به گزارش ایرنا، رشید، روز گذشته در دیدار با وزیر منابع آبی این کشور آخرین تحولات مربوط به مسائل آبی عراق را به عنوان «اولویت مهم» در تلاش های دولتی و غیردولتی، بررسی و بر ضرورت سدسازی اقدامات متعدد از جمله حفاظت و احیای هورها و دریاچه ها برای حمایت از منابع آب عراق تاکید کرد.
رئیس جمهور عراق از تشکیل کمیته آب عراق برای مذاکره با ترکیه و ایران با هدف تضمین «حقابه عادلانه» از رودهای مشترک به ویژه دجله و فرات و نیز هماهنگی با دو همسایه از طریق گفت و گوهای جدی در این باره خبر داد.
در ۲۹ آبان ۱۴۰۰ عون ذیاب (وزیر فعلی) که سخنگوی وزارت منابع آب عراق بود در گفتوگو با ایرنا به ابعاد سدسازیهای ترکیه و نیز بحران خشکسالی بر عراق و مسائل زیست محیطی منطقه پرداخت و گفت؛ سدهایی که برای آبیاری و کشاورزی استفاده میشود تاثیر بسیار منفی در میزان آب دجله و فرات دارد.
سخنگوی وزارت منابع آبی عراق، گفت که ترکیه طرح بزرگ موسوم به «گاپ» را از دهه ۶۰ گذشته آغاز کرد. این طرح از جنوب شرق «آناتولی» یعنی از «غازی عنتاب» تا «حکاری» و «دیاربکر» و در واقع همه استانهای هم مرز ترکیه با دو کشور سوریه و عراق گسترده شد.
به گفته عون ذیاب، «در حقیقت هدف از این طرح وسیع، تنها تولید برق نیست بلکه پروژههای آبیاری و کشاورزی و ذخیره آب و نیز تولید برق را شامل می شود.»
ذیاب افزود: سد پیشنهادی جدید با نام «جزره» که ترکیه در پی تاسیس آن است با مخالفت عراق روبهرو شد، زیرا با میثاقهای بینالمللی درباره ضرورت ممانعت از تاثیر منفی کشورهای سرچشمه آب بر کشورهای حوضه آبریز، سازگار نیست.
براساس گزارشها، سد «ایلیسو» که در سالهای اخیر به بهرهبرداری رسیده، یک پروژه برقآبی عظیم روی رود دجله است که با هدف تولید ۱۲۰۰ مگاوات برق برای منطقه جنوب شرقی ترکیه به اجرا درآمده است. ترکیه ساخت این سد را از سال ۲۰۰۶ آغاز کرد و بنا بر گزارشها در دسامبر ۲۰۲۰ تولید انرژی در آن به ظرفیت کامل خود رسید. سد ایلیسو دومین سد بزرگ ترکیه بعد از سد آتاتورک (ساخته شده در ۱۹۹۰ بر روی رود فرات) است.
عون ذیاب همچنین در گفت و گو با رسانه های عراقی تصریح کرد: پیشنهادهایی برای بعد از تشکیل دولت جدید از سوی ایران دریافت کردیم و نیاز به تفاهم و گفت و گوهای فنی در بسیاری از نقاط معلق مانده داریم.
ذیاب تاکید کرد که باید بررسی فنی دقیقی درباره مسائل فنی صورت گیرد تا به قاعده مقبولی برای تصمیم گیری برسیم.
وی افزود: موضوع شط العرب (اروندرود) نیازمند قطعی شدن است تا هر سال مسائل آن تکرار نشود بنابراین قصد طرح ساخت سد مشترک بر روی این رود را با مشارکت ایران داریم.
۲۷ آبان ۱۴۰۰ «محمد الخفاجی» وزیر کشاورزی وقت عراق در برنامه ای تلویزیونی با اشاره به اینکه ۹۰ درصد منابع آبی کشورش از ترکیه سرچشمه میگیرد، از پیشنهاد ایران برای مهار آبهای سیلابی با ساخت سدهای مشترک با هدف کاهش آثار خشکسالی خبر داد.
الخفاجی گفت: به ایران سفر کردم و دیدم که آنها هم با معضل خشکسالی مواجه هستند، اما مناطق «بدره، خانقین و مندلی» برخوردار از سیلابهای زمستانی است که حتی به میسان و واسط هم میرسد؛ طرف ایرانی به ما پیشنهاد ایجاد سدهایی در داخل خاک خود را داد با این هدف که سیلابهایی سرازیر شده به عراق، مهار و به نفع عراق بهره برداری شود، اما طرف عراقی در این باره کوتاهی کرد.