستند.
بنابراین با توجه به اهمیت تربیت معلم و نیروی انسانی در آموزش و پرورش فعالیتهای این دانشگاه نیازمند توجه جدی است چراکه یکی از دلایل جذب داوطلب زیاد در این دانشگاه استخدام قطعی پس از تحصیل و آموزش است.
همچنین مقام معظم رهبری در اردیبهشت امسال درباره روند فعالیت دانشگاه فرهنگیان فرمودند که این دانشگاه و دانشگاه شهید رجایی و هر نقطهای که تربیت معلم بر آن صدق میکند، باید به صورت کمی و کیفی توسعه یابد.
رهبری همچنین در بخش دیگر از بیانات خود اعلام کردند که باید به گونهای برنامهریزی و ظرفیت سازی شود که معلمان سراسر کشور، فقط از مسیر این دو دانشگاه وارد آموزش و پرورش شوند و مجلس شورای اسلامی نیز باید در تصویب طرحها به گونهای عمل کند که خارج از مسیر این دو دانشگاه، ورودی به آموزش و پرورش وجود نداشته باشد.
بنابراین، بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، جذب نیرو برای آموزش و پرورش باید از مسیر دو دانشگاه فرهنگیان و شهید رجایی صورت گیرد، اکنون برای تأمین و تربیت معلم در دانشگاه فرهنگیان، از دو روش دوره چهارساله با پذیرش از دیپلم و دوره مهارت آموزی یک ساله با پذیرش از کارشناسی و از طریق آزمون استخدامی استفاده میشود و پذیرفتهشدگان دورههای معلمی در دانشگاه فرهنگیان را میگذرانند.
از سوی دیگر راهکار افزایش کیفیت زندگی در جامعه از منظر کارشناسان ارتقا و بهبود نظام آموزشی است، بنابراین دانشگاه فرهنگیان یکی از نهادهایی محسوب میشود که نقشی موثر در این حوزه دارد، براین اساس این دانشگاه نیازمند توسعهای همهجانبه برای پرورش یک معلم پویاست.
براین اساس، لزوم توجه به دانشگاه فرهنگیان منجر شد که برنامههای تحولی در ۶ ماه گذشته این دانشگاه صورت گیرد که در ادامه ایرنا در گفتوگو با ایوب ابراهیمی معاون نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت دانشگاه فرهنگیان به معرفی برخی از مهمترین این اقدامات میپردازد.
جذب ۱۵۰۰ عضو هیات علمی در یک سال
ایرنا: دانشگاه فرهنگیان اکنون چند عضو هیات علمی دارد؟ در راستای استانداردسازی نسبت اعضای هیات علمی به دانشجو چه اقداماتی صورت گرفته است؟
ابراهیمی: وقایع متعددی رخ داده و از این منظر چالشهای متعددی در دانشگاه داشتیم که در رفع آن چالشها، اقدامات متناظر اتفاق افتاده است.
تامین عضو هیات علمی برای تعلیم و تربیت دانشجومعلمان یکی از چالشها است که سازه اصلی تغییر در نظامهای آموزش عالی و دانشگاهی محسوب میشود.
اخیرا مجوز جذب ۵۰۰ عضو هیات علمی از سهمیه وزارت علوم اتفاق افتاد و تلاش شد تا در بخشهای مختلف ۲ اتفاق را رقم بزند، وقتی از عضو هیات علمی نام برده میشود، نظاماتی برای جذب آنها وجود دارد باید توانایی علمی آنها کاملا بررسی و صلاحیت عمومی آنها احراز شود بنابراین برای اینکار کارگروههای متعددی شکل گرفت که بیش از هزار ساعت برای بررسی پروندهها و کارهای علمی این افراد زمان گذاشته شد.
فاز اول این اقدام به اتمام رسیده و برای صلاحیت عمومی کارگروههای تکمیلی هم درحال شکل گیری است تا در سال ۱۴۰۱ این ظرفیت به نفع دانشگاه فرهنگیان تامین شود.
همینطور ممکن است که این موضوع در سال ۱۴۰۲ هم ادامه پیدا کند، این ظرفیت به دانشگاه اختصاص پیدا کرده و امیدواریم کمبود عضو هیات علمی در دانشگاه رفع شود.
وقتی نسبت عضو هیات علمی به دانشجو را محاسبه میکنیم، باید براساس برنامه ششم توسعه یک به ۲۰ باشد اما اکنون در دانشگاه فرهنگیان این عدد، یک به ۱۱۰ است.
همچنین در کنار این موضوع جذب هزار دکترمعلم، دکترکارشناس و مأموران آموزشی از آموزش و پرورش در دستور کار قرار گرفت که اطلاعیه مربوط به پذیرش آنها صادر شده و نزدیک به ۱۱ هزار نفر در سامانه عضو شدند و اطلاعات خود را بارگذاری کردند که در مرحله بررسی اولیه قرار دارد.
اکنون اقدامات اولیه درحال انجام است و در نهایت از میان متقاضیان که صلاحیت علمی و عمومی آنها بررسی شده، فرآیند جذب اتفاق میافتد.
در این سطح قرار است از میان افرادی که در سیستم کارشناسی دانشگاه مشغول فعالیت هستند و برخی از آنها هم مدرس بودند، نزدیک به ۱۰۰ نفر، از میان ماموران وزارت آموزش و پرورش که به صورت موظف در دانشگاه فرهنگیان کار تدریس موظف را به عهده داشتند، حدود ۲۰۰ نفر و حدود ۷۰۰ نفر باقی مانده هم افرادی که در آموزش و پرورش دارای مدرک دکتری و متقاضی حضور در دانشگاه فرهنگیان جذب میشوند.
معمولا این تعداد جذب هیات علمی در دانشگاههای کشور رقم چشمگیری است، معمولا سالانه به هر دانشگاهی عددی حدود ۵۰ نفر سهمیه جذب عضو هیات علمی داده میشود اما با توجه به اینکه دانشگاه فرهنگیان مورد توجه ارکان مختلف جامعه وهمچنین مورد تایید مقام معظم رهبری، دولت سیزدهم و همراهی وزیر آموزش و پرورش قرار گرفته، این رقم ۱۰ برابر برای دانشگاه فرهنگیان در نظر گرفته شده که در واقع اقدامی جهادی است.
معمولا سالانه به هر دانشگاهی عددی حدود ۵۰ نفر سهمیه جذب عضو هیات علمی داده میشود اما با توجه به اینکه دانشگاه فرهنگیان مورد تایید مقام معظم رهبری، دولت سیزدهم و همراهی وزیر آموزش و پرورش قرار گرفته، این رقم ده برابری برای دانشگاه فرهنگیان در نظر گرفته شده که در واقع اقدامی جهادی محسوب میشود.
اکنون دانشگاه حدود ۸۵۰ عضو هیات علمی دارد که این رقم باید به حداقل ۴ هزار و ۲۰۰ عضو هیات علمی برسد.
ساز و کارها هم باید انجام شود، در این خصوص در وهله اول ردیف استخدامی و سهمیه باید برای آنها در نظر گرفت و فرآیند طی شود تا در نهایت در جایگاه هیات علمی وظیفه را ایفا کنند.
تامین ۷ هزار معلم ابتدایی
ایرنا: پیشتر اعلام شده بود که دانشگاه فرهنگیان خارج از برنامه سازمانی خود، نسبت به تامین معلم برای آموزش و پرورش اقداماتی انجام داده است. لطفا در این خصوص توضیح دهید.
ابراهیمی: آموزش و پرورش در سال ۱۴۰۱ با چالش کمبود معلم واجد صلاحیت در تدریس دوره ابتدایی مواجه بود که با پیشبینیهای صورت گرفته قرار بر این شد تا ورودیهای ما که سه سال در دانشگاه فرهنگیان تحصیل کرده و دورههای مختلف را گذرانده بودند در جمع آموزگاران دوره ابتدایی قرار گیرند.
تعداد آنها حدود ۱۴ هزار نفر بود که از میان آنها هفت هزار نفر برای هفت هزار کلاس درس اعزام شدند و تقریبا نیاز آموزش و پرورش به هفت هزار معلم را تامین کردند.
البته آمادگی این را داشتیم که تا ۱۵ هزار معلم را در اختیار آموزش و پرورش قرار دهیم که با توجه به برنامهریزیهای صورت گرفته هفت هزار نفر از آنها مشغول همکاری شدند و همزمان با این همکاری آموزش خود را هم انجام دادند که تا پایان امسال فارغ التحصیل خواهند شد.
تشکیل هیات ممیزه در دانشگاه فرهنگیان
ایرنا: لطفا درخصوص تشکیل هیات ممیزه در دانشگاه فرهنگیان و مباحث مربوط به این هیات توضیح دهید.
ابراهیمی: تشکیل هیات ممیزه در دانشگاه فرهنگیان از دیگر اقدامات تحولی آموزش و پرورش است، این هیات اقداماتی مانند ترفیع، ارتقا و ساماندهی امور مربوط به هیات علمی و فضای مربوط به دانش را در دستور کار دارد و در واقع رویکردهای دانشگاه در مسیر با سازوکار هیات ممیزه معنا مییابد.
در واقع جهش علمی استادان، تولید منابع، نوع پاسخ به تلاشهای اعضای هیات علمی و ترفیعات آنها در هیات ممیزه بررسی میشود.
در بحث شکل گیری هیات ممیزه، مجوز دریافت و کمیتههای ذیل آن تشکیل شد و جلسات شکل میگیرد و به عنوان یک گام پرتوفیق در دانشگاه محسوب میشود.
اضافه شدن ۴۰۰ هزار متر مربع به فضای کالبدی دانشگاه
ایرنا: دانشجویان در چند سال گذشته موضوع کمبود فضای فیزیکی برای دانشگاه را مطرح کرده بودند، دانشگاه برای حل این موضوع چه اقداماتی انجام داده است؟
ابراهیمی: فضای کالبدی دانشگاه تقریبا پاسخگوی حدود ۶۰ هزار دانشجو معلم از حیث خوابگاهی آموزشی است، درحالی که دانشگاه فرهنگیان شبانه روزی است و برای تعداد مانده ما تا سقف ۹۲هزار نفرفضای مناسبی را فراهم نکردهایم.
اکنون با حمایت وزیر آموزش و پرورش ۴۰۰ هزار مترمربع به فضاهای مورد نیاز دانشگاه در بازده زمانی کوتاه در بسیاری از استانهای کشور از جمله تهران، البرز، فارس و سیستان و بلوچستان اضافه شد.
برخی از مدارس همجوار و فضاهایی که کاربری دیگری داشتند، به مجموعه دانشگاه اضافه شد.
تاسیس هسته گزینش
ایرنا: پیشتر اعلام شده بود که هسته گزینش در دانشگاه تاسیس میشود، لطفا در خصوص این برنامه توضیح دهید.
ابراهیمی: تاسیس هسته گزینش از دیگر اقدامات تحولی دانشگاه فرهنگیان است، هسته گزینش ناظر به بررسی صلاحیتهای عمومی ورودیهای آموزش و پرورش و ورودیهای دانشگاه فرهنگیان از جنس کارمندان و اعضای هیات علمی است.
این موقعیت در دانشگاه شکل نگرفته بود و با پیگیریهای صورت گرفته نظر بخشهای مختلف در این زمینه جلب شد.
مجوز تشکیل هسته گزینش به دانشگاه فرهنگیان داده شده و به زودی در خصوص برداشتن گامهای تاسیسی اقدامات موثری صورت میگیرد و کار پالایش و بررسی ورودیها که رکن اصلی تغییرات چشمگیر در نظام آموزش و پرورش است را به عهده خواهد گرفت.
شیوههای جدید جذب دانشجو معلم
ایرنا: جذب دانشجو معلم از مهمترین موضوعات دانشگاه فرهنگیان محسوب میشود، دانشگاه در این خصوص چه برنامههایی دارد؟
ابراهیمی: شیوههای پذیرش جدیدی در دانشگاه شکل میگیرد که از جمله این اقدامات طرح شهید آشتیانی است، براساس این طرح از استعدادهای برتر در نظام دانشگاهی و آموزش و پرورش استفاده میکنیم.
در این طرح اینگونه عنوان شده که در بخش نخبگان دانشگاهی افرادی را داریم که طالب ورود به عرصه تعلیم و تربیت هستند، این افراد باید در چارچوب و نظامات خود در قالب رویکردهای متفاوت با آزمونهای ورودی متداول پذیرش شوند.
اکنون بنیاد ملی نخبگان در تلاش است که اعضای شناسایی شده را در بخشهای مختلف کشور کاندیدای ورود کند تا زمینه استخدام آنها فراهم شود، بنابراین یکی از درگاههای ورودی ما میتواند به بنیاد ملی نخبگان اتصال پیدا کند که سهمیههای مختلفی دارد و تعاریف جدیدی به نخبگان افزوده شده است.
عرصه معلمی علاوه بر هوشبهر مناسب باید یک سری ویژگیهایی را داشته باشد که فرد معلم شود، یعنی خلق و خو و نگرشهای مختلفی داشته باشد که آزمونهای ورودی کنکور کمتر این موارد را میسنجد، بطور مثال برگزاری مسابقات و جشنوارههای متعدد دانشآموزی را داریم که این موارد سبدی از انتخابگریهای ما را تشکیل میدهد.
امسال گفت و گوهای اولیه پذیرش نخبگان انجام شده، بنیاد ملی نخبگان، آموزش و پرورش و حوزههای مرتبط با وزارت علوم در این خصوص به نتیجه رسیدهاند و احتمالا امسال نزدیک به هزار نفر را در این حوزه جذب میکنیم و در سال ۱۴۰۲ آموزشهای آنها را انجام دهیم تا در آغاز سال تحصیلی بتوانند به مجموعه وزارت آموزش و پرورش افزوده شوند.
وارد گفتوگو با بخشهای مختلف دانشگاههای برتر در کشور شدهایم و با عنوان دانشگاههای همیار قرار است با مشارکت آنها و از محل دانشجویان پذیرفته شده آنها هم بتوانیم تعدادی معلم را انتخاب کنیم
نکتهای که وجود دارد این است که وارد گفتوگو با بخشهای مختلف دانشگاههای برتر در کشور شدهایم و با عنوان دانشگاههای همیار قرار است با مشارکت آنها و از محل دانشجویان پذیرفته شده آنها هم بتوانیم تعدادی معلم را انتخاب کنیم.
این افراد باید دورههای لازم مهارت معلمی را بگذرانند و وارد مجموعه آموزش و پرورش شوند.
روشهای مشارکتی ۲+۲ و ۱+۳ از میان متقاضیان سایر دانشگاهها در حوزههای مورد تقاضای دانشگاه فرهنگیان انتخاب گری شکل می گیرد و با سایر دانشگاهها وارد تفاهم میشود و میتواند از ظرفیت سایر دانشگاهها استفاده کند.
همچنین دوره دوساله کارشناسی ارشد ناپیوسته متعهد خدمت که پیشتر در شیوه پذیرش دانشگاه نبود، اضافه شده است، یعنی علاوه بر اینکه کارشناسی متعهد خدمت داشتیم، اکنون کارشناسی ارشد متعهد خدمت هم خواهیم داشت.
همچنین دوره ویژه مناطق عشایری، محروم و مرزی را داریم که قرار است اقدامی از جنس دوره کاردانی یا کارشناسی ناپیوسته باشد که به این صورت افراد زودتر بتوانند به مجموعه آموزش و پرورش بپیوندند و کار خود را با حدودی از صلاحیتهای حرفهای به انجام برسانند.
نحوه پذیرش جدید علاوه بر سیستم گذشته است، روش جذب در گذشته از کنکور کارشناسی و کارشناسی ارشد ناپیوسته برای معلمان شاغل در آموزش و پرورش بود که اکنون کارشناسی ارشد ورودی هم خواهیم داشت.
تربیت ۶ ساحتی دانشجومعلمان براساس اهداف سندتحول بنیادین
ایرنا: رییس دانشگاه در نشست خبری با خبرنگاران از تربیت چند ساحتی دانشجومعلمان خبر داده بودند، لطفا جزئیات این برنامه را توضیح دهید.
ابراهیمی: جامعه نیازمند معلمی است که همزمان بتواند آموزش و تربیت را انجام دهد، این ۲ حوزه در اجرا و عمل جدایی ناپذیر است، زبان بدن و پوشش معلمان حرف میزند و جنبه الگودهی و نقش معلمی تاثیر در تربیت دانشآموز دارد.
بنابراین تهیه طرح تربیت معلم چند ساحتی که در آن هر دانشجومعلم پیش از فارغ التحصیلی باید حداقل ۶ مهارت را متناسب با ۶ ساحت سند تحول بنیادین را فراگیرد، از برنامههای تحولی دانشگاه است.
براین اساس در ساحت تربیتی، اعتقادی و عبادی هر دانشجومعلم باید یک مربی قرآن باشد، روخوانی قرآن حرفهای را بیاموزد و به تناسب هر ساحت یک مهارت الزامی و یک مهارت از میان مهارتهای اختیاری را پیشبینی کردیم.
آموزش دوره بینش مطهر، حفظ قرآن کریم، آموزش احکام اسلامی، تربیت معلم صحیفه سجادیه، نهج البلاغه و گفتمان معنویت در این سبد قرار گرفته است.
در ساحت تربیت سیاسی اجتماعی دانشجومعلم باید ناظر به سوادرسانهای باشد و در مهارتهای انتخابی میتواند آموزش دورههای حمایت از محیط زیست، سبک زندگی اسلامی ایرانی، پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، توانایی تحلیل سیاسی، برگزارکننده اردوهای مختلف و ایفای نقش در پدافند غیرعامل را برگزیند.
در ساحت تربیت زیستی بدنی نگاه این است که در مهارت الزامی هر دانشجومعلم یک مربی امداد و نجات هم باشد و بتواند کمکهای اولیه را در مواجه با خطرات حداقل اجرا کند.
همچنین میتواند به صورت اختیاری آموزش مربی درجه سه یکی از ورزشها را انتخاب کند که با فدراسیونهای مختلف تفاهمنامه امضا کردیم تا توسط صاحبان صلاحیت آموزش ببینند و مدرک دوره را نیز اخذ کنند. مربی آمادگی جسمانی، سلامت یا مربی مهارتهای بنیادین حرکتی سلامتی هم از موارد انتخابی در این ساحت است.
در ساحت تربیت هنری و زیبایی شناختی هر دانشجو معلم باید یک مربی خوشنویسی باشد، همچنین آموزش فیلمسازی، نرمافزارهای تولیدمحتوا، بهرهمندی از دانش هنرهای مختلف مانند تئاتر و سرود، عکس و نقاشی و طراحی نشریات و شاخههای ادبی هم در گزینههای انتخابی این ساحت است.
ساحت تربیت اقتصادی و حرفهای به دنبال این است که هر دانشجومعلم بتواند با صحنه سازی میدانی برای کارآفرینی ایجاد کند، هرچند که موضوع کارآفرینی در دانشگاه فرهنگیان با توجه اشتغال دانشجومعلمان ممکن است که نمود چندانی نداشته باشد اما این دانشجومعلمان باید بیاموزند که مولدهای آینده کشور را در این حوزه تربیت کنند چرا که صحنه آماده سازی برای هر موضوعی در مدرسه است.
کسب و کار مجازی، مشاغل خانگی، اقتصاد مدرسه، اقتصاد خانواده و مربی مشاغل از جمله گزینههای انتخابی در این ساحت است.
ساحت تربیت علمی و فناوری ناظر بر حداقل مهارتهای هفتگانه ای سی دی ال است که هر دانشجومعلم باید حداقل گواهی هفت مهارت را داشته باشد.
در کنار این موضوع باید بتواند خوب مقاله بنویسد تا ارتباط موثر با جامعه برقرار کند و دانش خود را به جامعه منتقل کند، همچنین آموزش کامل به یکی از زبانهای خارجی و کارآمدی در تکنولوژی در این ساحت قرار دارد.
جذب ۳۴۰ معلم بهداشت
ایرنا: برای جذب معلمان بهداشت در مدارس چه اقدامی صورت گرفته است؟
ابراهیمی: با هماهنگی معاونت تربیت بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش تفاهمنامههای مشترکی با دانشگاههای مختلف انجام دادیم که حدود ۳۴۰ معلم بهداشت مدارس اکنون در حال تربیت هستند و هویت خود را با مشارکت دو دانشگاه فرهنگیان و متولی علوم پزشکی در سراسر کشور میگیرند.
حدود ۳۴۰ معلم بهداشت مدارس اکنون در حال تربیت هستند و هویت خود را با مشارکت دو دانشگاه فرهنگیان و متولی علوم پزشکی در سراسر کشور میگیرند
معماری کلان برنامه درسی دانشجومعلمان
ایرنا: بازنگری در برنامههای درسی از جمله اقدامات تحولی دانشگاه فرهنگیان نام برده شده است، لطفا توضیحات برنامههای دانشگاه در این خصوص را توضیح دهید.
ابراهیمی: بحث بازنگری برنامه کلان تربیت معلم یا معماری کلان برنامه درسی شکل گرفت که مراحل نهایی را طی میکند و کارگروه ویژهای برای این کار مشغول فعالیت است.
همچنین در این خصوص معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه متکفل ۲ کار ارزشمند شده است، براین اساس هر گروه آموزشی ما یک هسته پژوهش در نظر گرفته میشود و یک کار فاخر مرتبط با حوزههای مرز دانش و تعلیم و تربیت با مولفههای تعلیم و تربیت را انجام میدهد و در حوزه منابع آموزش درسی قرار است که تا انتهای سال ۱۴۰۱ یکصد و پنجاه کار تالیفی اتفاق افتد.
تدوین برنامه راهبردی دانشگاه در افق ۱۴۰۶
ایرنا: لطفا برنامههای تحولی دانشگاه در حوزه هوشمندسازی را عنوان کنید.
ابراهیمی: یکپارچه سازی تمام سامانهها و ایجاد یک پهنهای از تمامی سامانهها قرار است که اتفاق بیفتد تا با داشبورد مدیریتی و نکات این عرصه خدمات ویژه ارائه شود.
همچنین برنامه عملیاتی در دوره جدید تجدید نظر شد و برنامه راهبردی دانشگاه فرهنگیان در افق ۱۴۰۶ تدوین شد که همزمانی دارد با برنامه هفتم توسعه کشورکه چند نکته متفاوتتری در آن دیده شده و بیانات مقام معظم رهبری ملاک توجه قرار گرفته است.
همچنین بیانیه گام دوم و نکات مربوط به سرخطهای ناظر به سند تحول و نقشه جامع علمی، سند اسلامی شدن دانشگاهها رصد شده و در درون برنامه راهبردی خود را نشان داده است.