به گزارش خبرنگار ایرنا،زنان به عنوان نیمی از جامعه، جدا از نقش‌های مادری و همسری که در خانواده‌ها بر عهده دارند، در حوزه های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به شکل پررنگ نقش آفرینی می‌کنند.
در این بین برخی بانوان علاوه بر نقش ذاتی خود در خانواده مسوولیت تامین معیشت خانواده را نیز به تنهایی بردوش دارند که به اصطلاح آنان را سرپرست خانوار می نامند، زنانی که در کنار وظیفه سخت مادری، بار مسوولیت تامین معبشت خانواده را نیز به دوش می‌کشند و گاهی در میان انبوهی از مشکلات، خود را فراموش شده می‌بینند، به طور جدی نیاز به حمایت‌های معنوی و پشتیبانی‌های شغلی بیشتری دارند.
براساس آمارها بیش از نیمی که افراد تحت پوشش نهادهای حمایتی استان قزوین را زنان تشکیل می دهند، بدون شک برنامه توانمندسازی در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می تواند در ساماندهی و کاهش آسیب های مرتبط با این قشر اجتماعی موثر باشد.
در این گزارش نگاهی به مسایل،مشکلات و مطالبات زنان سرپرست خانوار قزوینی انداخته شده است.
جامعه هنوز پذیرای حضور زنان سرپرست خانوار نیست
یک بانوی سرپرست خانوار که مادر سه فرزند است، علی رغم اینکه تحت حمایت نهادهای حمایتی قرار دارد و ماهانه مستمری دریافت می کند اما در تامین مخارج زندگی خود با مشکل روبروست.
وی که نخواست نامش فاش شود افزود: هزینه های اجاره مسکن بسیار بالاست و من هرچه کار می کنم، فقط می توانم اجاره ماهانه و حداقل های فرزندانم را تامین کنم.
یکی دیگر از زنان سرپرست خانوار که به دلیل اعتیاد همسر طلاق گرفته در این خصوص گفت: برای اینکه بتوانم تحت حمایت نهادی قرار بگیرم ماهها دوندگی کردم و در نهایت موفق شدم خود و ۲ فرزندم را تحت پوشش بهزیستی در بیاورم.
مریم رضایی افزود: تصمیم گرفتم در کنار خانه داری یک کسب و کاری را برای خودم در خانه راه اندازی کنم و در یک کارگاه خیاطی مشغول به کار شدم و در ادامه با حمایت های بهزیستی یک کارگاه کوچک مانتودوزی راه اندازی کردم.
وی تاکید کرد: مسوولان باید مشکلات این قشر از زنان را که بدون حامی هستند رفع کنند و زمینه پذیرش شان در جامعه و اشتغالزایی را برایشان فراهم کنند تا یکی از مهم ترین دغدغه های آنان برطرف شود.
فاطمه یکی از زنان سرپرست خانوار قزوینی است که مدت ۲ سال است سرپرستی کودکان ۶ و ۳ ساله خود را عهده دار می باشد، او می گوید: یکی از مهم ترین دغدغه های مادران سرپرست خانوار قطعا تامین معیشت خانواده است و به همین منظور نیز گاها ساعات زیادی را خارج از منزل سپری می کنند، در حالی که نیازهای کودکان به حضور مادر در خانواده تک والد حتی بیشتر از سایر خانواده ها به نظر می رسد.
وی افزود: بر همین اساس انتظار داریم دولت تمهیداتی را برای زنان سرپرست خانوار بیاندیشد تا ما بتوانیم مدت زمان بیشتری را در جمع خانواده خود باشیم.
افسانه یکی دیگر از زنان سرپرست خانوار استان قزوین است که در یکی از نهادهای حمایتی استان با او آشنا شدیم.
او می گوید از این که تمام روز برای تامین معیشت خانواده در خارج از خانه کار کنم ، گلایه ای ندارم و معتقدم باید برای همین وضعیت هم تلاش کرد اما من یک بچه سه ساله دارم که نمیتوانم وقتم را در اختیارش بگذارم.
او معتقد است، جامعه تا انداز کافی با یک زن سرپرست خانوار همراهی ندارد، چرا که هزینه های مهدهای کودک دو شیفت حتی گاهی از درآمد کل یک زن سرپرست خانوار نیز بیشتر می شود.
زهرا دختر افسانه که حدود ۱۰ ساله به نظر می رسد در میانه صحبت ما می گوید: خانم مامان من خیلی دیر میاد خونه من و داداشم خیلی دلمون تنگ میشه، حتی خیلی وقته که با هم دیگه نرفتیم مهمونی.
ساعات کاری زیاد و نداشتن وقت کافی برای رسیدگی به امور فرزندان از عمده مشکلاتی است که در گفت و گو با این زنان با آن مواجه می شویم در حالی که شاید در نگاه نخست اقتصاد مهم ترین چالش آنان به نظر برسد اما مسائلی نظیر مشکلات فرهنگی، نگاه نامناسب جامعه به زنان سرپرست خانوار و مباحث ارزشی بیشتر این دسته زنان را تحت تاثیر خود قرار داده است.
حضور کمتر میان خانواده به دلیل اشتغال از چالش های زنان سرپرست خانوار
یک روانشناس در این خصوص در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: زنان سرپرست خانوار آسیب پذیرترین قشر جامعه محسوب می شوند که به علت های مختلف شامل طلاق، اعتیاد، فوت همسر، زندان بودن و عوامل دیگر به تامین زندگی خود و افراد تحت تکفل می پردازند.
زهرا امیری افزود: نقش هایی که زنان سرپرست خانوار به عهده می گیرند،تاثیر مستقیم بر ایجاد استرس، تشدید اختلالات روانی و بیماری های جسمی دارد.
وی اظهار داشت: متاسفانه در جامعه نیز برخی نگرش ها در مورد زنان بی سرپرست وجود دارد که کسب شغل مناسب را برای آنها دشوار تر می کند.
امیری تاکید کرد: بیشترین مشکلات زنان سرپرست خانوار از نوع اقتصادی است که به تبع آن فشار روحی و روانی بر آنها وارد می‌کند و بر توانایی و عملکرد آنها نیز تأثیر می‌گذارد، بیشتر انحرافات، مشکلات و آسیب‌هایی که در حوزه زنان مشاهده می‌شود نیز ناشی از همین فشار اقتصادی است.
وی خاطر نشان کرد : از دیگر مشکلات زنان سرپرست خانوار حضور کمتر در فضای خانواده و رسیدگی کمتر به وضعیت فرهنگی، تحصیلی و تربیتی فرزندان است، زنی که به تنهایی مسوولیت مدیریت خانواده را در داخل و بیرون از منزل بر عهده دارد کمتر می‌تواند به نیازهای مختلف فرزندان خود توجه کند.
چهار هزار و ۶۹۲ زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی قزوین
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان قزوین نیز با اشاره به افزایش مستمری و یارانه زنان سرپرست خانوار در استان قزوین، گفت: هم‌اکنون چهار هزار و ۶۹۲ زن سرپرست خانوار تحت پوشش این سازمان قرار دارند که از خدمات بهزیستی بهره‌مند می‌شوند.
هدی حقیقی افزود: اصطلاح زنان سرپرست خانوار به زنانی اطلاق می‌شود که مسوولیت تأمین معاش زندگی یا اداره امور خود و یا خانواده را به طور دائم یا موقت عهده‌دار هستند.
وی با بیان اینکه زنان سرپرست خانوار از جمله گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه هستند، اظهار داشت: فوت، طلاق، از کار افتادگی، اعتیاد، زندانی و مفقودالاثر شدن سرپرست خانوار، داشتن فرزندان چند قلو و دختران خود سرپرست از مهم ترین دلایل تحت پوشش قرار گرفتن این افراد در سازمان بهزیستی است.
حقیقی با تاکید بر اینکه اکثر زنان سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی به دلیل اعتیاد همسران خود مجبور به طلاق شده‌اند،افزود: بخشی از این زنان نیز به واسطه فوت یا از کارافتادگی همسر زیر پوشش حمایت بهزیستی قرار دارند.
وی با بیان اینکه هیچ زن سرپرست خانوار پشت نوبتی در بهزیستی استان قزوین نداریم، تاکید کرد: به منظور تأمین هزینه‌های اولیه زندگی افراد و خانواده های تحت پوشش، ماهانه مبلغ ثابتی بر اساس بعد خانوار به خانواده‌های تحت پوشش به عنوان مستمری پرداخت می‌شود.
به گفته این مسوول، خدمات حمایتی سازمان بهزیستی برای زنان سرپرست خانوار تحت پوشش شامل پرداخت مستمری ماهیانه، پرداخت کمک هزینه ودیعه مسکن، تحصیلی دانش‌آموزان و دانشجویان تحت پوشش، بهبود تغذیه خانواده‌های تحت پوشش و ارائه سبد غذایی، سلامت جسمی بانوان و اعضای خانواده‌های تحت پوشش وکمک هزینه درمان و غربالگری و کمک به تامین لوازم ضروری از جمله این خدمات هستند.
توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در اولویت بهزیستی قرار دارد
معاون امور اجتماعی بهزیستی استان قزوین میانگین سنی زنان تحت پوشش این سازمان را بین ۳۵ تا ۴۰ سال عنوان کرد و خاطرنشان کرد: مهم‌ترین برنامه اداره کل بهزیستی قزوین برای این افراد توانمندسازی و خارج کردن از چرخه حمایتی است.
وی اظهار داشت: به همین منظور سالانه بخشی از این زنان به دلایل مختلف مانند اشتغال، ازدواج مجدد، دریافت سرمایه کار اولیه، دریافت وام خوداشتغالی و معرفی آنان به کارگاه‌های تولیدی از چرخه حمایت خارج می‌شوند.
حقیقی، کم‌سوادی و بی‌سوادی زنان سرپرست خانوار را از مشکلات توانمند شدن آنان دانست و افزود: برخی از این زنان بدلیل داشتن مشکل بی‌سوادی متاسفانه در توانمند شدن خود با مشکلاتی مواجه می‌شوند.
وی با بیان اینکه انگیزه و اعتماد به نفس زنان سرپرست خانوار بدلیل مشکلات زندگی مانند فوت همسر تا حدی کاهش می‌یابد، ادامه داد: اداره کل بهزیستی استان در این راستا کلاس‌هایی را در قالب مهارت‌های زندگی برای رفع این مشکل برگزار می‌کند.
این مسوول، نداشتن مهارت های تخصصی در یک حرفه را از دیگر مشکلات توانمند شدن زنان سرپرست خانوار دانست و افزود: توانمندسازی بانوان تحت پوشش این اداره با مشارکت گروه‌های همیار بهزیستی قزوین انجام می‌شود که تا به امروز نتایج خوبی را به همراه داشته است.
وی با بیان اینکه یکی از برنامه‌های بهزیستی در جهت توانمندسازی زنان سرپرست خانوار اجرای طرح گروه‌های همیار است، خاطرنشان کرد: این طرح به منظور حمایت از زنان سرپرست خانواری که امکان دریافت سرمایه کار و وام خوداشتغالی را ندارند اجرا می شود و این افراد با عضویت در این گروه‌ها می‌توانند زمینه اشتغال خود را فراهم کنند.
حقیقی با اشاره به فعال بودن ۱۵ گروه همیار در استان قزوین،افزود: این گروه‌های همیار در زمینه‌های خیاطی، تولید و بسته‌بندی مواد غذای، شیرینی فروشی، دامداری، تولید سرویس آشپزخانه، سفالگری، تولید فرش و قالیچه، کافه و رستوران فعالیت می‌کن
وی در خصوص بیمه اجتماعی زنان سرپرست خانوار هم اضافه کرد: هم اکنون یک هزار و ۲۸۵ نفر از افراد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند که از این تعداد بیش از ۹۰۰ نفر تحت بیمه اجتماعی شهری و مابقی بیمه روستایی و عشایر هستند.
۳۰ درصد تسهیلات اشتغال در قزوین سهم زنان سرپرست خانوار
معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد استان قزوین یکی از مهم‌ترین اولویت‌های این نهاد را توانمندسازی و اشتغالزایی زنان سرپرست خانوار دانست و گفت: امسال ۳۰ درصد تسهیلات اشتغال کمیته امداد استان سهم زنان سرپرست خانوار بوده است.
علی‌اصغر کشاورز حسین آبادی افزود:هم اکنون ۳۱ هزار و ۷۱ خانواده تحت پوشش این نهاد هستند که از این تعداد ۱۷ هزار و ۳۰۳ خانوار زنان سرپرست هستند که بیش از ۵۵ درصد جمعیت تحت پوشش را شامل می‌شوند.
وی با اشاره به پرداخت ۷۰ میلیارد تومان تسهیلات اشتغال ویژه مددجویان کمیته امداد استان قزوین طی ۹ ماهه امسال،اظهار داشت: تاکنون سه هزار و ۶۷۲ مورد تسهیلات اشتغال ویژه مددجویان کمیته امداد پرداخت شده که از این تعداد یک هزار و ۱۱۵ نفر زنان بودند.
کشاورز حسین آبادی تصریح کرد: سیاست امداد ایجاد اشتغال خانگی برای این دسته از مددجویان است تا بتوانند هزینه‌های زندگی خود را تامین کنند و برخی از خانواده‌هایی که برای اشتغال مراجعه می‌کنند انتظار دریافت تسهیلات را دارند، ولی نمی‌توان بدون مهارت برایشان ایجاد اشتغال کرد.
وی اضافه کرد: بنابراین افراد دارای مهارت در اولویت دریافت تسهیلات هستند از همین رو باید مهارت آموزی مورد توجه مددجویان قرار گیرد و در این میان کسب مهارت‌های متناسب با نیاز بازار کار یک اولویت جدی برای افراد جویای کار است.
معاون اشتغال و خودکفایی کمیته امداد استان قزوین خاطرنشان کرد: پس از مهارت آموزی، افراد آموزش دیده می‌توانند با راهبران شغلی مرتبط شوند و زمینه اشتغال زایی و درآمدزایی آنها فراهم شود.
کشاورز حسین آبادی ادامه داد: طی ۹ ماهه امسال در بحث آموزش نیز سه هزار و ۷۰۱ نفر از مددجویان آموزش دیدند که از این تعداد یک هزار و ۶۴ زن بودند و همچنین طی این مدت در حوزه کاریابی و معرفی به واحدهای تولیدی ۵۵۷ نفر از مددجویان معرفی شدند که ۱۸۳ نفر از این افراد را زنان تشکیل دادند.
وی یادآور شد: میزان تسهیلات از ۲۰ میلیون تومان برای توان افزایی مددجویان تا ۱۰۰ میلیون تومان برای اشتغال و کار آفرینی آنها در نظر گرفته شده و همچنین به طرح‌های ویژه و دانش بنیان نیز تا ۳۰۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت می‌شود.
رهآورد:
اشتغال زنان سرپرست خانوار، گامی مؤثر در جهت توانمندی و خروج آنها از چرخه حمایت‌های مستقیم است ولیکن به دلیل سطح پایین دانش، مهارت و توانایی‌های آنها، برنامه‌ریزی و اجرای برنامه اشتغال همواره با چالش‌ها و دشواری‌هایی روبروست که حل آنها باید در اولویت نهادهای حمایتی قرار بگیرد.